قدس آنلاین-گروه استان ها: باغستان سنتی، مهم‌ترین شاخص محیط زیستی استان قزوین است که تأثیری فرا استانی دارد و یک‌تنه در برابر هجوم ریز گردها و آلودگی‌های صنعتی ایستاده است.
تمدن شهری در قزوین بر محور باغستان شکل‌گرفته است. به‌عبارت‌دیگر، روابط اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی در شهر قزوین نه‌تنها متأثر از باغستان است بلکه مستقیماً از هویت و موجودیت باغستان سنتی گرفته‌شده است و همین امر باعث شده تا باغستان سنتی قزوین در سال۱۳۹۲ به‌عنوان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی به ثبت برسد.
باغستان نیازمند حمایت
آبان ماه امسال تعداد ۱۳۴ سازمان مردم‌نهاد و جمعی از فرهیختگان کشور در بیانیه‌ای از باغستان سنتی قزوین اعلام حمایت کردند و این نامه به شورای شهر قزوین تحویل شد.
دوستداران و حافظان محیط‌زیست در این نامه قید کردند: در سال‌های گذشته، در اثر رویکرد ماشین محور و سوداگرانِه مدیریت شهری و در سایه اهمال شورای اسلامی شهر و در لوای تفسیر غلط از کارکرد و عملکرد کمیسیون های مدیریت شهری، ازجمله کمیسیون ماده پنج و کمیسیون ماده ۱۰۰، صدمات جبران‌ناپذیری بر پیکر باغستان واردشده است لذا ما، افراد و تشکل‌های ذیل، به نمایندگی از افکار عمومی، از اعضای محترم پنجمین شورای اسلامی شهر می‌خواهیم که برای سامان دادن به شرایط باغستان و حفظ و احیای آن اهتمام جدی بورزند.
اهمیت باغستان
اهمیت باغستان سنتی قزوین نه‌تنها در حفظ آب و جلوگیری از روان‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است بلکه در مهار ریز گردها اهمیت بسزایی دارد.
باید اذعان داشت باغستان سنتی مهم‌ترین عامل حفاظت در برابر آلودگی است اما متأسفانه این سال‌ها کم‌آبی خسارت‌های جبران‌ناپذیری به این مجموعه چند هزارساله وارد کرده است.
در گذشته ۴۲۰۰ هکتار باغ گرداگر شهر قزوین بود که به دلیل توسعه نامناسب شهر وانگیزه کافی در بین باغداران تنها ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار آن باقی مانده استیک عضو هیئت‌علمی دانشگاه و فعال محیط‌زیست در خصوص باغستان‌های سنتی قزوین می‌گوید: باغستان سنتی به‌عنوان مهم‌ترین شاخصه محیط زیستی و محور اکوسیستم انسانی شهر قزوین محسوب می‌شوند.
شکوه کرمانشاهانی بیان می‌کند: اگر باغستان را از شهر قزوین حذف کنیم هیچ جایگزینی را برای آن نداریم که مدیریت آب را انجام داده و حیات را برای ما ممکن سازد.
وی می‌افزاید: اگر این درختان و سیستم آبیاری در وضع فعلی بحران آب از قزوین حذف شوند قطعاً در آینده بسیار نزدیک بازمی‌نه‌ای شوره‌زار مواجه خواهیم بود.
این فعال محیط‌زیست بابیان اینکه طبق آمار تنها هفت سال آینده آب قابل استحصال در قزوین خواهیم داشت اذعان می‌کند: سیستم باغستان بر مبنای دانش بومی آب این امکان را فراهم می‌کند که آب‌های سطحی که تنها امید باقی‌مانده برای آب اقلیم ما هستند ذخیره‌شده و به چرخه مصرف بازگردند.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه بیان می‌کند: امروزه محققان به این نتیجه رسیده‌اند که راهکار بقای شهرها ایجاد سیستمی شبیه سیستم باغستان سنتی است چون این سیستم علاوه بر مدیریت دانش آب به تولید اکسیژن منجر شده و به‌عنوان فضای سبز مفرح و کمربند سبز شهر در برابر ریز گردها و سایر تهدیدها مقاومت می‌کنند.
نبود مدیریت واحد
باوجوداینکه اهمیت باغستان قزوین برای هیچ‌یک از مسئولان پوشیده نیست و تاکنون جلسات متعددی برای کمک به این باغستان برگزارشده است اما به نظر می‌رسد نبود متولی مشخص و مدیریت واحد ازجمله اساسی‌ترین مشکلات حفظ این باغستان است.
هرچند در این سال‌ها سازمان باغستان‌های سنتی شهرداری قزوین برای حل معضلات باغستان تأسیس‌شده اما صفری شهرداری جدید قزوین می‌گوید: شهرداری برخلاف مقررات در حال اداره باغستان است درحالی‌که ما اجازه نداریم در خارج از حریم شهری هزینه کنیم.
صفری اذعان می‌کند: تاکنون ۲۵ میلیارد تومان در باغستان هزینه شده و به‌طور متوسط سالانه ۳ میلیارد تومان در این باغات هزینه می‌شود.
نبود تعریف قانونی
مشکل مدریت واحد موضوعی است که زاهدی استاندار قزوین نیز بر آن مهر تائید زده و بر غیرقانونی بودن فعالیت سازمان باغستان‌های شهرداری قزوین تأکید می‌کند.
وی در این رابطه توضیح می‌دهد: در حال حاضر این سازمان تعریف قانونی ندارد و مشخص کردن یک تشکیلات قانونی در این زمینه ضروری است.
وی در این رابطه می‌گوید: در حال حاضر وظیفه دستگاه‌های اجرایی مانند منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، محیط‌زیست، آب منطقه‌ای مشخص نیست و اگر متولی تعیین نشود نمی‌توان تصمیمات درستی گرفت.
عبدالمحمد زاهدی تأکید می‌کند: حفظ باغستان‌های سنتی یک موضوع بسیار مهم زیست‌محیطی است و بی‌توجهی به این مسئله بحران‌های زیستی برای قزوین و استان‌های هم‌جوار را به همراه دارد.
استاندار کمبود آب را مهم‌ترین مشکل باغستان سنتی عنوان می‌کند و می‌افزاید: برای تأمین آب باغستان‌های قزوین باید برنامه‌های کوتاه و بلندمدت تدوین شود.
استاندار تأکید می‌کند: باغستان‌های سنتی قزوین حکم سیستم تنفسی شهر قزوین را دارد و اگر از بین بروند استان قزوین نیز به بحران آلودگی هوا مانند سایر کلان‌شهرها دچار می‌شود لذا ضمن حفظ وسعت کنونی باغستان‌های سنتی به احیای آن نیز باید پرداخته شود که این امر نیازمند تدوین برنامه ۵ ساله و همچنین برنامه‌ای بلندمدت است.
نظر شما