استان ها: در کشور پهناور ایران، جنگل‌های زاگرس با گستردگی در ۱۱ استان کشور با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگل‌های کشور را تشکیل می‌دهند که متأسفانه در سالهای اخیر با غول خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و مطابق آما ر اکنون 60 درصد خشکیدگی بلوطهای منطقه زاگرس در ایلام اتفاق افتاده است.

جنگل های بلوط ایران، اولین موزه طبیعی جهان

تخریب جبری طبیعت و از بین رفتن محیط زیست آثار مخربی بر زندگی انسانها می گذارد. امام رضا (ع) می فرماید: چون زمین متعلق به همه موجودات است، گروهی مجاز نیستند هر طور که بخواهند در آن تصرف کنند و با فساد و تخریب طبیعت به اهداف خود برسند چرا که این زمین ملک آنان نیست و به فرض که ملک آنان باشد ، اسلام تصرف در اموال را محدود ساخته است و تنها در چارچوب احکام شرعی می توان در آن تصرف کرد. در احادیث و روایات رسیده از اهل بیت (ع) هم این موضوع به گونه های مختلفی مورد اشاره قرار گرفته است. امام رضا علیه السلام درباره اهمیت هوا و طبیعت می فرماید: طَبائِعُ الجِسمِ عَلی أربَعَةٍ : فَمِنها الهَواءُ الَّذی لاتَحیَا النَّفسُ إلاّ بِهِ و بِنَسیِمِهِ ؛ طبیعت جسم بر چهار گونه است : یکی از آنها هوا است که جان با آن و با نسیمش زنده می شود .

خشکیدن جنگل ها؛ چالشی زیست محیطی
جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس از منتهی الیه شمال غربی ایران آغاز و سپس غرب کشور یعنی؛ استان های ایلام و لرستان و جنوب غرب ایران یعنی؛ استان های کهگیلویه و بویراحمد و فارس را طی می‌کند. در ایران بلوط مهمترین و فراوانترین گونه‌ی درختی موجود در غرب کشور، به ویژه در منطقه زاگرس محسوب می‌شود. سلسه جبال زاگرس، وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط در ایران بوده و به همین دلیل این منطقه از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است.

ایلام را بخاطر اینکه کهن‌سال‌ترین جنگل‌های بلوط جهان را در خود جای داده با نام موزه درختان بلوط دنیا می شناسند، اما متأسفانه بیش از ۶۰ درصد خشکیدگی بلوط های منطقه زاگرس در ایلام اتفاق افتاده است.
بر اساس آخرین آمار و بررسی های صورت گرفته در استان های زاگرس نشین کشور بالغ بر ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از سطح جنگل های زاگرس تاکنون بر اثر بیماری زوال بلوط خشکیده، یا در معرض خشکیدگی است. این سطح خشکیدگی عمدتا در استان های ایلام، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، فارس، چهارمحال و بختیاری و خوزستان پراکنش یافته، به طوری که ایلام ۶۴۱ هزار هکتار از این سطح خشکیدگی را به خود اختصاص داده و دارای شرایط بحرانی در این زمینه و چالش زیست محیطی است.
ایلام را بخاطر اینکه کهن‌سال‌ترین جنگل‌های بلوط جهان را در خود جای داده با نام موزه درختان بلوط دنیا می شناسند، اما متأسفانه بیش از ۶۰ درصد خشکیدگی بلوط های منطقه زاگرس در ایلام اتفاق افتاده است. با این پیشینه تاریخی و به دلیل اینکه درختان جنگلی بلوط، بازدارنده ترین عوامل سیل در استان به شمار می روند توجه به این درختان و اجرای طرحهای احیاء و آبخیزداری از اهمیت بالایی برخوردار است. از همین رو دولت برای احیای این جنگل ها و طرح های آبخیزداری ورود کرده و رقم ۲۵۴ میلیارد تومان به این امر اختصاص داده است.
رضا احمدی؛ مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام در این باره گفت: از محل این میزان اعتبار روزانه بصورت میانگین حدود ۵۰ هکتار در این استان جنگل کاری صورت می گیرد.
وی همچنین به طرح های آبخیزداری در این استان از طریق این سازمان اشاره کرد و گفت: در زمینه آبخیزداری داری نیز روزانه حدود ۲۰۰ متر سازه های آبخیزداری انجام می گیرد که این میزان پروژه در این زمینه نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز یک رکورد به حساب می آید.

نقش اصلی مردم در حفظ محیط زیست
طی سالهای متمادی اسکان عشایر و روستائیان دامدار مناطق غربی در جنگل‌های بلوط این مناطق سبب شده تا آنها برای تغذیهٔ دام‌های خود اقدام به بریدن شاخه‌های درختان بلوط نمایند که همین امر موجب خشکیدن درختان بلوط و در نتیجه از دست رفتن منبع غذایی اصلی سنجاب‌های این منطقه شده که خود تهدیدی جدی برای حیات سنجاب به شمار می‌رود.


این درحالی است که این جانور از همچون برگ‌ها، جوانه‌ها و پوست درختان تغذیه می‌کنند سنجاب های منطقه و ایرانی دانه‌هایی مانند بلوط را در زیر خاک پنهان می‌سازد که این کار او، کمک فراوانی به رشد و تجدید حیات جنگل‌های بلوط در غرب ایران می‌نماید.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام نقش مشارکت مردم در حفظ منابع طبیعی را نقشی محوری برشمرد و گفت: سازمان های مردم نهاد بازوان اداره کل منابع طبیعی هستند و هر چه مشارکت مردم بیشتر باشد، قطعاً شاهد حفاظت بیشتری از عرصه ها و گونه های گیاهی و جانوری موجود در آنها خواهیم بود بنابراین هیچ راهی وجود ندارد جز این که سرمایه های اجتماعی را احیاء کنیم تا منجر به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست کشور شود.

توجه به جنگل وظیفه ای ملی و دینی
طبیعت پاک و مواهب طبیعی زمین از بزرگترین نعمت های الهی به شمار می آیند که انسانها باید با توجه به آن همواره شکر این نعمت عظیم الهی را به جای آورده و در حفاظت آن بکوشند. امام جمعه شهرستان بدره درباره وظیفه ملی حفاظت از محیط زیست گفت: درختان جنگلی و منابع طبیعی امانتهایی در اختیار ما انسانها هستند و لازم است با تمام وجود از این امانتها محافظت نماییم.
زمانی موسوی همچنین گفت: وظیفه همه ما است که در نگهداری و حفاظت از این جنگلها باشیم و این منابع ارزشمند را در اختیار آیندگان قرار دهیم. در روایات و احادیث متعدد بر کاشتن و حفظ درختان و نگهداری از محیط زیست و منابع طبیعی تأکید شده که تشریح و تبیین این روایات توسط ائمه جمعه و جماعات می تواند به توسعه فرهنگ درختکاری و حراست از محیط زیست و طبیعت منجر شود.

از همین رو در دو هفته اخیر در قالب طرح جنگلانه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام چند برنامه درختکاری در شهرستانهای مهران، دره شهر و ملکشاهی با حضور انبوه دوست داران طبیعت برگزار نموده که عمده این حرکتهای مردمی در زمینه کاشت بذر بلوط بوده است. مردم دوست دار طبیعت در شهرستان بدره با همکاری اداره منابع طبیعی این شهرستان یک خیزش عمومی را در زمینه کاشت بذر بلوط و در راستای احیای بخشی از جنگلهای بلوط در دامنه های زیبای کبیرکوه در این شهرستان را تدارک دیده و برای کاشت بلوط به دل جنگلهای بلوط یکی از مناطق این شهرستان آمدند که حرکتی شایسته تقدیر و در خور تشویق و حمایت است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.