شمال استان کرمان از منظر دیرینه شناسی به بهشت دیرینه شناسان شهرت یافته و مملو از معادن زغالسنگ و لایه های زمین شناسی کهن از دوران قبل از تاریخ است همین امر موجب شده آثار بجای مانده از دایناسورها و موجودات هم عصر با آنان در این استان به صورت مشهود دیده شود بطوری که در بسیاری از خانه های اهالی منطقه نمونه‌های بی نظیری از فسیلهای دایناسور کشف می‌شود و شگفت آنکه تاکنون هیچ اقدامی برای مستند سازی و معرفی این پتانسیل غنی علمی صورت نگرفته است.
طی سالهای اخیر کاوشهای صورت گرفته توسط یک تیم ایرانی - برزیلی آثاری از این جانوران را نمایان کرد که بنا به گفته کارشناسان در جهان بی نظیر است که از آن جمله می توان به ردپای عظیم الجثه دایناسور در ده علیرضا اشاره کرد که متاسفانه به دلیل عدم نگهداری و ثبت نشدنش در فهرست آثار ملی به وسیله افراد سود جو در حال تخریب است بطوری که دو انگشت پای این جانور باقی مانده و بقیه تخریب شده است.

اسکلت دایناسور کشف شده کرمان در پاریس
پیش از این نیز گروهی متشکل از کارشناسان برزیلی و ایرانی در همین منطقه کاوشهایی صورت دادند که زمان آن به 40 سال قبل باز می گردد و در این تحقیق اسکلت یک دایناسور کشف شد که در همان زمان به موزه تاریخ طبیعی پاریس انتقال یافت.همچنین طی سالهای اخیر نیز قطعه سنگی به صورت اتفاقی در حوض خانه ای در دشت خاک پیدا شد که شامل ردپای 15 دایناسور کوچک به همراه یک رد پای دایناسور بزرگ بود.

فسیل ارزشمندی که دیوار حوض خانه روستایی شد!
شگفت آنکه این تخته سنگ که از ارزش علمی بالایی برخوردار است توسط صاحب خانه در دشتهای اطراف روستای دشت خاک پیدا شده بود و از آن به عنوان دیواره حوض خانه استفاده می شد، پس از آنکه دهیار روستا به صورت اتفاقی این تخته سنگ را مشاهده و به سازمان زمین شناسی گزارش کرد کارشناسان ارزش علمی آن را تائید کردند و به سازمان زمین شناسی کرمان منتقل کردند.
کشف تخم دایناسور در کرمان
اما نمونه های کم نظیر دایناسورها را می توان در جای دیگری هم دید گنجینه ای مشتمل بر 200 هزار قطعه فسیل شده از دایناسورها و موجودات هم عصر با آنان که زمانی در موزه دیرینه شناسی کرمان گرد هم آمده بود و البته پس از مدتی به دلیل اختلافات پیش آمده این موزه تعطیل و این فسیلها نیز هم اکنون در انبار نگهداری می شود.
در این گنجینه می توان مجموعه ای از تخم دایناسورها را دید که به شکل تعجب آوری به سنگ تبدیل شده اند و حتی زرده و سفیده تخم این جانوران نیز در برش تخمها قابل رؤیت است.
در موزه دیرینه شناسی دشت خاک نیز که به همت مردم روستا در محل حمام قدیمی این روستا راه اندازی شده است استخوان عظیم الجثه یک دایناسور نگهداری می شود و همه این شواهد درحالی است که جای یک تحقیق علمی معتبر در خصوص این جانداران در کرمان همچنان خالی است.
محمد صالحی، فعال دیرینه شناسی در گفتگو با مهر در خصوص رد پای دایناسور در روستای ده علیرضا در شهرستان زرند اظهارداشت: این ردپا شامل یک ردپای عظیم الجثه بر روی یک تخته سنگ است که به صورت مایل قرار گرفته است و هیچ نگهداری از آن صورت نمی گیرد.وی افزود: می توان گفت در ایران شمال استان کرمان روزگاری محل زندگی دایناسورها و موجودات هم عصر با آنان بوده است.
صالحی در خصوص کاوشهای صورت گرفته در این زمینه گفت: تاکنون تنها یک گروه ایرانی - برزیلی در دو مقطع بر روی این مناطق مطالعه کرده اند که در جریان آخرین کاوشها در سال 81 رد پایی از دایناسور در منطقه کشف شد. وی گفت: طبق اعلام صورت گرفته توسط این کارشناسان قدمت این رد پا به 180 میلیون سال قبل باز می گردد و هم عصر با دوران ژوراسیک بوده است.
وی گفت: بدون شک گنجینه ای از آن دوران در شمال کرمان وجود دارد که بکر و دست نخورده باقی مانده است و حفاظت و نگهداری از آن ضروری است اما متاسفانه تنها جای پایی که از این جانوران باقیمانده است نیز در حال تخریب است و قادر به نگهداری از آن نیستیم.وی مهمترین عامل تخریب جای پای دایناسور در ده علیرضا را گردشگران دانست و گفت: برخی افراد نیز با استفاده از وسایل کنده کاری جای چند انگشت این دایناسور را تخریب کرده اند که موجب تعجب و شگفتی است.

15 رد پای 190 میلیون ساله!
بر روی این تخته سنگ که قدمتی معادل 190 میلیون سال دارد جای پای 14 تا 15 دایناسور دیده می شود و ابعادی معادل 50 سانتیمتر در 80 سانتیمتر دارد و عرض آن نیز پنج سانتیمتر است که گفته می شود پس از رد پای ده علیرضا و بیدو این سومین آثار مستند یافت شده از این نوع در کرمان است.
سرپرست سابق سازمان زمین شناسی کرمان با تایید ارزش علمی و دیرینه شناسی این اثر اظهارداشت:باید آگاه سازی لازم در خصوص این آثار به خصوص به مردم محلی منطقه داده شود زیرا همین تخته سنگ منحصر به فرد 30 سال سنگ دیواره یک حوض در خانه ای روستایی بوده است و کاملا اتفاقی شناسایی شده است.
مسعود ناظم زاده در خصوص نوع این دایناسورها نیز گفت: در این خصوص گمانه زنی صورت نگرفته است و به نظر می رسد خانواده ای از دایناسورهای با جثه کوچک بوده اند و این 15 جای پا نیز مربوط به بچه های یک جانور با قدمت میلیونها سال قبل است.

نتایج یک تحقیق علمی
در غیاب بخش زمین شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان و سایر مراکز علمی در خصوص تحقیق در زمینه فسیلهای دایناسورها در استان کرمان گروهی از دانشجویان و محققان دانشگاه زرند تحقیقی میدانی را انجام داده اند که نتایج حاصل از این تحقیق تامل برانگیز است.بنا به این تحقیق در دوران “تریاس” و “کرتاسه” آب دریا در دشتهای استان کرمان پیشروی داشته است و در حقیقت کرمان بستر دریا بوده است و در این دوران نمی توان آثار مربوط جانوران خشک زی یافت.
اما دوره ژوراسیک به عصر طلایی دایناسورها در استان کرمان مبدل شده است و روزگاری این سرزمین پهناور عرصه زندگی این جانداران بوده است ضمن اینکه شرایط آب و هوایی به خصوص در دوره های پیشین و میانی ژوراسیک زمینه رشد گیاهان را فراهم کرده است و در نتیجه دایناسورهای گیاه خوار در منطقه زندگی می کردند که متاثر از این امر دایناسورهای گوشتخوار نیز در این منطقه حیات داشته اند.

کرمان ویترین دیرینه شناسی است
محمد جهانشاهی، فعال گردشگری استان کرمان اظهارداشت: شمال استان کرمان به دلیل وجود آثار دایناسورها منطقه ای مناسب برای گردشگری علمی محسوب می شود و باید در این خصوص فعالیت بیشتری انجام شود.وی ادامه داد: شمال استان کرمان به طور حتم ویترینی از آثار زمین شناسی است که می تواند در توسعه گردشگری علمی و هدفمند نقش تاثیر گذاری داشته باشد.