امروز سالروز تولد پروین اعتصامی؛ یکی از مشهورترین شاعران زن ایرانی است. با آنکه دیوان اشعار او شامل ۶۰۶ قطعه شعر در قالب‌های مثنوی، قطعه و قصیده است، اما بیشتر پروین به‌دلیل به‌کار بردن مناظره در شعرهایش، معروف است. در دیوان او بیش از هفتاد نمونه مناظره آمده که وی را از این لحاظ در میان شاعران فارسی مشهور کرده است. این مناظره‌ها نه‌تنها میان انسان‌ها و جانوران و گیاهان، بلکه میان انواع اشیا از قبیل سوزن و نخ نیز اتفاق افتاده و پروین در بیان مقاصد خود از هنرهای «شخصیت‌بخشی» و «تخیل» و «تمثیل»، استفاده بسیار کرده است.

قدس آنلاین -  آنچه درمورد زندگی پروین جالب است، تأثیر پدرش در باروری حس شاعری و ادامه زندگی شاعرانه اوست. یکی از نظریاتی که درخصوص علاقه‌مندی نسل آینده به مسأله کتاب و آشتی مخاطب با کتاب در دنیای امروز مطرح می‌شود، تأثیر والدین و نقش آن‌ها در ایجاد علاقه فرزندان نسبت به مسأله کتاب و مطالعه است که مصداق آن در زندگی پروین اعتصامی ‌به‌خوبی دیده می‌شود.

پروین ‌اولین شعرهایش را در هفت‌سالگی سرود و اتفاقاً سروده‌های دوران کودکی و نوجوانی‌اش نیز ماندگار شدند. پدرش از کودکی در شیوه‌های یادگیری قافیه و عروض به او کمک می‌کرد. گاهی شعری از شاعران قدیم ایران را به او می‌داد تا براساس آن شعر دیگری بسراید؛ وزن آن را تغییر دهد و یا قافیه‌ای نو برایش پیدا کند. همین تمرین‌ها و تلاش‌ها زمینه‌ای شد که با ترتیب قرارگیری کلمات و استفاده از آن‌ها آشنا شود و در سرودن شعر تجربه کسب کند. حتی پدرش گاهی قطعه‌هایی زیبا و لطیف از کتاب‌هایی به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، ترکی و عربی را ترجمه می‌کرد و دخترش را تشویق می‌کرد تا آن‌ها را به‌صورت شعر درآورد. برای نمونه، یوسف اعتصامی ‌شعر «قطرات سه‌گانه» از تریللو را ترجمه و در مجله بهار چاپ کرد، سپس پروین با الهام از این سروده، شعرهای «گوهر و اشک» و «دو قطره خون» را سرود. از معروف‌ترین شعرهایی که او در این سنین سروده است، می‌توان به شعرهای گوهر و سنگ، ای مرغک، اشک یتیم، کودک آرزومند، صاعقه ما ستم اغنیاست، سعی و عمل و ‌اندوه فقر اشاره کرد که اتفاقاً همین شعرها در ذهن مردم ماندگار شده‌اند.

شعرهایی که پروین در سنین کودکی سرود هم در اذهان بسیاری باقی مانده است، چون از ساختاری ساده و کودکانه برخوردار بودند و البته این نوع سرودن از پروین دور از ذهن نبود، چون او در سن ۸ سالگی همین مناظره‌هایش را سرود. مناظره بین «نخود و لوبیا» هنوز در ذهن بسیاری از ما ماندگار است.

نخودی گفت لوبیایی را/ کزچه من گردم این‌چنین، تو دراز

گفت ما هردو را بباید پخت/ چاره‌ای نیست، با زمانه بساز

پروین شعرهایش را در حضور شاعران و دانشمندانی مانند علی‌اکبر دهخدا، ملک‌الشعرای بهار، عباس اقبال‌آشتیانی، سعید نفیسی و نصرالله تقوی که از دوستان یوسف اعتصامی‌ بودند و بعضی اوقات به خانه او می‌آمدند، می‌خواند و مورد تشویق آن‌ها قرار می‌گرفت. قبل از اینکه به مدرسه برود، فارسی، انگلیسی و عربی را از پدرش آموخته بود و حتی می‌توانست داستان‌های مختلفی را به زبان انگلیسی بخواند. فضای خانه و زندگی آن‌ها و بستری که این بانوی شاعر در آن رشد کرد، کاملاً در مسیر شاعری به او کمک کرد. نوع زندگی پروین و شرایطی که او در آن رشد و نمو کرد، مصداق کاملی است از تربیت فرهنگی خانواده‌ای که می‌خواهند زندگی فرزندشان در مسیر کتاب قرار بگیرد؛ چون خانواده، اولین‌ پایگاه‌ آموزش‌ و پرورش، و از اساسی‌ترین‌ عوامل‌ در تشکیل‌ شخصیت‌ کودک‌ است.

دوران زندگی پروین با صدور فرمان مشروطیت، فروپاشی حکومت قاجار، بر تخت نشستن رضاشاه و استبداد بیست‌ساله او و جنگ جهانی اول همراه بود که تمامی ‌این رویدادها باعث آگاه شدن پروین نسبت به مسایل روزگار خود و حساس شدن او به این رویدادها شد و منجر به بازتاب یافتن مسایلی چون ظلم‌ستیزی، فقرستیزی، عدالت‌خواهی و آرمان‌خواهی در سروده‌های او گردید.  

رخشنده اعتصامی ‌معروف به پروین اعتصامی‌ که در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ در تبریز متولد شد، در فروردین ۱۳۲۰ به بیماری حصبه مبتلا شد و در ۱۵ فروردین همان‌سال درگذشت.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.