قدس آنلاین- میرچا الیاده مورخ ادیان، اسطوره‌شناس و رمان‌نویس معروفی است که زندگی‌اش نیز به اندازه آثارش جذاب و آموزنده است. در روایت شیرین و توصیفات داستان‌وار این کتاب با الیاده کودک، نوجوان و دانشجو و همچنین الیاده در مقام متخصص اسطوره و شرق‌شناس بیشتر آشنا می‌شویم. این کتاب یک مصاحبه معمولی نیست، بلکه گفت‌وگویی میان دو متخصص هنر است، کلود هانری روکه نویسنده و استاد دانشگاه بود که آثار زیادی در حوزه‌های نمایش، ادبیات، تاریخ و زیبایی‌شناسی دارد. خواندن این کتاب به مخاطب برای درک بهتر مفاهیم و اصطلاحات الیاده نیز کمک شایانی خواهد کرد و در جای‌جای کتاب به نظریات اسطوره‌شناسان، فلاسفه و متفکران مهم و همچنین اصطلاحات و مفاهیم مورد استفاده الیاده نظیر «مقدس و نامقدس»، «الگو»، «بازگشت جاودانه»، «وحشت تاریخ»، «هرمنوتیک» و ... اشاره و به بحث گذارده می‌شود. در این کتاب، همراه با روایت الیاده با داستان‌ها و رمان‌های او و چهره الیاده رمان‌نویس، که دست‌کم در ایران شهرت کمتری نسبت به آثار پژوهشی او دارد، آشنایی بیشتری پیدا می‌کنیم. علاقه او به علوم طبیعی، کیمیاگری و بعدها فلسفه، شرق‌شناسی و تاریخ ادیان و تلاش برای یادگیری زبان‌های گوناگون از جمله زبان فارسی در دوران دانشجویی، فضای فرهنگی رومانی در سال‌های تحصیل وی تا سال‌های جنگ و سلطه نازیسم و کمونیسم بر رومانی از جمله مسائلی است که در این کتاب آمده است. مطالعه و نوشتن برای الیاده راهی بود برای زیستن، تا حدی که در هجده سالگی توانسته بود در حدود یکصد مقاله منتشر کند. (۱) از کاوش و تحصیل در هندوستان در بیست سالگی گرفته تا آشنایی و نزدیکی با یونگ در کنفرانس ارانوس در چهل سالگی همچنین آشنایی با دیگر متفکران بزرگ هم‌عصر خود نظیر ژرژ دومزیل، پل ریکور و سلسله سخنرانی‌های دانشگاه شیکاگو که به دعوت یواخیم واش انجام گرفته بود و در نهایت شکل‌گیری مکتب شیکاگو از جمله مطالبی است که اطلاعات ارزشمندی را از زیست‌جهان این متفکر بزرگ در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.
یکی از عمده تفاوت‌های الیاده با متفکران هم‌سنخ خود اهمیتی است که وی برای سنت «غیر اروپایی» یا «غیرکلاسیک» قائل بود که شاید این طرز تفکر وامدار ریشه رومانیایی و اروپای شرقی اوست. الیاده هیچ گاه با علوم اجتماعی از در علوم طبیعی وارد نشد و اعتقاد داشت کاوشگر هرگز نباید خود را بیرون از حوزه کاوش قرار دهد. وی را نباید تنها دین‌شناس، مفسر جوامع سنتی و اسطوره‌شناس دانست. او از چشم‌انداز اسطوره، دین، تصویر، نماد و فرهنگ به سبک حضور یا نحوه هستی انسان در جهان نیز نظر دارد. از دید او «تاریخ ادیان می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بحرانی که اکنون در آن زندگی می‌کنیم ایفا کند. بحران انسان مدرن به بحران وسیع‌تر و بزرگ‌تر بحران دینی منجر می‌شود و تا آنجا می‌سد که انسان را از بی‌معنایی زندگی‌اش آگاه می‌کند. در چنین بحرانی، در یک چنین سرگردانی و آشفتگی، تاریخ ادیان می‌تواند لااقل مانند کشتی نوح عمل نماید و اساطیر و سنت‌های دینی جهان را که اکثراً از یاد رفته‌اند، در خود جای دهد. »
کتاب زندگی و اندیشه‌های میرچا الیاده در گفت‌وگو با «کلود هانری روکه» با عنوان «هزارتوی آزمون‌های دشوار» در ۲۵۶ صفحه توسط آرمان صالحی ترجمه شده و در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه به چاپ رسیده است و به بهای ۲۶ هزار تومان عرضه می‌شود.
پی نوشت:
دانیل پالس، هفت نظریه در باب دین، ترجمه و نقد محمّدعزیز بختیاری قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۵، چ دوم، ص ۲۳۸.
نظر شما