قدس آنلاین-روند اعزام پرستاران ایرانی به قطر با حداقل دریافتی، حاشیه‌ساز شده است. در واقع از چندی پیش و طی تفاهمنامه‌ای که توسط وابسته کار جمهوری اسلامی ایران و بخش خصوصی قطر انجام شده است، پرستاران ایرانی در مراکز درمانی این کشور عربی مشغول به کار می‌شوند؛ البته کسی مخالف اعزام نیروی کار به خارج از مرزها نیست، اما آنچه که سبب شده تا این موضوع واکنش منفی بعضی از کارشناسان و فعالان این حوزه را به دنبال داشته باشد، فعالیت اعزام شدگان با حداقل حقوق دریافتی است. به عبارت دیگر این پرستاران ماهیانه ۳۰۰۰ ریال قطر؛ یعنی حدود ۳ میلیون ۷۵۰ هزار تومان حقوق دریافت می‌کنند که این رقم تفاوت چندانی با حقوق و مزایایی که همین حالا پرستاران از مراکز درمانی ایران دریافت می‌کنند، ندارد.
با این حال پرسش این است که چرا برخی از پرستاران ایرانی حتی آن هایی که با تجربه هستند و از سطح تحصیلات بالایی برخوردارند براحتی ترک وطن می‌کنند و برای کار به خارج می‌روند، آن هم با دستمزدی تقریباً همسان با دستمزد دریافتی در ایران و دیگر اینکه چگونه و با چه راهکاری می‌توان از خدمات این گروه در داخل کشور بهره جست.
• می خواهم بروم
نرگس، یک پرستار ۴۵ ساله شاغل در بیمارستان امام خمینی تهران که بشدت مایل است برای کار به کشورهای دیگر برود، می‌گوید: تاکنون دو بار برای مهاجرت و کار در خارج اقدام کردم، اما تلاش‌های من و همسرم در این ارتباط بی‌نتیجه بوده است.
وی با اشاره به سختی کار پرستاری در ایران می‌افزاید: ما روزانه حدود ۱۵ تخت یا بیمار را باید مراقبت کنیم که این رقم طبق استاندارد بین المللی باید چهار بیمار باشد. از سوی دیگر بحث کاهش حقوق و مزایا مطرح است. اینجا من به عنوان یک پرستار با ۲۶ سال سابقه کار حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان حقوق دریافت می‌کنم و حتی از مهرماه سال گذشته اضافه کاری‌های خودم را دریافت نکرده‌ام.
وی دریافت حقوق متناسب با میزان فعالیت ها، برخورداری از امکانات رفاهی و آموزشی بیشتر و امنیت شغلی را عمده دلایل خود و همسرش برای اشتغال در خارج کشور می‌داند و می‌گوید: اگر فرصتی پیدا کنم، حتی با حقوق ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان حاضرم در خارج از کشور کار کنم.
• به پرستاران بیکار حق می‌دهم
رقیه، همکار نرگس نیز هرچند تمایلی برای کار در خارج از ایران ندارد، اما از مهاجرت دو سه نفر از همکارانش طی دو سه سال اخیر به کشورهای عربی خبر می‌دهد و می‌گوید: خودم نه تنها در کشورهای دیگر، بلکه حاضر به فعالیت در بخش خصوصی یا مراکز درمانی خصوصی نیستم، اما به پرستارانی که بیکار هستند و یا حقوق کمی دریافت می‌کنند و خواهان توسعه و آرامش بیشتری در زندگی هستند، حق می‌دهم که برای کار به کشورهای دیگر مهاجرت کنند.
• کمبود ۱۰۰ هزار پرستار
ابراهیم محمدی، مدیر روابط بین الملل سازمان نظام پرستاری کشور ضمن انتقاد از میزان حقوق دریافتی پرستاران اعزامی به خارج از کشور می‌گوید: با این وضعیت شأن پرستاران در اعزام به قطر حفظ نشده است.
وی با اشاره به اینکه هر یک دلار سرمایه گذاری در پرستاری با ۱۶ دلار بازگشت سرمایه همراه است، می‌افزاید: در هیچ کدام از حوزه‌های منابع انسانی، چنین بازگشت سرمایه‌ای به واسطه تربیت نیروی انسانی وجود ندارد؛ بنابراین نباید اجازه دهیم نیروی کار حرفه‌ای ما به این راحتی از کشورمان خارج شود، در حالی که بیمارستان‌های ایران با کمبود حداقل ۱۰۰ هزار نیروی پرستاری مواجه هستند.
وی در پاسخ به این پرسش که چه دلایلی منجر به تمایل پرستاران ایرانی برای کار در کشورهایی همچون قطر می‌شود، می‌گوید: فاصله آموزش و بالین، عدم جذب صحیح، فرسودگی شغلی و عدم تناسب سختی کار با میزان دریافتی، از علل مهاجرت پرستاران حتی به قطر با دریافتی کم و شرح وظایف نامناسب است.
دکتر علی محمد آدابی، رئیس سازمان نظام پرستاری نیز با اشاره به اینکه انتقاد سازمان متبوعش در خصوص مهاجرت پرستاران بیشتر متوجه نظام سلامت کشور است، نه به کسانی که برای کار به آن سوی مرزها می‌روند، به قدس می‌گوید: بحث ما این است که چرا سیستم شرایط و جاذبه هایی ایجاد نمی‌کنند تا پرستاران مهاجرت نکنند وگرنه این حق طبیعی هر انسانی است که اگر شرایط برایش مناسب نباشد، مهاجرت کند.
وی که معتقد است جاذبه‌های شغل پرستاری در ایران بشدت پایین آمده و به هیچ وجه حقوق پرداختی به این عزیران تکافوی زحمت‌های بسیار زیادی که برای بیماران می‌کشند را نمی‌کند، می‌افزاید: به همین دلیل جدا از کسانی که بیکار هستند، بعضی از پرستاران شاغل هم ترجیح داده‌اند این امنیت شغلی را در آن سوی مرزها و کشورهای حاشیه خلیج فارس دنبال کنند یا اینکه خانه نشین شوند و یا به سایر شغل‌ها روی بیاورند.
آدابی با اشاره به اینکه آمار رسمی و دقیقی از تعداد پرستارانی که مهاجرت کرده‌اند در اختیار ندارد، تصریح می‌کند: نظام سلامت باید کاری کند که پرستاران ترجیح دهند در داخل کشور فعالیت و به مردم خدمت کنند وگرنه هیچ دلیل خاصی نیست که یک پرستار متخصص راهی کشورهای دیگر شود.
• شأن پرستاران حفظ شود
رامین عیوضی پور؛ مشاور دفتر معاونت پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز بحث مهاجرت کارشناسان و متخصصان را مشمول همه بخش‌ها می‌خواند و می‌گوید: بیکاری، علایق شخصی، احتمال شرایط کاری و تحصیلی بهتر را می‌توان از عمده دلایل مهاجرت پرستاران به قطر و دیگر کشورها دانست.
وی نیز ایجاد جاذبه را مهم‌ترین راهکار جلوگیری از مهاجرت پرستاران به خارج می‌خواند و تصریح می‌کند: باید آن قدر در حوزه پرستاری جاذبه ایجاد کنیم تا کسانی که از امکانات کشور استفاده می‌کنند، پس از دانش آموختگی نیز در کشور بمانند.
البته برای این منظور در پی اجرای طرح تحول سلامت، اقدام هایی انجام شده است؛ یعنی اگرچه فشار کاری به پرستاران بیشتر شده، اما در کنارش مزایایی هم به آنان تعلق گرفته است. در واقع تقریباً به میزان حقوقی که می‌گیرند کارانه - مبتنی بر عملکرد شان- به آنان داده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد افرادی که در نظام سلامت جذب می‌شوند، دانش آموختگان رشته‌ها و گروه‌های پرستاری هستند، درباره مشکل بیمارستان‌ها در بخش نیروی پرستار می‌گوید: ما ۱۰۰ هزار کمبود پرستار داریم که امیدواریم هرچه زودتر این کمبود را جبران کنیم. البته برای این منظور سال گذشته ۱۱ هزار پرستار جذب شده و امسال نیز تلاش می‌شود تا جذب پرستار داشته باشیم. در واقع وزارت بهداشت هر ساله سعی می‌کند با برگزاری آزمون جذب پرستار داشته باشد. اخیراً هم مشغول رایزنی با مجلس است تا ردیف بودجه فوق العاده‌ای برای جذب گروه‌های پرستاری تعریف کند.
وی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توانیم براحتی پرستاران حرفه‌ای خود را از دست ندهیم و از سوی دیگر شأن آنان را برای کار در خارج حفظ کنیم؟ می‌گوید: مجموع حقوق ماهیانه یک پرستار در کشورمان حدود ۳ میلیون تومان می‌شود. ضمن اینکه برای حفظ شأن پرستاران ایرانی در کشورهای دیگر تا آنجایی که به ما مربوط می‌شود، رایزنی‌های لازم با مجمع جهانی پرستاری صورت می‌گیرد؛ یعنی با این مجمع ارتباطات خوبی داریم تا در موارد مختلف از جمله شأن کاری و حقوق پرستاران خود شرایط مناسبی را فراهم کنیم.
نظر شما