برجی که خاطره‌ها را زنده کرد

برج گرنفل لندن ساختمانی قدیمی و ۲۴طبقه بود که بیشتر ساکنانش افراد مهاجر بودند؛ مهاجرانی که به‎‌گفته خبرگزاری‌ها بیشترشان مسلمان بوده و سال‌هاست در این ساختمان قدیمی که متعلق به شهرداری است، زندگی می‌کنند. ظاهراً چون بیشتر اهالی این ساختمان به‌خصوص مهاجران مراکشی، به‌صورت خانوار در این برج زندگی می‌کردند، تعداد ساکنان این برج حدود ۶۰۰ نفر بود. گرنفل مانند پلاسکو به‌دلیل اتصالات برق آتش گرفت. در ابتدا بیشتر خبرگزاری‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی تصور می‌کردند که اهالی گرنفل خوش‌شانس‌تر از پلاسکویی‌ها باشند، چون در زمان وقوع حادثه، مسلمانانی که برای خوردن سحری بیدار شده بودند، از حادثه باخبر شده و موفق شده بودند همسایه‌های خود را هم مطلع کنند. نیروهای پلیس و مأموران آتش‌نشانی ۶ دقیقه بعد از اعلام خبر حادثه در محل حضور داشتند و عملیات امداد ۲۰۰ آتش‌نشان با بیش از ۴۰دستگاه خودروی اطفای حریق شروع شد. از همان دقایق اول نیروهای پزشکی و اورژانس در محل حادثه حضور داشتند و آن‌طورکه خبرگزاری‌ها فردای روز حادثه خبر دادند، آتش بعد از ۱۰ ساعت مهار شد و این حادثه تنها شش کشته داشت. اما این خبرهای خوش مربوط به روز بعد از حادثه بود. برای همین مقایسه‌های غیرتخصصی، خیلی از کاربران ایرانی و به‌دنبال آن حتی مقایسه‌های تخصصی خیلی از روزنامه‌ها درست از آب درنیامد.

 مقایسه‌هایی که سوخت

بررسی‌ها نشان‌ می‌دهد ساختمان ۲۴‌طبقه گرنفل با ۱۲۰ واحد مسکونی در منطقه نورث کنزینگتون لندن و در سال ۱۹۷۴ ساخته شده بود که سال گذشته با ۱۰ میلیون پوند هزینه، بازسازی شد. درست است که نمای این ساختمان به‌تازگی تعویض شده بود، اما ظاهراً این نماها که متأسفانه به‌تازگی مورد استفاده قرار گرفته‌اند، بسیار حساس به آتش بوده و خودشان می‌توانند به‌تنهایی یک آتش‌سوزی ساده را تبدیل به یک فاجعه بزرگ کنند. طبقه نخست این برج تجاری، و بقیه آن مسکونی بود و درطول ۴سال گذشته، بارها نسبت به ایمنی پایین آن هشدار داده شده بود. حتی چندماه پیش برخی از ساکنان ساختمان با ارسال نامه‌ای نسبت به وضعیت ایمنی آنجا هشدار داده و خواستار ایمن‌سازی ساختمان شده بودند. به‌گزارش خبرگزاری‌ها تا حدود ۳ساعت پس از آتش‌سوزی، خروج ساکنان از ساختمان همچنان ادامه داشت و این درحالی بود که تلاش‌ برای مهار آتش‌سوزی همچنان بی‌نتیجه بود. در این حادثه آتش به‌سرعت به طبقات بالای ساختمان سرایت کرد، اما مأموران آتش‌نشانی برعکس عملیات در پلاسکو آتش را از بالا خاموش نکرده و اجازه دادند که حریق به‌سمت بالا برود. به‌گفته کارشناسان این تصمیم درست بوده و حتی می‌گفتند که ریختن آب از بالا روی طبقات پلاسکو باعث فروریختن ساختمان شد. اما در ادامه مشخص شد این تصمیم در لندن چندان به‌نفع افرادی که در طبقات بالا گیر افتاده بودند، نبوده. به‌گفته شاهدان عینی، همزمان با عملیات آتش‌نشانان، عده‌ای از ساکنان برای این‌که بتوانند فرزندان خود را نجات دهند، مجبور شدند آن‌ها را از پنجره به بیرون پرت کنند. جدا از این هرچند آتش‌نشانان حدود ساعت ۵صبح توانستند حریق را به‌طور موقت مهار کنند، اما لکه‌های آتش به‌طور کامل در روز جمعه خاموش شد و شمار قربانیان که در ابتدا شش‌نفر بود، تا روز جمعه به سی‌نفر رسید. شمار مفقودان حادثه که احتمالاً کشته شده‌اند نیز به ۶۵ نفر رسید و رئیس پلیس لندن با بیان این‌که آمار تلفات این حادثه احتمالاً از ۱۰۰ کشته نیز بیشتر خواهد بود، گفت: «امیدوارم رقم ۳ برابر نشود.»

درسی که ما باید بگیریم

 بعد از گذشت چندروز از وقوع حادثه لندن، بیشتر می‌توان به این حرف کارشناسان اعتماد کرد که می‌گویند مقایسه حادثه‌های هرچند مشابه چندان درست و اصولی نمی‌تواند باشد. با این‌همه شاید این دو نکته در این ماجرا برای ما ایرانی‌ها قابل‌توجه باشد؛ اول این‌که برخلاف حادثه پلاسکو، در لندن هیچ آتش‌نشانی دچار آسیب جدی نشد و دومین نکته این بود که در زمان عملیات امدادی آتش‌نشانی و فوریت‌های پزشکی، هیچ دوربین موبایلی به‌سمت ساختمان درح حال آتش، گرفته نشده بود و تعداد تماشاگران حتی به تعداد انگشت‌های یک‌دست نیز نمی‌رسید. درحالی‌که در حادثه پلاسکو، صدها نفر با بستن راه تیم‌های امدادی، مانع از سرعت عوامل اجرایی شدند!