قدس آنلاین- حتماً برای شما هم پیش آمده که هنگام نوشیدن آب معدنی از خود پرسیده‌اید مگر آب فاسد می‌شود که روی بطری‌ها تاریخ انقضا درج می‌شود؟

از چندین سال پیش، با توجه به اقدام‌های سازمان غذا و دارو، استاندارد و برخی دیگر از سازمان‌های مرتبط، تمامی کارخانه‌های تولید و بسته‌بندی مواد غذایی موظف به درج تاریخ تولید و انقضا روی برچسب محصولات شدند که با توجه به آزمایش‌های مربوط به هر واحد تولیدی، مدت زمان مصرف با توجه به نوع خوراکی و شرایط نگهداری تعیین می‌شود.

اولین و مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در تعیین تاریخ انقضا، نوع ماده غذایی است. برخی خوراکی‌ها مانند شیر و لبنیات فسادپذیری بالایی دارند که شرایط نگهداری خاصی مانند حفظ سرما را می‌طلبد و در صورتی که مصرف کننده به تاریخ انقضا توجهی نداشته باشد، مسلماً علایمی مانند مسمومیت غذایی تقریباً سریع بُروز می‌کند.

عامل دیگر، شرایط و نوع بسته بندی خوراکی هایی مانند گلاب، نوشابه گازدار، سرکه و حتی آب است. گرچه چنین خوراکی هایی دچار فساد غذایی نمی‌شوند، اما ظروف و بطری‌های پِت ( PET) (انواع بطری‌های یکبار مصرف) که امروزه کاربرد زیادی پیدا کرده، می‌تواند، مشکل ساز باشد. این بطری‌ها و ظروف معمولاً از جنس پلی اتیلن با تراکم بالا ( HDPE) ساخته می‌شوند که نوعی پلاستیک با منافذ ریز است. گرچه پلاستیک می‌تواند از ماده خوراکی در برابر عوامل بیرونی محافظت کند، اما همین تخلخل جزئی نیز باعث ورود برخی ترکیبات محیطی به درون ظرف می‌شود. به عنوان مثال، اگر بطری آب را در زیرزمینی پر از گرد و خاک بگذارید، زمانی که آب را می‌نوشید همین طعم خاک را احساس خواهید کرد. یا اینکه نگهداری گلاب و نوشابه در این بطری‌ها پس از مدتی باعث خروج اسانس و گاز می‌شود و تا حدی کیفیت محصول را تغییر می‌دهد. البته از آنجا که HDPE سبب نفوذ ترکیبات زیست محیطی به داخل بطری می‌شود، حتماً باید از نگهداری ظروف پت در کنار موادی مانند بنزین، رنگ و مواد شیمیایی خودداری کرد.

همچنین توصیه می‌شود، چنین ظروفی دور از نور و گرما نگهداری شوند زیرا مواد پلی اتیلن تحت تأثیر نور ترکیباتی مانند انواع پلیمرها را وارد ماده غذایی خواهند کرد که سرطان‌زا هستند.

معمولاً آب تاریخ انقضای طولانی تری نسبت به دیگر خوراکی‌ها دارد که علت آن، همین نفوذپذیری ترکیبات مضر است که هرچه مدت طولانی تری در بطری بماند، نفوذ ترکیبات موجود در بطری نیز به آب بیشتر خواهد بود.

* مدیر بهداشت محیط و حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی مشهد