نشست نقد و بررسی مجموعه‌شعر «هوا دونفره هم که باشد در من جمعیتی است» سروده محمدعلی بهمنی در چهارصد و بیست و هشتمین نشست هفته کانون ادبیات ایران برگزار شد.

غزلسرایی که از فضای غزل انتقاد می‌کند

قدس آنلاین- در این نشست که شامگاه دوشنبه برگزارشد، بهمنی در ابتدای مراسم با اشاره به این نکته که به شعر آزاد علاقه و دلبستگی زیادی دارد، گفت: من با غزل زندگی کرده‌ام و به نام غزل شناخته می‌شوم. اما اگر بخواهم واقع‌بینانه بگویم، در بسیاری از غزل‌ها، بسیاری از کلمات و حرف‌هایی که شاعران می‌زنند، به خاطر پرکردن وزن یا دنباله‌روی از قافیه است؛ البته این مسئله شامل خود من هم می‌شود و من نمی‌خواهم خود را از این فضا مستثنی کنم.

بهمنی با بیان اینکه شعر ایران در دوران پیش از اسلام نوعی شعر منثور بوده است که می‌توان آن را با شعر آزاد امروز مقایسه کرد، گفت: اگرچه پس از تصرف ایران به دست اعراب همه کتاب‌ها و آثار ادبی و هنری ایرانیان سوزانده شده اما تعداد اندکی از این نمونه‌های شعر منثور امروز در موزه‌های جهانی موجود است و اگر ترجمه این آثار را بخوانید، متوجه می‌شوید ایرانیان از دیرباز چه نگاه شاعرانه شگفت‌انگیزی داشته‌اند.

شاعر این مجموعه در ادامه صحبت‌های خود به تجربه‌هایش در سرودن شعر سپید اشاره کرد و گفت: نخستین مجموعه‌شعر من شامل شعرهای آزاد و نیمایی بوده است و تا به امروز هم این تجربه‌ها را ادامه داده‌ام. اما فکر می‌کنم اینکه درباره غزل یا شعر آزاد از عنوان قالب استفاده کنیم، جفا به شعر است. هر شعری خودش به شاعر می‌گوید که چگونه باید نوشته شود و اگر شاعری فکر کند که امروز غزل بگویم یا شعر سپید، آن شعر سروده‌نشده شکست خورده است.

خلوت ۱۰ ساله شکسته شد

هادی سعیدی کیاسری، شاعر و مدیر کانون ادبیات ایران، در این نشست با بیان اینکه بهمنی در سال‌های دهه ۶۰ در بندرعباس بود و در خلوتی ۱۰ ساله فرو رفته بود، گفت: بسیاری از شاعران مشتاق بودند شعر یا سخن تازه‌ای از بهمنی بشنوند زیرا او شاعری بود که در دوران قبل از انقلاب نیز شناخته‌شده بود.

کیاسری با اشاره به تحولات غزل معاصر و نوآوری‌هایی که در این قالب شعری اتفاق افتاد، گفت: در دورانی غزل‌های شاعرانی مانند هوشنگ ابتهاج و مشفق کاشانی نمونه‌های نوآوری در غزل شناخته می‌شد اما با تلاش‌های شاعرانی همچون نوذر پرنگ، عباس صادقی، حسین منزوی و محمدعلی بهمنی نوآوری در این قالب وارد فضایی تازه شد. در آستانه دهه ۷۰، غزل به شعر شاعرانی چون بهمنی نیاز بیشتری داشت.

وی افزود: انتشار شعری از بهمنی در رثای امام خمینی(ره) و استقبال خوانندگان از شعر بهمنی و به دنبال آن علاقه‌مندی گروه زیادی از جوانان با شعر بهمنی بویژه بعد از کتاب «گاهی دلم برای خودم تنگ می‌شود» باعث شد بهمنی مجبور به ترک آن خلوت ۱۰ ساله شود. در دهه‌های بعدی حضور او در عرصه‌های مختلف بویژه در کنار جوانان به نفع شعر تمام شد.

کامران رسول‌زاده، شاعر و ترانه سرا، نیز در این نشست با ارائه مثال‌هایی از شعرهای بهمنی به ویژگی‌های شاعرانه و نگاه منحصر به فرد شاعر به طبیعت و زندگی معاصر اشاره کرد.

لیلا کردبچه شاعر و منتقد، نیز در این نشست با بیان اینکه شاعران غزلسرا هنگامی‌که به عرصه شعر سپید وارد می‌شوند، برخی ویژگی‌های کلاسیک را با خود به شعر سپید می‌آورند، گفت: معمولاً شاعران غزلسرا نگاهی ذهنیت‌گرا، زبانی فخیم و علاقه‌ای وافر به رعایت مراعات‌النظیر دارند اما در شعرهای سپید بهمنی با شاعری عینیت‌گرا، با زبانی تصویرگرا و بدون التزام به رعایت نظایر روبه‌رو هستیم که باعث می‌شود شعرش مدرن باشد.

در این نشست منتقدان از شیوه انتخاب و گزینش مجموعه انتقاد و تأکید کردند که برخی شعرهای بلند بهمنی در این مجموعه به چند شعر کوتاه تبدیل شده است و در برخی موارد گزینشگران بدون اینکه شیوه انتخاب خود را از میان شعرهای سپید شاعر توضیح دهند، بر این امر تأکید کردند که شعرهای انتخاب‌شده بدون پایان‌بندی درست رها شده‌اند.  

منبع: روزنامه قدس

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.