دکتر سید محسن حسینی ارسنجانی به خبرنگار قدس می‌ گوید: شاید باور نکردنی نباشد که در کشور ما ۲۳ نوع مدرسه وجود دارد. مدارسی که مربوط به ارگان‌ها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دانشگاه آزاد و فرهنگیان و مدارس دولتی و غیردولتی و... است که هر کدام از آن‌ها مسائل خاص خودشان را دارند. در جامعه ما درصد و آمار دانش‌آموزان مدارس تیزهوشان و مدارس سمپاد قابل قیاس با نرم جهانی نیست. چرا که حدود ۳ برابر میانگین جهانی دانش‌آموز در مدارس استعدادهای درخشان داریم. البته تعداد زیادی از آن‌ها ممکن است باهوش باشند، اما بخشی از آن‌ها هم ممکن است از طریق مواردی همچون تست زنی و نحوه مواجهه با انواع تست‌ها در این مدارس حضور داشته باشند. حضور در این مدارس برای افرادی که بصورت یادگیری سریع و اتفاقی صورت می‌گیرد، معمولاً به توانایی‌ها فرد ارتباطی ندارد. از طرفی عوامل خانوادگی در مسائل آموزشی بسیار مهم است.

خانواده‌هایی که فرزندان خود را به مدارس می‌سپارند و انتظار دارند مدارس به تنهایی فرزند آن‌ها را اجتماعی، با سواد و دارای مدرک کند معمولاً هماهنگی با مدرسه نداشته که سبب اُفت تحصیلی فرزندان می‌شود. وی در ادامه می گوید: در اُفت تحصیلی عوامل بسیاری دخیل هستند که ابتدایی‌ترین و مهمترین آن عوامل فردی است. توجه و دقت دانش‌آموز به موضوعات درسی، داشتن انگیزه و توانایی، توجه به تغییرات نظام آموزشی از مهمترین این علل است.

حسینی ارسنجانی تشریح می‌کند: مسائل مالی و مسائل آموزشی با هم رابطه‌ای مستقیم دارند. به طور مثال شهرهای محروم و مردم مرز نشین‌ها که از نظر اقتصادی جایگاه خوبی ندارند، مانند دانش‌آموزان استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، هرمزگان، ایلام و... اُفت تحصیلی بیشتری دارند. حتی ممکن است فقر فرهنگی نیز در آنجا وجود داشته باشد. در این جوامع نرخ گذر تحصیلی پایین می‌آید.

وی با بیان اینکه ورود به دوره ابتدایی در کشور حدود ۹۸.۲ درصد اعلام شده است توضیح می‌دهد: اما وقتی گذر از مقطع ابتدایی به دوره متوسطه اول است، بین ۷ تا ۸ درصد کاهش را شاهد هستیم چرا که خانواده‌ها ترجیح می‌دهند فرزندانشان مخصوصاً پسران به دنبال کار اقتصادی و کسب درآمد بروند. آمار گذری که در متوسطه دوم اُفت بیشتری پیدا می‌کند. از دلایل آن می‌توان به مدرسه و یا مقطع تحصیلی اشاره کرد. عدم هماهنگی بین خانواده و مدرسه و یا حتی شرایط فیزیکی مدرسه، نوع امکانات موجود در آن، نوع ارزیابی از سطح عملکردی آن به اُفت تحصیلی دامن می‌زند. خانواده‌هایی که فرزندان خود را به مدارس می‌سپارند و انتظار دارند مدارس به تنهایی فرزند آن‌ها را اجتماعی، با سواد و دارای مدرک کند معمولاً هماهنگی با مدرسه نداشته که سبب اُفت تحصیلی فرزندان می‌شود.

این کارشناس مسائل آموزش و پرورش کشور اُفت تحصیلی را نزول یک سطح علمی تعریف کرده و می‌گوید: گاهی میزان این اُفت بر اساس شاخص‌های کمی و گاهی بر اساس شاخص‌های کیفی بدست می‌آید. برای شاخص کمی می‌توان به آماری اشاره کرد که بیان می‌کند سال اول دبیرستان نسبت به دوران راهنمایی سابق حدود ۴۵درصد اُفت تحصیلی داریم. علت آن هم ارزشیابی کیفی دوران ابتدایی است. چرا که در این دوران کسب نمره اهمیت ندارد و بر اساس نوع عملکرد و تشخیص معلم نمرات خیلی خوب و خوب داده می‌شود. اما پس از ورود به دوره متوسطه دوم، خانواده‌ها انتظار دارند آن خیلی خوب‌ها، جایگزین نمرات خوب شود اما اینطور نیست و نمرات کاهش پیدا کرده و اُفت تحصیلی اتفاق می‌افتد. وقتی دانش‌آموز از متوسطه اول به متوسط دوم می‌رود واقعیت اُفت تحصیلی بیشتر خود را نشان می‌دهد. بطور مثال در متوسطه دوم دیده می‌شود که بچه‌ها غلط املایی زیادی دارند یا از لحاظ کیفی بسیاری از اطلاعات اجتماعی را ندارند.

حسینی ارسنجانی می‌افزاید: در کنکور سراسری بسیار دانش‌آموزانی هستند که معدل‌های ۲۰ و حتی بین ۱۹تا۲۰ دارند. رقابتی که بین دختران بیشتر است. در کنکور سراسری ۱۳۹۶، نزدیک به ۷۰هزار نفر با معدل بین ۱۹ تا ۲۰ و بیش از ۲۳هزار نفر با معدل ۲۰ ثبت نام کرده‌اند. این آمار نشان می‌دهد از حدود ۵۸۴هزار نفر رشته تجربی و بیش از ۲۷۰ هزار نفر رشته انسانی و نزدیک به ۱۹۴هزار نفر رشته ریاضی که ثبت‌نام کرده‌اند و معدل‌های خوبی هم داشته‌اند، اما وقتی وارد کنکور می‌شوند ممکن است به نتایج دلخواهی دست پیدا نکنند.