گیلان- نکته زیبا و بیادماندنی بلندترین شب سال در این است که همه ایرانیان اعم از فارس،گیلک، ترک، کرد، لر، بلوچ و عرب، شب یلدا را شب جشن، شادی، دور هم نشینی، مهرورزی،دوستی و صداقت می دانند.

شب چله گیلانی با فال هندوانه آیین دیرینه یلدا

به گزارش قدس آنلاین، در گذشته ایرانیان میوه هایی که تا آن زمان سالم مانده بود با آجیل و خوراکی های دیگر فراهم می نمودند و همه باهم تا پاسی از شب را با شادی و سرور میگذراندند و با این شیوه به پیشباز چله بزرگ می رفتند که از فردای آن روز شروع می شد.
اجداد ما این شب را تا به صبح به جشن  می پرداختند ، برخوانی الوان از میوه هایی چون هندوانه، خربزه، انار، سیب، خرمالو و به می نشستند. این میوها هریک بار معنایی نمادین با خود دارد، هندوانه که قاچ های مدور می خورد چون خورشید، یادآور گرمای تابستان و فرونشاندن عطش است.

انار صندوقچه دانه های مروارید ، سرخ که خود نماد تناسل نسل و زایش است و شب چره هایی که با شکستن آن شادی را با خود به همراه می آورد و دمی همه را از حرف زدن باز می دارد.

در همه جشن ها و آیین ها، در جامعه های ابتدایی یا متمدن، خوردن و آشامیدن بخشی از مشغولیت ها و سرگرمی های جمع را تشکیل می دهد که بسیاری از آنها در بین اقوام ایرانی مشترک است اما به دلیل پهناوری ایران و رواج خرده فرهنگ های گونه گون در این گستره پهناور گاهی به آدابی بر می خوریم که فقط ویژه یک منطقه خاص هستند.

خوردنی های ویژه شب یلدا، میوه های فصل تابستان چون، خربزه، هندوانه، انگور، انار، سیب، خیار، به و مانند آن است.

میوه هایی که می بایستی در این شب تمامی آنها (به جز سیب و به) خورده شود و چیزی برای فردا، یعنی فردای زمستان باقی نماند. میوه هایی را که شب یلدا بر آن می گذشت، نمی خوردند.

آجیل و شب چره، که شامل دانه هایی چون گندم و نخود برشته، تخمه هندوانه و کدو، بادام، پسته، فندق، کشمش، انجیر و توت خشک است، در بسیاری از شب نشینی ها، مهمانی ها و گردش ها فراموش نمی شد. ولی در شب یلدا می بایست و می باید بر سر سفره باشد.

شب چله گیلانی

در شهرها و روستاهای گیلان، شب یلدا (شب چله) را گرامی می دارند و جشن می گیرند، میوه و آجیل شب چله گیلانی ها عبارت است از: لیمو، پرتقال، انار، هندوانه، فندق، پسته و تخمه.

گیلانی ها خوردن هندوانه را در شب یلدا واجب می دانند و هندوانه را حتماً فراهم می‌کنند زیرا بر این باورند که هر کس شب چله هندوانه میل کند در زمستان از سرما درامان می ماند و معتقدند هر کس در شب چله، هندوانه بخورد در تابستان احساس تشنگی نمی کند.

ازگیل آب انداخته (آب کونوس- کونوس آو – آب دوکوده کونوس) یکی دیگر از خوردنی های خوشمزه شب چله در گیلان است. ((در فصل پاییز، ازگیل خام را در خمره می‌ریزند، خمره را پر از آب می‌کنند و کمی نمک هم به آن می‌افزایند و در خم را می‌بندند و در گوشه‌ای خارج از هوای گرم اطاق می‌گذارند. ازگیل سفت و خام، پس از مدتی پخته و آبدار و خوشمزه می‌شود.))

خربزه، نقل و برنج بو داده( ببیشته برنج)، هسته بو داده خربزه و هندوانه، همینطور خوج که گلابی محلی است.

در گیلان گالش ها معتقدند که در شب چله، ۴۰ نوع خوراکی باید خورد، در دیلمان کدوپخته و نخود برشته و حلوا و شیرینی درست می کنند و در برخی مناطق شرقی گیلان، تره چیده و از آن خورشت درست می کنند.

گیلانی ها آداب و مراسم دیگری نیز برای شب یلدا دارند که برخی از آنها در کل استان مشترک و برخی به مناطق خاص تعلق دارند. از آن جمله است:بردن «شب چله ای» برای نو عروسان(جوانان برای همسران آینده خود شب چله گری می فرستند که شامل: پرتقال، شیرینی و یک قواره پارچه است)

فال پوست هندوانه(پوست هندوانه را می‌برند و چهار قسمت می‌کنند و در یک دست می‌گیرند و نیت می‌کنند و از جلو به پشت می‌اندازند، اگر ۲ قطعه سبز و دو قطعه سفید بیفتد – خیر است،اگر ۳ قطعه سبز و یک قطعه سفید بیفتد – خوب است،اگر یک قطعه سبز و ۳ قطعه سفید بیفتد – باطل است و سرانجام اگر هر ۴ قطعه سبز باشد خیلی خوب است)

در ماسوله مراسمی به نام «شم شمی» را به جا می‌آورند که یک نوع تفعل است.

هر کسی نیتی دارد دم درب خانه یا سرگذر می‌ایستد و به حرف‌های رهگذران گوش می‌دهد. چنانچه حرف‌های خوب شنیده باشد آن را به تعبیر برآورده شدن نیت خود قلمداد می‌کنند و بالعکس.

در برخی از نقاط گیلان بر این باورند که همه آبهای جهان در لحظه ای نامعین در این شب یخ می بندند و حالت انجماد پیدا می کنند و هر کس آن لحظه را دریابد هر مرادی داشته باشد و از خدا بخواهد حاصل می شود. همچنین شب چله را جزو شبهای عزیز دانسته و معتقدند در این شب درختان سرشان را پایین می‌آورند و در این لحظه اگر شخصی از خواب بیدار شود هر نیتی بکند خواسته‌اش برآورده می‌شود.

اگر رسم ها و آیین های دیگر یلدا را میراثی از فرهنگ چند هزار ساله بدانیم ولی فال حافظ گرفتن در شب یلدا در سده های اخیر به رسم های شب یلدا افزوده شده است. یکی دیگر از رسم های شب یلدا در گیلان، «فال حافظ گرفتن» است که به مانند سایر نقاط کشور در گیلان نیز رونق خاصی دارد. شاهنامه خوانی و قصه گویی پدربزرگ و مادربزرگ ها برای کوچکترها نیز از آیین های یلدا است که خاطرات شیرینی برای بزرگسالی آنها فراهم می آورد…

برچسب‌ها

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.