به گزارش قدس آنلاین، کل حریم شهر باستانی جندی شاپور را ۸۰۰ هکتار است که گفته می شود افزون بر ۳۰۰ هکتار از محدوده شهر باستانی جندی شاپور دزفول توسط کشاورزان تصرف و به زیر کشت رفته است.
هر چند که طی سال های گذشته مسوولان متعددی از حفاظت این محوطه باستانی و جلوگیری از تخریب آن سخنان بی شماری بر زبان رانندند اما واقعیت اینست که این شهر تاریخی رازهای سر به مهر زیادی دارد.
شهر جندی‌شاپور (گندی شاپور) یکی از مهم‌ترین شهرهای دوره ساسانی توسط شاپور اول در نزدیکی رود کارون ایجاد گردید.
بعدها انوشیروان در شهر مدرسه، مرکز تحصیل طب و فلسفه، و بیمارستان عظیم و نامدار جندی‌شاپور را تأسیس کرد. وی از وجود استادان مسیحی خود برای تأسیس مدرسه جندی‌شاپور استفاده کرد که بعد از بسته شدن مدارس فلسفی یونانی به‌فرمان امپراتور رم به آنجا گریخته بودند. به همین خاطر معماری شهر جندی‌شاپور تلفیقی از معماری تمدن‌های دوره باستان است و بر روی اصول معماری یونانی به‌ویژه سبک معماری هیپوداموس شکل‌گرفته است که عبارت است از طرح مستطیل شهرسازی با خیابان‌های مستقیم و چهارراه‌های منظم و کوچه‌های موازی به‌گونه‌ای که بافت شهر شباهتی به یک صفحه شطرنج و اردوگاه‌های رومی داشته باشد.
جندی‌شاپور در قرون سوم و چهارم ه.ق که بر اهمیت بغداد افزوده شد، به‌تدریج رونق خود را از دست داد. امروزه به‌زحمت می‌توان خرابه‌های این شهر باستانی را مشاهده کرد .
آنچه گذشت
محوطه باستانی جندی‌شاپور از اراضی پایین دست سد دز محسوب می‌شد، سال‌ها پیش از انقلاب به شرکتی چندملیتی واگذار شد تا آن شرکت اهداف عمرانی مورد نظر خود را دنبال کند که در نهایت این موضوع با وقوع انقلاب نیمه‌کاره رها شد ولی وقتی وزارت جهاد کشاورزی، بر خلاف قوانین و مقررات ناظر بر حفاظت آثار فرهنگی و تاریخی، از سال ۱۳۵۸ اقدام به صدور مجوز کشت و زرع در محوطه‌ی جندی‌شاپور توسط هیأت هفت نفره واگذاری زمین در قالب گروه مشاع کرد تخریب و تسطیح تپه‌های باستانی شتابی روزافزون گرفت.
حال پس از گذشت سال‌ها و پوست‌کنی سطح اراضی جندی‌شاپوردر نتیجه کشاورزی اگر چنین روندی ادامه یابد و اقدام حمایتی مؤثری صورت نگیرد بازماندِ تپه‌های باستانی موجود نابود خواهند شد.
لوله های سفالین مربوط به شبکه انتقال آب در جندی شاپور و مربوط به ۱۸۰۰ سال پیش هستندلوله های سفالین یافته شده در جندی پوش مربوط به شبکه انتقال آب در جندی شاپور و مربوط به ۱۸۰۰ سال پیش هستندآمارهای سازمان جهاد کشاورزی با توجه به عدم شناخت کافی این سازمان در تشخیص کامل تپه‌های باستانی) حاکی از آن است که در سال ۱۳۵۶ در این محوطه ۱۶ تپه‌ی باستانی وجود داشته که این تپه‌ها در دهه‌ی ۷۰ خورشیدی به ۸ تپه کاهش پیدا کرده است.
گزارش یگان پاسداران میراث فرهنگی خوزستان در سال‌های اولیه دهه‌ی ۸۰ خورشیدی این تخریب‌ها، تعرض‌ها و تسطیح‌ها را بالغ بر ۵۰ تپه‌ی باستانی عنوان می‌کند. این در حالی است که تعرض به جندی‌شاپور برابرِ ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، که هر گونه تخریب آثار تاریخی- فرهنگی جرم و قابل پیگرد قانونی است.
بنابراین شخم زدن اراضی محوطه‌ی باستانی جندی‌شاپور و تسطیح تپه‌های باستانی که موجب تخریب این محوطه‌ی باستانی شده جرم و قابل پیگرد قانونی است.
با توجه به اینکه جندی‌شاپور به عنوان یکی از نخستین دانش‌گاه‌ها و پژوهش‌گاه‌های جهان در سال ۱۳۱۰ و به شماره ۴۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و ایجاد پایگاه باستان‌شناسی آن به تأیید رسیده است از چند جهت نیازمند توجه و رسیدگی فوری از سوی مسؤولان شهرستان دزفول، استان خوزستان و در نهایت سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور است.
ظرفیت های جندی شاپور خاک می خورد
نماینده مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی می گوید: سازمان میراث فرهنگی نسبت به برخی آثار باستانی دزفول که در حال تخریب هستند، بی‌تفاوت است.
عباس پاپی زاده در گفت و گو با قدس آنلاین اظهار می کند: بافت قدیم دزفول با معماری منحصر به فرد به عنوان بخشی از تاریخ این سرزمین دارای ظرفیت‌های بی‌شماری در زمینه گردشگری است که باید مورد توجه قرار گیرد و نیازهای آن رفع شود.
وی با اشاره به برگزاری کنگره جندی‌شاپور در ادامه می دهد: ما باید در زمینه ثبت آثار فرهنگی کوشا بوده چرا که کشورهای همسایه آثار ملی و فرهنگی کشور را به نام خود ثبت می‌کنند و ما باید به دنبال توسعه این مسیر و جلوگیری از آن باشیم و مسیر تقویت و توسعه خدمات این حوزه را تعالی بخشیم.
یافته های جدید
کاوش های جدید در این منطقه باستانی حال این امید را در دل بسیاری از مردمان ایران زمین زنده کرده است تا یک بار دیگر بتوانند نخستین دانشگاه این سرزمین را از دل خاک بیرون کشیده و راز های سر به مهرش را رمزگشایی کنند.
مدیر پایگاه گندی شاپور و ایوان کرخه در همین رابطه اظهار کرد: در حفاری های جدید دیواره سنگی تراش خورده ای یافت شده است که که احتمال می رود در ارتباط با سازه های آبی در جندی شاپور در دوران باستان باشد.
یعقوب زلقی ادامه می دهد: در این کاوش هایی لوله هایی یافت شده است که این لوله ها از جنس سفال بوده که به صورت کاملا مهندسی به هم متصل هستند.
وی بیان کرد: این لوله های سفالین مربوط به شبکه انتقال آب در جندی شاپور و مربوط به ۱۸۰۰ سال پیش هستند.
وی با بیان اینکه این کاوش در راستای برگزاری کنگره بین المللی جندی شاپور انجام می شود افزود: هدف از این کاوش دست یابی به اطلاعاتی تازه در رابطه با ساختار دانشگاه و بیمارستان تاریخی گندی شاپور بوده تا بتوان به یافته هایی تازه در این محوطه باستانی دست یافت.
نظر شما