قدس آنلاین- هر یک از این هنرمندان جزء بهترین خوشنویسان زمانه خویش هستند و آثار متنوعی را با موضوعات گوناگونی همچون اسمای الهی، اشعار مختلف، احادیث و آیات قرآن خوشنویسی کردند. در کنار تابلوهای خوشنویسی اشعار و احادیث، یکی دو تابلو هم به‌صورت نقاشی و گرافیک دیده می‌شود. به نظر می‌رسد نفس برپایی یک نمایشگاه خوشنویسی بیشتر مطمح نظر بوده تا در نظر گرفتن یک سوژه واحد برای آن‌ها زیرا آثار متفاوتی را در کنار یکدیگر شاهدیم.
در بخشی از این نمایشگاه به هدف برگزاری این رویداد اشاره گشته و اعلام شده که هدف از برپایی آن، گشودن دری تازه از توجه و التفات به هنر خوشنویسی در برابر دیدگان اصحاب هنر، علاقه‌مندان و دوستداران خوشنویسی است تا بدین وسیله زمینه‌های توجه بیشتر به این هنر ارزشمند فراهم شود. اما دقیقاً اشاره‌ای نشده است که این اتفاق چگونه رخ می‌دهد و به بیانی دیگر، چگونه می‌توان مخاطبان را به سمت این هنر جذب کرد. این در حالی است که شمار چنین نمایشگاه‌هایی بسیار هستند اما باید دید آیا این نمایشگاه‌ها به تعدادی که برگزار می‌شوند، از تأثیرگذاری لازم برخوردارند یا خیر.
چرا نمایشگاه برگزار می‌کنیم
این نمایشگاه بهانه‌ای شد برای اینکه کمی جدی‌تر به واکاوی دلایل برپایی چنین رخدادهای هنری بپردازیم. بد نیست اشاره‌ای داشته باشیم به نمایشگاه‌ها و دوسالانه‌های مختلفی که در طول سال برگزار می‌شوند. دوسالانه بین‌المللی خوشنویسی ایران، نمایشگاه اسماء‌الحسنی، دوسالانه ملی هنر توحیدی خوشنویسی و... تنها نمونه‌هایی از چنین رویدادهای بزرگی هستند که سالانه در شاخه‌های مختلفی همچون تایپوگرافی، نقاشی‌خط، گرافیک، پوستر و دیگر شیوه‌های خوشنویسی برپا می‌شوند. به موازات این‌گونه برنامه‌ها، فعالیت‌های متعددی شامل برپایی نمایشگاه خوشنویسی هنرمندان مختلف در فرهنگسراها، خانه‌های هنر، گالری‌ها و موزه‌های تهران و دیگر شهرستان‌ها به‌صورت پیوسته در حال برگزاری است که البته تعداد آن‌ها هم کم نیست.
اما موضوعی که اینجا مطرح می‌شود، پاسخ به این پرسش است که خروجی چنین نمایشگاه‌هایی چیست؟ درباره برپایی دوسالانه‌ها و رویدادهایی که جنبه رقابتی دارند، تکلیف مشخص است اما هدف از برپایی نمایشگاه‌های روتین سالانه چیست؟ ۲ رویکرد در برپایی این نمایشگاه ها مورد توجه است. در نگاه اول بحث فروش آثار و در رویکرد دوم صرفاً برپایی و بازدید از آثار نمایشگاه مورد نظر است.
زمانی که با فروش آثار مواجهیم، در واقع با یک تیر چند نشان زدیم. در حالی که کمک شایانی به چرخه اقتصاد هنر صورت گرفته، فرهنگ استفاده و خرید از آثار هنری به عنوان یکی از کالاهای مورد نیاز در سبد خانواده قرار گرفته است. همچنین، فرهنگ خرید و فروش آثار هنری که بارها بدان پرداختیم نیز در چرخه درستی قرار می‌گیرد که در نهایت منجر به سود هنر خواهد بود و از سویی دیگر، به نهادینه‌کردن فرهنگ ارزش‌گذاری برای آثار هنری منجر می‌شود.
اما موضوع مبهم و چالش‌برانگیز در مورد نمایشگاه هایی است که صرفاً با هدف بازدید برپا می‌شوند که قطعاً وجود آن‌ها هم لازم و ضروری است. اما این نمایشگاه‌ها توسط برگزارکنندگانش (بویژه اگر از سوی نهادهای دولتی و سازمانی و ارگان‌های فرهنگی وابسته به دولت باشند) بیشتر به‌صورت یک بیلان کاری به چشم می‌آیند؛ مخصوصاً آن زمان که در یک سیکل معیوب تکراری و بدون نوآوری گرفتار می‌شوند.
در اینکه خوشنویسی یکی از اصیل‌ترین هنرهای ایرانی است و به هر طریقی باید در حفظ و ترویج آن کوشید، شکی نیست اما نباید در میانه چنین حرکت‌های هنری دچار آشفتگی شد و دغدغه اصلی را فراموش کرد. امروز عرصه برای معرفی آثار تجسمی بسیار گسترده شده و مخاطبان راه‌های بسیاری برای دسترسی به هنر مورد علاقه‌شان دارند که یکی از رایج‌ترین آن‌ها نمایشگاه‌های متعدد و البته غیرمتنوعی است که در اغلب گالری و فرهنگسراها برگزار می‌شود.
ضرورت نیازسنجی مخاطب
باید یک نیازسنجی برای مخاطبان خاص چنین نمایشگاه‌هایی هم انجام شود. بخش هنری نمایشگاه قرآن هر ساله فعالیت جالب و ثمربخشی را در طول دوران برگزاری خود رقم می‌زند و آن هم برپایی کارگاه‌های خوشنویسی در کنار نمایشگاه‌هایی است که از آثار هنری ترتیب داده است؛ کارگاه‌های آموزشی که از حضور استادان بنام خوشنویسی بهره می‌برد و حتی این هنرمندان بسیاری از آثار خود را در حضور مخاطبانشان خلق می‌کنند.
شاید بتوان این‌گونه گفت که ما در کنار برپایی نمایشگاه‌های روتین، نیازمند فعالیت‌های دوسویه میان هنرمند و مخاطب هم هستیم. اگر هزینه و برنامه‌ریزی صورت‌گرفته برای برپایی یک نمایشگاه به سمت برپایی کارگاه‌های آموزشی توسط استادان خوشنویسی سوق یابد، قطعاً با فضای هنری پویاتری مواجه خواهیم بود که مخاطب را هم بیش از پیش درگیر می‌کند. شاید چیزی که این روزها هنر بیش از پیش به آن نیاز داشته باشد، تعامل بی‌واسطه با مخاطب و درگیرکردن آن با فضاهای هنری است.
حوزه هنری به عنوان یکی از نهادهای فرهنگی مؤثر می‌تواند با اتخاذ رویکردهای تازه در برپایی دوره‌های آموزشی یا کارگاه‌های هنری مخاطب بیشتری را به خود جذب کند و در کنار برپایی نمایشگاه‌های متعدد همچون روال سابق، بخشی از تقویم برگزاری نمایشگاه‌های خود را به آثار خروجی از چنین کارگاه‌هایی اختصاص دهد؛ کارگاه‌ها و ورک‌شاپ‌هایی که حتماً در استان‌های دیگر نیز با استقبال مواجه خواهند شد.
با این حال بازدید از نمایشگاه «کرشمه‌های قلم» خالی از لطف نخواهد بود و علاقه‌مندان می‌توانند تا هفدهم شهریورماه همه‌روزه از ساعت ۹ تا ۱۹ به نگارخانه ابوالفضل عالی واقع در حوزه هنری مراجعه کنند.
نظر شما