۴ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۳:۳۴
کد خبر: 495710

مذاکرات آستانه، نقش آفرینی گروه‌های جدید در زمین سیاسی سوریه

دکتر سید احمد فاطمی نژاد، عضوهیئت علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی

دغدغه‌ اصلی مذاکرات آستانه این است که به حدود ۶ سال درگیری و جنگ داخلی در سوریه پایان بدهد. و اهمیت آن از این جهت است که گروهی این رویه را شروع کرده‌اند که در مذاکرات و نشست‌های قبلی درباره سوریه نقش کمرنگ‌تری داشتند. عملا این بار به جای سازمان ملل و آمریکا، گروه‌هایی نقش پررنگ دارند که در صحنه عملیاتی فعال‌تر هستند و قدرت بیشتری دارند. طبیعی‌است که از همین منظر اگر به نتیجه برسند نسبت به مذاکرات قبلی می‌تواند امیدبخش‌تر باشد و صرفا روی کاغذ نماند.

طبیعتا در هر مذاکره‌ای هرکدام از بازیگران به دنبال این هستند که بیشترین منافع را از مذاکرات به دست بیاورد. در این مذاکرات سه گروه نقش دارند یکی دولت‌های خارجی، دولت مستقر و مخالفین سوری. گروه دوم و سوم طبیعتا دغدغه‌مندتر هستند چون ذی‌نفع ترند؛ یکی به دنبال حفظ حکومت هست و دیگری به دنبال این است که حکومت را حداقل در صحنه مذاکره تغییر بدهد.

گروه اول که کشورهای خارجی‌اند؛ می‌توان به دوگروه تقسیم کرد یکی قدرت‌های بزرگ و دیگری قدرت‌های منطقه‌ای. قدرت بزرگ دغدغه‌اش این است که هرچه بیشتر خواسته‌اش را عملیاتی بکند وقدرت‌های منطقهای می‌خواهند هر چی بیشتر خواست‌های خودشان را به عنوان خواست قدرت بزرگ مطرح بکنند و یا خواست آن‌ها را به خواسته‌های خودشان نزدیک‌تر بکنند.

در این میان ترکیه در تلاش است که به عنوان متحد اصلی روسیه قلمداد شود و خواسته‌هایش را به روسیه بقبولاند و این میتواند بزرگترین تهدید برای ایران باشد. از طرفی ایران طبق گذشته تلاش می‌کند به عنوان متحد نزدیک روسیه در موضوع سوریه باقی بماند. اتفاق بزرگی که اخیرا رخ داده این است که ترکیه از موضع خودش طی این سال‌ها، که تاکید بر کناره‌گیری بشار اسد بود، عدول کرده‌است و خود این عدول می‌تواند به معنی جدا شدن ترکیه از سایر متحدین منطقه ای‌ خود و نقطه قوتی برای ایران باشد. در صورت همگام شدن ایران و ترکیه می‌توان پیش‌بینی کرد که کناره‌گیری اسد به کلی متنفی بشود.

مسئله‌ مورد بحث دیگر، در مورد شیوه حکومت در سوریه است. هرکدام از این بازیگرها خواسته‌های متفاوتی دارند واولین موضوع کردها هستند. در اینجا هم شاید ترکیه و ایران همگام باشند و خواست نهایی‌شان این است که کردها اصلا به سمت خودمختاری و فدرالیسم نروند، در حالی‌که روسیه اخیرا نشان داده که حساسیتی نسبت به این موضوع ندارند.

مسئله‌ی دیگر آینده‌ همکاری‌ها و روابط و امتیازات است. مثلا روسیه پیمان‌هایی را در زمینه پایگاه نظامی‌اش در سوریه و گسترش آن منعقد کرده‌است. در این زمینه روسیه امتیازات بزرگتری خواهد گرفت و نگرانی ایران این است که ترکیه هم در این جریان همراه بشود.

اما در مورد چشم انداز مذاکره، در بعضی زمینه‌ها یکسری اتفاق نظرهایی وجود دارد و مذاکرات در این زمینه سریع پیش خواهدرفت و به توافقاتی دست خواهند یافت. مثل حضور بشار اسد و یا تضمین نفوذ این سه کشور در سوریه و ...

اما اختلاف نظرهایی هم وجود دارد در مورد آینده‌ این گروه‌ها، سطح قدرت‌شان و اولویت و جایگاهشان در سوریه. هرکدام از این سه کشور حامیان خودش را دارد و سخت‌ترین نقطه‌ی مذاکرات در همین بخش توافق میان منافع قدرت‌ها و حامیانش است و احتمال دارد مذاکرات در همین جا با مشکل روبرو شود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.