به گزارش قدس آنلاین، «الکسی رومانف» در گزارشی در سایت «ایران.رو» در خصوص همه پرسی اقلیم کردستان عراق نوشت: ۲۵ سپتامبر رفراندوم استقلال کردستان برگزار می شود و یک ماه و نیم بعد قرار است انتخابات پارلمانی این منطقه که می تواند استقلال ملی و اولین کشور کرد در خاور نزدیک را به وجود آورد، برگزار میشوند.
این پدیده نه تنها می تواند منجر به تجزیه عراق شود، بلکه موجب تغییرات شدید توازن قوا هم در منطقه و هم در سطح جهانی می شود که از لحاظ اهمیت، می تواند با ایجاد رژیم صهیونیستی با همه عواقب ناشی از آن، ازجمله شکاف جدید در خاور نزدیک و پیدایش کانون جدیدی از مناقشات، قابل مقایسه باشد.
همچنین در شرایطی که مردم فلسطین تقریباً ۷۰ سال است که برخلاف قطعنامه های مکرر سازمان ملل متحد و شورای امنیت نتوانسته است کشور مستقل خود را ایجاد کند. طبیعی است که کشورهایی که دارای اقلیت پرتعداد کرد هستند، مانند عراق، ایران، ترکیه و سوریه، به شدت با این رفراندوم مخالفت کنند.
عراق
در بغداد این را درک می کنند که بلافاصله بعد از خروج کردستان از ترکیب کشور عراق، تجزیه بعدی کشور با ایجاد کشورهای عربی با عناوین شرطی شیعی توستان و سنّی توستان در راه خواهد بود. علاوه بر آن، عراق می تواند قسمتی از قلمرو خود را در شمال و شمال شرقی از جمله کرکوک و بزرگترین میدان نفتی کرکوک که از آن ۴۰ درصد کل نفت کشور تولید می شود و کردها مدعی آن هستند را نیز از دست بدهد. اتفاقی نیست که پارلمان عراق در ۱۲ سپتامبر بدون منتظر ماندن رایزنی های محتمل در بغداد بین دولت مرکزی و مقامات خود مختاری کرد مخالفت قاطع خود را در مورد اصل این ایده ابراز کرد.
ترکیه
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه رفراندوم را اشتباه و تهدید برای تمامیت ارضی عراق دانسته است و این کاملاً قابل درک است، زیرا استقلال کردستان عراق کردهای ترکیه را که یک سوم جمعیت این کشور را تشکیل می دهند به اقدام مشابهی سوق خواهد داد. و بدین ترتیب، درگیری های مسلحانه ارتش با جنگجویان حزب کارگران کردستان شدت یافته و انفجارات در جنوب شرقی آناتولی و احتمالاً در شهرهای بزرگ ترکیه به وقوع خواهد پیوست. در این شرایط، هجوم ارتش ترکیه به شمال عراق محتمل است. آنکارا هرکاری که بتواند انجام خواهد داد تا از جدا شدن استان های کردنشین از قلمرو کشورش جلوگیری کند.
سوریه
دمشق که از جنگهای پنج ساله با معارضان مسلح و تروریست ها ضعیف شده و نمی خواهد با اعلام نظر شدید در مورد رفراندوم، کردها را تا زمانی که آنها علیه دشمن مشترک مبارزه می کنند عصبانی کند، اما مقامات جمهوری عربی سوریه به خوبی آگاهند که گروه های کرد در مدت مبارزه با داعش و «جبهه النصره» به اندازه کافی قوی شده اند و به صورت دفاکتو در شمال شرقی کشور که با کردستان عراق در تلاقی است، خودمختاری خود را به وجود آورده اند. لذا در صورت اعلام استقلال کردستان عراق، کردهای «خودمختار» کردستان سوریه نیز حتماً متمایل خواهند بود که به این کشور جدید ملحق شوند. آری، آمریکا نیز آنها را در مسیر جدا شدن هُل میدهد.
ایران
ایران نیز واکنش منفی خود نسبت به رفراندوم را نشان می دهد. سید یحیی صفوی، مشاور ارشد نظامی رهبر ایران چند روز قبل در یک مصاحبه نظر واحد مقامات عالیه و نخبگان سیاسی_نظامی کشور را اعلام کرد و گفت که رفراندوم می تواند موجب جنگ و عدم ثبات طولانی مدت در خاور نزدیک شود. این کار توسط دشمنان مسلمانها صورت می گیرد و هدف آن نه تنها تجزیه عراق، بلکه تجزیه سوریه هم بوده و حاوی عواقب بسیار جدی است.
همچنین مشاور ارشد سیاسی رهبر ایران و وزیر امور خارجه اسبق جمهوری اسلامی ایران، علی اکبر ولایتی در سخنرانی خود در دانشگاه آزاد تهران گفت که ایران از ایده رفراندوم حمایت نمی کند، زیرا موضع ایران مبتنی بر حمایت از تمامیت ارضی کشورهای منطقه خاور نزدیک است. هر چند که کردهای ایران برخلاف کردهای عراق، سوریه و ترکیه به دنبال استقلال نبوده و علیه دولت مرکزی جمهوری اسلامی ایران که در این اواخر سرمایه گذاری زیادی برای توسعه اقتصاد و امور زیربنائی مناطق کر نشین ایران انجام داده وارد کارزار نمی شوند.
جامعه جهانی در صدد اجتناب از یک مناقشه جدید است
جامعه کشورهای عربی و سازمان ملل متحد با برگزاری رفراندوم مخالفت کردند و آنچه که خیلی مهم است مخالفت فدراسیون روسیه و ایالات متحده آمریکا با آن بود، اما مسعود بارزانی و طرفداران او به واشنگتن متکی هستند. در واقع، کاخ سفید از اظهار نظر شدید و اکید طفره رفته و پیشنهاد کرده که این کار به بعد موکول شود و به رسمیت شناختن آن در حال حاضر به صلاح نیست. هرچند که موضع تعیین کننده در این راستا موضع ترکیه است که می تواند هرگونه راه دسترسی کردهای عراق به جهان خارج را غیر از مسیر بغداد مسدود کند. علاوه بر آن، ترک ها میتوانند به بهانه تعقیب جنگجویان حزب کارگران کردستان، به قلمرو کردستان عراق نیروی نظامی وارد کنند. در کنار آنکارا، ایران قرار دارد و اینکه ایران در گذشته، مخصوصاً بعد از انقلاب، این ایران بود که هزاران نفر از کردها و منجمله اعضای برجسته خانواده بارزانی را و حتی نخست وزیر فعلی کردستان عراق نچیروان بارزانی را از تعقیب صدام حسین نجات داد.
لذا در اربیل در انتظار رئیس سرویس اطلاعات ترکیه (میت) هاکان فیدان و فرمانده نیروی «قدس» سپاه پاسداران ایران - سردار سلیمانی هستند. آنها میخواهند مسعود بارزانی را قانع کنند که با بغداد سازش کند. علاوه بر آن، هاکان فیدان تصمیم دارد که در ملاقات با منصور بارزانی، رئیس سرویس اطلاعاتی کردها از او در مورد ملاقاتش با کمال بایوک، رئیس شاخه نظامی حزب کارگران کردستان که چندی قبل برای رایزنی با رئیس سرویس اطلاعاتی کردهای عراق به اربیل آمده بود، گفتگو کند.
آنکارا به این مشکوک است که بین این دو سرویس اطلاعاتی مشخصاً قرار است ائتلاف به وجود آید. و این موضوع دارد آشکار می شود که دوباره این کار در قالب رفراندوم و در اصل، در نتیجه تمایل شدید دارودسته بارزانی در حمایت از این ایده حزب کارگران کردستان و شعبات آن و قبل از همه از طریق حزب اتحاد دموکراتیک در سوریه به وجود آید و این بدان معناست که رفراندوم در کردستان خود به خود منجر به برگزاری یک چنین رای اعتمادی در سوریه و مشخصاً با دورنمایی در ابتدا به صورت خودمختاری ظاهری و سپس با الحاق به کشور مستقل کرد خواهد بود. و این به عنی تهدید امنیت ملی ترکیه و تمامیت ارضی آن است. ضمن اینکه واشنگتن اکنون در مناطق کردنشین سوریه حضور نظامی خود را در شمال و شمال شرقی سوریه تأمین کرده است.
در اصل، از مدت ها قبل مشخص شده است که ایالات متحده آمریکا به دنبال ایجاد کشور مستقل کردستان برای وارد آوردن فشار بر عراق، سوریه، ایران و ترکیه است، اما نه حالا که در سوریه و عراق مناقشات نظامی در جریان بوده و نیروهای بین المللی در حال مبارزه با گروه های تروریستی مستقر در آنجا هستند. ضمناً واشنگتن نمی خواهد متحد بسیار مهم خود در ناتو یعنی آنکارا را از خود برنجاند. علاوه بر آن، در ایالات متحده آمریکا این را درک می کنند که ارتش آمریکا از عهده یک مناقشه دیگر در منطقه در نتیجه استقلال کردستان بر نمی آید، زیرا در این حالت، کشورهای ترکیه، ایران، سوریه و عراق و همه کشورهای عربی در یک جبهه واحد علیه کردها وارد عمل خواهند شد. نه برای عربستان سعودی، نه برای مصر و نه برای دیگر کشورهای عربی، کردستان مستقل لازم نیست.
اما در آینده نزدیک، واشنگتن حتماً به این موضوع بر می گردد. قبل از هر چیز به منظور زمینه سازی برای فروپاشی ایران و سوریه با شعار دموکراتیزه کردن خاور نزدیک و حقوق مردم این منطقه برای تعیین سرنوشت خود و برای قدم اول جدا کردن مناطق کردنشین از آنها.
بعد از ایران و سوریه ایالات متحده آمریکا به سراغ ترکیه می رود. و برای اهداف درازمدت، روسیه چند ملیتی در تیررس می باشد که در آن ایالات متحده آمریکا مدتهاست که به اختلافات قومی و ملی دامن زده و برای این هدف از عربستان سعودی، قطر، ترکیه و... مخصوصاً در شمال قفقاز و در مناطق ولگا استفاده می کند.
امروز تنها رژیم اسرائیل قاطعانه به دنبال ایجاد کشور کردستان مستقل است. برای این رژیم، در خاور نزدیک و دور از مرزهای خود ایجاد یک کانون تشنج قوی که توجه و امکانات مخالفان اسرائیل را به خود جلب کند مقرون به صرفه است، اما در این مورد خاص کار زیادی از تل آویو بر نمی آید، زیرا شریک ماجرا نیست. در این رابطه، گفته های دبیر مجمع تشخیص مصلحت و فرمانده سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، محسن رضائی در مصاحبه مطبوعاتی اخیر در بغداد جالب است که گفت که مطرح کردن ایده رفراندوم در کردستان عراق را می توان با جنگ های تحمیلی به عراق، سوریه و ترکیه مقایسه کرد که می تواند ده ها سال ادامه یافته و منطقه را بی ثبات کند. این سیاستمدار ایرانی خاطرنشان کرد که ترکیه سعی خواهد کرد با این واقعه مقابله کند و ممکن است که این کشور از طُرُق نظامی جلو این کار را بگیرد «این احتمال وجود دارد که همچنین در روابط بین دولت مرکزی عراق و منطقه کردستان عراق درگیریهای نظامی فرا برسد». وی همچنین گفت: «ایران بر این اعتقاد است که عراق نباید تجزیه شود. اگر این کشور به چند قسمت تجزیه شود، این سرنوشت دامنگیر هم سوریه و هم ترکیه خواهد شد. در اصل دشمنان اسلام به دنبال فروپاشی سوریه و ترکیه نیز هستند. آغاز این روند بزرگترین تهدید برای جهان، امنیت و پیشرفت خاور نزدیک است».
توازن قوا در بین کردها
در خصوص آنچه که مربوط به توازن قوا در خود کردستان عراق است باید گفت که همه چیز صاف و روان نیست. در اربیل مذاکرات سخت بین هیأت های حزب دموکرات کردستان، اتحادیه میهنی کردستان و جنبش «گوران» که اکنون ۲ سال است که پارلمان کرد را برای توافق در مورد حمایت این سه حزب اصلی از رفراندوم از طریق برگزاری اجلاس پارلمان کردستان عراق بایکوت کرده، ادامه دارد. عدم تأیید پارلمانی از نتایج این مذاکرات ایده برگزاری رفراندوم را از اعتبار ساقط می سازد.
اگر بخواهیم بندهای توافق شده موافقتنامه را در نظر بگیریم، آنگاه باید اذعان داشت که اصرار «گوران» در مورد این که مسعود بارزانی و خویشاوندان نزدیک او برای پُست های بالا خود را کاندید نکنند، موفق بوده است. توافق در مورد قانون انتخاب رئیس جمهور و مدل های جدید تقسیم درآمدهای حاصله از صادرات هیدروکربورها لاینحل باقی می ماند.
عقب نشینی «گوران» در مورد ایده رفراندوم از طریق همخوانی مواضع آن با برخی از احزاب سیاسی کوچک کردستان عراق مانند حزب اسلامی کردستان که اکیداً ایده برگزاری رفراندوم را رد می کنند امکان پذیر است. ضمن این که موضوع تجارت هیدروکربورها و تقسیم درآمد حاصله از آن هنوز یک مانع حل نشدنی است. حتی اگر رفراندوم هم برگزار شود تا اندازه زیادی تنها روی کاغذ باقی مانده و بیشتر شباهت خواهد داشت به یک پدیده تبلیغاتی، زیرا جامعه جهانی آن را به رسمیت نخواهد شناخت و در این حالت، قطع صادرات هیدروکربورها تنها توسط بغداد می تواند در کردستان عراق منجر به مرگ تمام عیار اقتصادی شود، بماند این که بخواهیم از انزوای حمل و نقلی آن توسط ترکیه نام ببریم.
یک چیز روشن است و آن این که ایالات متحده آمریکا و اسرائیل با تشویق انشعاب و جدایی طلبی در این منطقه مشکلات زیادی به وجود آورده اند که یکی از آنها رفراندوم استقلال کردستان عراق است. همه این ها ادامه انقلاب های «رنگین» است که در سال ۲۰۱۰ میلادی توسط آمریکا در خاور نزدیک راه اندازی شد. تبدیل لیبی، سوریه و عراق به یک زخم خونین و سرازیر شدن هزاران نفر از تروریست های بین المللی به این کشورها نتیجه استراتژی کوته نظرانه ایالات متحده آمریکا با اتکا به کشورهای وهابی خلیج فارس بوده است. در این شرایط روسیه با عدم حمایت از ایده انجام رفراندوم و در این حالت، با عدم نفی حقوق ملی کردها خط و مشی درستی اتخاذ کرده است.
نظر شما