سخنرانی‌های امام حسین(علیه السلام) در آغاز حرکت کاروان و اتفاقاتی که در کربلا روی داد و سخنان، ایراد خطبه‌های کوبنده حضرت زینب(سلام الله علیها) و امام سجاد(علیه السلام) همه بیانگر پیام‌های مهمی است که تبیین آن یکی از مهمترین وظایف مداحان است. زائر در گفت وگوی پیش رو با حاج مهدی سلحشور از مداحان انقلابی که در محضر رهبر معظم انقلاب مداحی‌های جانسوزی داشته اند به تبیین ویژگی‌های مداحی خوب و مداح انقلابی وشاخص پرداخته است که از نظرتان می‌گذرد:
به نظر شما اصلی ترین ویژگی یک مداح که او را از سایر مداحان متمایز می‌کند چیست؟
نکته حایز اهمیت در باب رسالت مداحی که مداحان باید بدان عنایت ویژه ای داشته باشند اهمیت ترویج اندیشه حسینی و بازشناسی اهداف و سیره امام حسین(علیه السلام) به مردم است ؛شناساندن واقعی امام حسین و مکتب ظلم ستیزانه ایشان به قدری حایز اهمیت است که این مسأله در قیام قائم آل محمد (عج) بسیار نمود دارد. در روایات آمده است هنگامی که حضرت مهدی علیه السلام قیام خود را آغازمی کنند،برای شناساندن خود به مردم،از انتساب خود به امام حسین(علیه السلام) سخن به میان می‌آورند و می‌فرمایند آیا مرا می‌شناسید؟انا ابن من قتل عطشانا. پس بنابراین، رواست که مداحان اهل بیت کاری مهدوی انجام دهند و در شناساندن آن حضرت، راه، مکتب و سیره شان به جامعه مخاطب از هیچ کوششی فرو گذار ننمایند. بی تردید بررسی زوایای زندگی امام حسین(علیه السلام) خود درس زندگی است که هر انسانی را از گرداب سقوط و نیستی نجات می‌دهد از این رو تامل در ابعاد شخصیتی ایشان بسیار مهم می‌باشد. چرا که امام حسین(علیه السلام) چکیده ای از جمیع فضایل انسانی هستند. فضایلی همچون دستگیری از نیازمندان، خوشرویی و اخلاق حسنه،ساده زیستی ودوری از تجمل گرایی و صدها صفت نیک دیگر که در این مختصر مجال پرداختن بدان نیست.عدالت خواهی،ظلم ستیزی، دفاع از حق و حقیقت واز مظلومین نیز، از مهمترین شاخصه‌های وجودی امام حسین(علیه السلام) است که پرداختن به آن و معرفی همه جانبه آن می‌تواند بسیاری از ملت‌ها را از یوغ استکبار و ذلت برهاند. مسلماً تنها با شناساندن صحیح راه و اهداف متعالی و انسان ساز امام حسین (علیه السلام) به دنیاست که رسالت خود را به خوبی انجام داده ایم. مداح باید ضمن مداحی خود به مستمع گوشزد کند، این امام حسینی که در شهادتش عالم و آدم یکپارچه عزاست، به هیچ وجه ظلم و کفر را نپذیرفت و به قیمت جان خود وعزیزترین فرزندان و یارانش با دشمن نیرنگ باز کافر مسلک کنار نیامد-وفرمود اگر دین جز با کشته شدن من استوار نمی‌ماند «فیاسیوف خذینی». پس ای شمشیرها مرا در بر بگیرید. تفهیم این موضوع که امام حسین(علیه السلام) با خانواده ویارانش در برابر بی عدالتی و مظاهر فساد حتی به قیمت از دست دادن جان عزیزانش ایستادگی کرد مساله مهم و بی بدیلی است که می‌تواند انقلاب‌هایی همچون انقلاب اسلامی ایران در جوامع انسانی را که تحت فشار و ظلم هستند رقم بزند؛ این از مهم ترین تکالیف ما مداحان است.
از تأثیر مداحی در جامعه ایران در ادوار مختلف بفرمایید و اینکه ارزیابی شما از از این تأثیرگذاری چیست؟
در این زمینه شاید بهتر باشد به اهمیت نقش مداحی و مداحان اهل بیت در پیروزی و به ثمر رساندن انقلاب اسلامی ایران اشاره کنیم. انقلاب ما از هیأت‌ها، منابر و مداحی‌های اصیل آغاز شد و با شناساندن راه صحیح موجب حرکت و قیام مردمی شد که هزاران سال در جور واستبداد طاغوت‌ها گرفتار بودند. این مسأله نه تنها در دایره یک مفهوم ذهنی بلکه در عمل از هیأت‌ها آغاز شد؛ بنابراین گسترش پیروزی انقلاب اسلامی مرهون روشنگری‌هایی بود که در مساجد و هیأت‌ها دنبال می‌شد. تاریخ گواه این موضوع است که هیأت و مداحان در فراز و نشیب انقلاب تا چه میزان تأثیرگذار بوده اند. دفاع مقدس و پیروزی ایران برحکومت‌های بزرگ سراپا مسلحی که در برابر ایران صف آرایی کرده بودند نیز مرهون تربیتی است که از هیأت‌ها صورت می‌پذیرفت. این مسجد و هیأت‌ها بودند که به عنوان خاستگاه رشد و تربیت جامعه، شاخص ترین نیروهای ارزشی و رزمندگان دلاور را روانه جبهه‌های دفاع مقدس کرد تا از کیان نظام اسلامی ومردم قهرمان ایران دفاع کنند. بی شک جامعه مداحی نقش بی بدیلی در ترویج روحیه حسینی و افزایش شور و شوق حسینی در دل‌های عموم جامعه داشته است. یکی از مطمئن ترین پناهگاه‌هایی که جوان‌ها در ناملایمات بدان پناه می‌برند هیأت است. از این رو حفظ حریم هیأت‌ها و تداوم ارزش‌هایی که موجب اقتدار اسلام ناب محمدی(ص) می‌شود وظیفه آحاد مؤمنین بخصوص جامعه مداحان کشور است.
شما به عنوان یکی از مداحان امام حسین(ع) داشتن چه صفاتی را رمز موفقیت و تأثیر گذاری یک مداح می‌دانید؟
برای پاسخ به این پرسش بهتر است مثالی عینی بزنیم. طلا شیء گرانبهایی است که ارزش آن با عیارش سنجیده می‌شود. هرچه قدر عیار طلا بالا باشد قیمت آن نیز افزایش می‌یابد. شاید یک فرد عادی با نگاه به صورت طلا متوجه عیار وارزش واقعی آن نشود اما کارشناس در یک بررسی آنی متوجه عیار و ارزش آن می‌شود. این مثال برای رسیدن به این نکته بود که انسان‌ها نیز همانند طلا معیاری دارند که براساس آن می‌توان به حقیقت وجودی و تعالی روح آن‌ها پی برد و آن چیزی غیر از اخلاص نیست. خداوند متعال در قرآن کریم و ائمه اطهار علیهم السلام نیز در روایات به این مسأله اشاره کرده اند که اخلاص اصلی ترین ویژگی مؤمنان به خدا و روز جزاست. زمانی مداحی یک مداح بر دل‌های مخاطب می‌نشیند و اثر گذار خواهد بود که رفتار و گفتارش توام با اخلاص باشد. حرف‌های زیبا در این دنیای ظاهر گرا زیاد شنیده می‌شود مهم اخلاصی است که باید درعمل و کلام مداح وجود داشته باشد. یقیناً اگر مداحی مخلص واقعی باشد طهارت روح او در رفتار و کردارش تأثیر می‌گذارد. چنین انسانی قبل از اینکه دیگران را متحول کند، خود متحول شده است. بدیهی است تا مداحی طی طریق صحیح نکرده باشد، نمی‌تواند بهره ای کامل به دیگران برساند.
این روزها سبک‌های مختلف مداحی باب شده است. نظرتان راجع به این سبک‌ها چیست؟
استادان مداحی معتقد هستند که نوآوری خوب است اما نه به صورتی که تقدس ائمه اطهار بخصوص حقیقت عاشورای حسینی را تحت تأثیر قرارد دهد. سبک باید افزایش دهنده روحیه معنوی حسینی عاشورایی در بین نوجوانان وجوانان باشد. در جای خود عاطفی و یا حماسی باشد.
به نظر بنده مهمترین ویژگی یک سبک برخورداری از ریشه و اساس پاکی است که باطن آن با حقیقت روح مداحی همخوانی داشته باشد. نوآوری همیشه خوب است اما نه به نوعی که این شایبه را ایجاد کند که به جای حضور در مجلس عزای امام حسین(ع) در مجلس لهو و لعب وارد شده ایم...متأسفانه در سال‌های اخیر قطعاتی ساخته شده که قطعًا شأن اهل بیت علیهم السلام را نادیده گرفته است. مهم ترین نکته ای که باید درسبک مداحی مورد توجه مداحان قرار بگیرد بفرموده امام خامنه ای،آن است که سبک، مستمع را به فکر ببرد و حالت خشوع و تواضع در برابر مجد و بزرگی اهل بیت در او ایجاد کند. بنابراین بهترین سبک در ایام محرم، سبکی است که متناسب با فضای عاطفی و حماسی کربلا باشد.ودر شان این مجالس.
شما به عنوان یک مداح با سابقه و صاحب سبک،اشعار خود را چه گونه انتخاب می‌کنید و اصولاً در تنظیم سبک مداحی خود چه معیارهایی را مورد نظر دارید؟
بسیاری از سبک‌ها را خودم می‌سازم و برخی از آن‌ها به دوستان صاحبدل وهنرمندی داده می‌شود که خود از سازندگان ممتاز به شمار می‌روند. یکی از ویژگی‌های مورد نظر بنده برای انتخاب سبک و شعر، تولیدی بودن آن است به گونه ای که تمایل ندارم از سایر سبک‌های ساخته شده اقتباس نمایم از این رو سبک اینجانب باید صد درصد تولیدی باشد. تعداد زیادی از دوستان هنرمند شاعر با بنده همکاری دارند که از جمله آن‌ها می‌توانم به آقایان جواد محمد زمانی، برقعی و یوسف رحیمی اشاره کنم.
مهم ترین شاخصه ای که مورد توجه بنده قرار دارد همخوانی سبک انتخابی و شعر است که حتماً باید با مجلس اهل بیت سنخیت داشته باشد. مثلاً اگر قرار است در جلسه ای به بیان حماسه‌های سلحشورانه پرداخته شود سبک باید در این حال و هوا قرار داشته باشد یا اگر به لحاظ عاطفی قرار است مخاطب را تحت تأثیر قرار دهد باید به لحاظ عاطفی بسیار تأثیرگذار باشد. هر چند تأثیرگذاری اشعار و سبک بسیار حایز اهمیت است اما از آن مهم تر حفظ شان اهل بیت علیهم السلام است که باید به بهترین نحو ممکن در سبک‌ها و اشعار لحاظ شود.
نظر شما