به گزارش قدس آنلاین به نقل از ویژه نامه بیت المقدس؛ «ناظم عمر دباغ» متولد ۱۹۴۸ در شهر کویه استان اربیل عراق است که با طی کردن مراحل تحصیلی خود در زادگاهش و عضویت در حزب دمکرات کردستان به فعالیت‌های فرهنگی و شغل معلمی پرداخت. نقش آفرینی وی در آزادسازی منطقه اقلیم از دست رژیم بعث صدام در سال ۱۹۹۱ منجر به جای گرفتنش در کابینه یکم و دوم اقلیم شد. دباغ که در آغاز ۲۰۰۰ میلادی بعنوان نماینده اتحادیه میهنی کردستان در امور اقتصادی و بازرگانی در ایران فعالیت داشته، در حال حاضر نماینده اقلیم کردستان در تهران است.
در شرایطی که با بازپس گیری موصل از دست گروه تروریستی داعش، بحث برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق، از سوی مقامات اقلیم مطرح شده است با وی به گفت‌وگو نشستیم. ایده‌ای که بسیاری از کارشناسان طرح مجدد آن در شرایط کنونی را پیشنهادی از سوی محور غربی-عبری می‌دانند تا کماکان منطقه را درگیر تقابل و نزاع قرار دهند. عراق پس از داعش و آخرین تحولات منطقه محورهای دیگر گفت‌وگویمان با نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران است که متن کامل آنرا در ادامه می‌خوانید:
لطفا در خصوص اهمیت آزادسازی شهر موصل و پایان خلافت داعش در عراق توضیح دهید؟
نیروهای پیشمرگ اقلیم کردستان، ارتش عراق، حشدالشعبی و سایر نیروهای نظامی و انتظامی عراق برای اینکه ثابت کنند هدفشان دستیابی به عراق آزاد و بدون تروریسم است در برابر داعش ایستادگی و مبارزه کردند و در صحنه نبرد، همه نیروهای مبارز با همکاری یکدیگر نشان دادند که عراق جدید جولانگاه حضور تروریسم نیست. نقش نیروهای پیشمرگ در دفاع از عراق و آزادی موصل، اگر ۹۰ درصد نباشد، اما کمتر هم نیست زیرا باید بگویم آزادسازی شرق موصل از دست داعش به دست پیشمرگ‌های کرد صورت گرفت و آنها توانستند با دیگر نیروهای عراقی همکاری کنند.
با آزادسازی موصل آیا می توان گفت خطر داعش و تکفیر در عراق تمام شده است؟
داعش نه فقط از دید نظامی و تروریستی بودن خطرناک است بلکه دارای پدیده خطرناک ایدئولوژی و ساختاری است که اگر این دیدگاه را نمی داشتند با این جدیت نمی جنگیدند. شاید امروز و فردا بتوانیم داعش را نابود کنیم ولی باید فکری برای نابودی ایدئولوژی آن کرد تا شاهد یک فضای متفاوت دیگری در عراق پس از داعش نباشیم.
نباید فراموش کرد که تروریستهای داعش افرادی متشکل از ۶۲ کشور و بیش از ١٢ گروهی مذهبی و تروریستی هستند که در اروپا و سایر نقاط جهان زندگی کردند، رشد یافتند و در فضای آزاد اروپا سازمان های خودشان را با عناوین القاعده، داعش و... شکل دادند و امروزه در عراق و یا سوریه حضور یافتند. اکنون که موصل آزاد شده برخی دیگر از شهرهای عراق همچون تلعفر و هویجه در اشغال این تروریستها است که باید تلاش کنیم تا این شهرها هم آزاد شوند تا منشاء رشد دوباره آنها نگردد و مجددا دست به اقدامات تروریستی نزنند؛ باید منابع تامین و حمایت آنها را از بین ببریم.
به نظر شما عراق پس از موصل چگونه است؟
زمانی که داعش موصل را اشغال کرد و عنوان خلافت اسلامی را برای خود گذاشت؛ بین اقلیم کردستان عراق تا بغداد که دولت مرکزی در آن مستقر است ۱۰۵۰ کیلومتر فاصله افتاد؛ یا باید از طریق آسمان به بغداد سفر می‌کردیم و یا از طریق مرز شلمچه ایران. در آن زمان در مطلبی عنوان کردم که اگر داعش بغداد را تصرف کند چه بسا به اقلیم کردستان هم حمله ور شود چرا که اینها برای خراب کردن منطقه و تصاحب منابع انرژی نفت و گاز آمده بودند، از این رو همکاری نزدیکی با ارتش و دیگر نیروهای نظامی و انتظامی عراق انجام دادیم و با شرکت در عملیاتهایی همچون قدس، خورماطور، کرکوک، داغوغ و ... توانستیم جلوی نفوذ تروریستهای داعش به بغداد را بگیریم.
داعش در نظر داشت پس از تصرف بغداد، به اربیل هم حمله کند و کردستان را به اشغال خود درآورد. از همان اول هشدارهای جدی در اینباره دادم و مقالاتی هم منتشر کردم که داعش به غیر از موصل هم فکر می‌کند.
امروز که موصل از دست داعش آزاد شده، مسلما عراق جدید بعد از آزادی موصل به وجود می‌آید و شرایط تغییر پیدا خواهد کرد، باید در پی راه حل‌های جدیدی برای حل مشکلات و برقراری آشتی ملی باشیم. با برخی افکار ممکن است جنگ داخلی بیشتر اوج بگیرد ولی با این وجود در عراق تفکراتی هم وجود دارد که می‌خواهند عراق جدید فدرال دمکرات برقرار شود.
با این توضیح روشنی که اشاره کردید تجزیه عراق را چقدر جدی می‌بینید؟
کلا خطر تجزیه وجود دارد؛ تا زمانی که با این ذهنیت کار کنند که سنی‌ها، کردها و یا شیعیان از دولت راضی نباشند خطر تجزیه وجود دارد، تغییر دولتمردان (علاوی – ابراهیم جعفری - مالکی – عبادی) نتیجه‌ای برای مردم به همراه ندارد، بهتر است کار با گفتمان و مذاکره حل شود تا مردم شاهد نتایج مثبت آن و پایبندی به قراردادها و قانون اساسی عراق باشند.
چرا این روزها و همزمان با پاکسازی عراق از تروریستها بحث همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق مطرح می‌شود؟
مشکلاتی که امروزه ما با دولت مرکزی داریم در چند محور خلاصه می‌شود؛
قانون نفت، قانون پیشمرگ و ماده قانونی ۱۴۰ که اکنون ۸ سال از اتمام آن می‌گذرد اما شاهد بازبینی دوباره آن نیستیم.
اینکه اقدام به برگزاری رفراندوم یا همه پرسی می‌کنیم به این دلیل است که مردم مستقیما خودشان رضایت یا عدم رضایت از این مواد را اعلام کنند و دلیل نهایی‌اش پایبند نبودن به اجرای قانون اساسی در عراق است.
اما چرا برخی از مقامات عراق برگزاری همه پرسی منطقه اقلیم کردستان را غیرقانونی می‌دانند؟
در قانون اساسی عراق آمده است: دولت اختیاریه؛ یعنی دولتی که به اختیار من و شما تشکیل شده است؛ دیگر اینکه در عراق «حق التقریر المصیر» تعیین شده است یعنی به کردها تعیین حق سرنوشت داده شده است و دیگر اینکه با همه پرسی می‌توان به مردم کرکوک گفت که آیا علاقه به همراهی با اقلیم دارند یا بغداد. حق انتخاب را به مردم دادیم. بهتر است بگویم که هیچ کاری با جنگ تمام نمی شود در این مدتی که داعش عراق را اشغال کرده ما هزاران شهید تقدیم کردیم. حتی با حضور در فلوجه و بغداد و کربلا و نجف در برابر داعش جنگیدیم، اگر پیشمرگ و ایران نبوداند شاید بغداد سقوط می کرد.
موضوع استقلال اقلیم هم به امروز و فردا بر نمی‌گردد دولت مرکزی عراق در ابتدا گفت عراق مستقل را بسازیم بعد روی فدرال بودن کردستان صحبت می‌کنیم، حالا می‌گوید پس از نابودی داعش. چه تضمینی برای استقلال ما پس از نابودی داعش وجود دارد
با وجود اینکه منطقه اقلیم در حال حاضر خودمختار است و در بیشتر موارد با دولت مرکزی مشورتی انجام نمی‌دهد، با استقلال کردستان به چه چیزی دست پیدا می‌کنید؟
کلا در طول تاریخ حتی قبل از صفوی و عثمانی امارات کردی در منطقه به دنبال تقویت اماراتشان بودند، بعد از جنگ چالدران کردستان به دو منطقه تقسیم شد، تا این که بعد از جنگ جهانی اول با واگذاری قسمت از اراضی کردستان از ایران و ترکیه به سوریه و عراق، عراق جدید تشکیل شد.
اوضاع امروز کردستان برای نسل جدید قابل تحمل نیست، امروزه شرایطی ایجاد شده است که عراق پایبند قانون اساسی و توافقات نمی‌شود، انتظار داریم بعد از جنگ موصل و رقه چه تحولاتی صورت بگیرد؟.
ما کردها می‌خواهیم تکلیف کرد در عراق روشن شود، به همین دلیل رهبران کرد در احزاب سیاسی به دنبال اجرای همه پرسی هستند. هیچ کردی نمی‌تواند همه پرسی را تایید نکند.
با این که اینجانب در مواردی اختلاف نظری دارم، ولی آمادگی ندارم که بگویند ناظم دباغ با همه پرسی مخالف است، باید شرایط فراهم شود تا بتوانیم همه پرسی را اجرا کنیم.
کل کشورها و همسایه‌ها تاکید بر حفظ وحدت عراق دارند و تنها کشوری که تاکید بر حفظ حقوق کرد در چهارچوب قانون اساسی عراق می‌کند جمهوری اسلامی ایران است.
فکر نمی‌کنید کشورهای همسایه عراق که دارای قومیت کرد هستند با این همه پرسی مخالفت کنند؟
ما باید کشورهای همچون ترکیه، ایران، سوریه و عراق را که دارای اقلیت کرد هستند، مطمئن سازیم که استقلال منطقه اقلیم تاثیر منفی در امنیت آنها نخواهد داشت. در این شرایط نباید نشان دهیم که بر کرد ترکیه یا کرد ایران اثرگذار هستیم.
فعلا باید به کشورهای همسایه اطمینان بدهیم، چرا که جغرافیای زمینی و آسمان ما به گونه ای است که اگر بخواهند می‌توانند ما را محاصره کنند. باید رابطه خوبی با همسایگان داشته باشیم، حداقل یک یا دو کشور باید با استقلال ما موافق باشند وگرنه کار عاقلانه‌ای نیست. اگر مذاکره و گفتمانی در این باره نباشد جنگ روی می‌دهد.
میزان سرمایه گذاری اقتصادی ایران در منطقه اقلیم چگونه است؟
متاسفانه تنها فعالیت اقتصادی دو طرف به صورت تجارت غیراستاندارد یا همان پیله وری است که بالای ۴ میلیارد تا ۶ میلیارد دلار در تغییر است. در حال حاضر ترکیه از لحاظ سرمایه گذاری با ۴۴٪ درصد بیشترین شرکت های سرمایه گذاری خارجی را در اقلیم به ثبت رسانده که ایران با داشتن ۱۱٪ درصد سهم، نقش فعالی در اقتصاد منطقه اقلیم ندارد.
تحلیل شما از تنش زایی‌های ریاض در منطقه چیست؟
پس از تغییراتی که در ساختار حکومتی عربستان پیش آمد و شاهد ورود جوانان بی‌تجربه سعودی در دستگاه حاکمیت آن شدیم باید گفت که اینها بیشتر به درک عقلی نیاز دارند تا اختلافات به جنگ منتهی نشود. ما به عنوان کشورهای منطقه باید هوشیار باشیم تا فریب اختلافات را نخوریم و بیشتر روی مشترکات یکدیگر وقت بگذاریم تا کشورهایی که در نظر دارند انرژی، نفت و گاز منطقه را به یغما ببرند موفق نباشند. عناصر یهودی و آمریکایی به دنبال منافع اقتصادی خودشان هستند و هر روز دامنه اختلاف و تنش را میان برخی کشورهای منطقه گسترش می‌دهند. امیدوارم جوانان کم تجربه که مشاورین آنها دارای تفکرات تعصبی و مذهبی غیراصولی هستند و به دیگر کشورها وابستگی دارند به خودشان بیایند و گفتمان و مذاکرات را سرلوحه قرار دهند.
حمله موشکی اخیر ایران به پایگاه تروریستهای داعش در سوریه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حمله موشکی ایران به محل استقرار تروریستها در سوریه در زمان مناسب صورت گرفت، ایران این توانایی و مدیریت را دارد که خودش را از جنگ دور کند.
امیدوارم شاهد آرامش پایداری در منطقه باشیم تا هزینه‌هایی که بر سر مسائل نظامی پرداخت می‌شود روزی صرف صنعت، کشاورزی و معرفی فرهنگ‌ها گردد، اما برخی مواقع حوادث به گونه‌ای پیش می‌رود که شرایط منطقه ایجاب می‌کند تا قدرت خود را هم نشان دهیم که این اقدام ایران در زمان خودش و به خوبی صورت گرفت.
ویژه نامه بیت المقدس دوشنبه هر هفته ضمیمه روزنامه قدس منتشر می شود.
نظر شما