به گزارش قدس آنلاین، نزدیک به‌یک دهه از عمر گردشگری سلامت در ایران می‌گذرد، اما متاسفانه آن‌گونه که باید، زیرساخت‌های موثر و منضبط در خصوص جذب گردشگر سلامت در کشور به‌وجود نیامده است.
یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند موجبات درآمدزایی و کارآفرینی در حوزه گردشگری و خاصه گرشگری سلامت را فراهم کند، توجه به‌مقوله طب سنتی است، اما ایران با وجود داشتن بیش از ۸ هزار گونه گیاهی و ۲ هزار گونه گیاه دارویی هنوز نتوانسته در این حوزه حرفی برای گفتن داشته باشد.
*نیاز ۲۰ میلیون گردشگر داخلی و خارجی به طب سنتی
مشهد یکی از کلان شهرهای مذهبی در دنیا محسوب می‌شود که دارای ظرفیت‌هایی همچون بیمارستان‌ها، دانشکده طب سنتی، متخصصین مجرب در این حوزه، شرکت‌های خصوصی فعال در زمینه گردشگری و دانشکده هتلداری و گردشگری است که متاسفانه با وجود این میزان ظرفیت هنوز نتوانسته سهمی قابل لمس در جذب گردشگر سلامت، به‌ویژه گردشگری در زمینه طب سنتی داشته باشد و این درحالی است که به‌دلیل وجود بارگاه نورانی امام هشتم(ع) در مشهد، این شهر سالانه پذیرای بیش از ۲۰ میلیون گردشگر داخلی و خارجی است.
همچنین اگرچه در سال ۱۳۹۳، شورای راهبردی گردشگری سلامت به‌منظور مقابله با برخوردهای سلیقه‌ای در حوزه گردشگری سلامت تشکیل شد، اما هنوز هم سازوکار تصمیم‌گیری در زمینه گردشگری سلامت شفاف نیست.
*نبود زبان مشترک یکی از چالش‌های پیش‌رو
رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این رابطه به‌خبرنگار خبرگزاری فارس گفت: متاسفانه اقدام قابل قبولی درخصوص گردشگری سلامت در حوزه طب سنتی صورت نگرفته و ایران در این حوزه در ابتدای راه قرار دارد.
علی یوسفی با اشاره به‌این نکته که این موضوع جزو دغدغه‌ها و اولویت‌های کشور نیست، در رابطه با علت این بی‌توجه بیان کرد: کل این رشته آن مقبولیتی که باید به لحاظ علمی و قانونی در وزارت بهداشت داشته باشد را نیافته است.
وی ضمن تاکید بر درآمدزا بودن این حرفه در صورت توجه به‌آن؛ ادامه داد: یکی از مراکزی که می‌توان در آن فعالیت کرد هتل‌ها و مراکز توریستی هستند به‌این صوررت که حتما نباید اقدام خاصی در رابطه با درمان انجام داد، بلکه می‌توان با حضور در مراکز توریستی با اعمالی نظیر بادکش کردن خستگی را از تن گردشگر بیرون آورد.
رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید بر این نکته این مقوله متولی خاصی در ایران ندارد؛ تصریح کرد: یکی دیگر از مسائل کمبود متخصصین در این رابطه است.
*وجود ۲۰۰۰ گونه گیاه دارویی در ایران
یوسفی در رابطه با علت قابل قبول نبودن سهم ایران از بازار گیاهان دارویی در جهان با وجود داشتن منابع غنی گیاهان دارویی؛ گفت: گفته می‌شود، از ۱۳ اقلیم موجود در جهان ۱۱ اقلیم در ایران وجود دارد و ما دارای ۸ هزار گونه گیاهی هستیم که بالغ بر ۲ هزار گونه آنان دارویی است.
وی یکی از دلایل قابل قبول نبودن این آمار را بی‌توجه به‌کشت مکانیزه گیاهان دارویی دانست و ادامه داد: برداشت‌های غیر فنی آن هم از مراتع و جنگل‌ها سبب شده برخی از این گونه‌ها در معرض خطر نابودی قرار گیرند.
رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: البته این نکته را نباید فراموش کرد که بخش زیادی از گیاهانی را که ما صادر می‌کنیم جنبه غذایی دارند مانند زعفران و زرشک که چنانچه این دو را حذف کنیم مابقی گیاهان در خیلی در سبد صادراتی قرار نمی‌گیرند.
*مسائل سیاسی، بانکی و قیمت تمام شده بالا، سد راه تجاری‌سازی
یوسفی در ادامه سخنان خود قیمت تمام شده بالا، مسائل سیاسی و بانکی را بخش مهمی از بی‌توجه به‌مسئله تجاری سازی گیاهان خاصه گیاهان داروی برشمرد و عنوان کرد: بالا بوده قیمت تمام شده گیاهان سبب شده کارخانه‌ها رغبتی به‌خرید گیاهان نداشته و به‌خرید عصاره روی آورند.
وی با اشاره به‌این موضوع که هند، چین و پاکستان توانسته‌اند بازارهای جهانی گیاهان دارویی را از آن خود کنند؛ خاطرنشان کرد: در بازار جهانی هرچه قیمت پایین‌تر، کیفیت بالاتر و بسته‌بندی مناسب‌تر باشد توان رقابت بالاتر می‌رود.
رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد درخصوص سند ملی گیاهان دارویی؛ بیان کرد: از قانون تشکیل وزارت بهداشت گرفته تا سند جامع علمی کشور سند سلامت، برنامه توسعه کشور و قانون ششم، در همه این‌ها گریزی به‌گیاهان دارویی و طب سنتی زده شده است.
یوسفی با یادآوری اینکه مرداد ماه سال ۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی سندی را به‌نام سند ملی گیاهان دارویی منتشر کرد؛ متذکر شد: در این سند چشم‌اندازهایی در نظر گرفته شده است که باید به‌آن نائل آمد.
*قطعا با این روند به‌اهداف سند ۱۴۰۴ نمی‌رسیم
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: همچنین باید در سال ۱۴۰۴ طب سنتی باید دو درصد از سهم دارو، چهار درصد از سهم درمان و ۱۰ درصد از سهم بهداشت را از آن خود کرده باشد، اما آن‌گونه که تاکنون پیش رفته، به‌طور حتم می‌توان گفت، ما تا آن سال این این ارقام نمی‌رسیم.
رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: معاونت علمی ریاست جمهوری ستادی را با همکاری همه ارگان‌های ذی‌ربط تشکیل داده که جلسات آن برگزار می‌شود، اما این ارگان‌های متولی به‌قدری درگیر مسائل روزمره خود هستند که اصلا توجهی به‌این اسناد بالا دستی ندارند و این اسناد ملاک عمل آنان نیست.
یوسفی یکی دیگر از عوالی که سبب شده کمتر به‌این حوزه توجه شود را نبود توجه به‌ارائه زبان روز در این رشته است؛ تصریح کرد: برخی عنوان می‌کند ارائه زبان روز ضرورتی ندارد، اما باید توجه کرد ما زمانی می‌توانیم در سطح جهانی وارد شویم که حرف جهانیان را بفهمیم و آنان نیز حرف ما را متوجه شوند.
رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید بر این موضوع که یکی از ادامات ما در دانشکده توجه به‌همین زبان مشترک است؛ یادآور شد: پژوهش و کار علمی مشترک سبب می‌شود ادبیات علمی ما با ادبیات علمی دنیا مشترک شود.
*کم توجه به‌حوزه فرآوری یکی از علل پایین بودن سهم ایران در بازارهای جهانی گیاهان دارویی
مدیر بخش گردشگری سلامت در دانشگاه علوم پزشکی خراسان رضوی در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، گفت: طب سنتی ایرانی گنجینه‌ای از درمان‌های موثر در حوزه طب مکمل و جایگزین در دنیاست که هنوز بسیاری از ابعاد آن شناخته نشده و به‌دنیا معرفی نشده است.
خیامی ادامه داد: با ترویج علمی و تعمیم این رشته در شهرها و روستاها و با توجه به‌برخورداری ایران از اقلیم بسیار مناسب برای گیاهان دارویی می‌توان با راه‌اندازی مراکز درمانی معتبر در حوزه طب ایرانی گردشگری سلامت را در این حوزه توسعه داد.
وی اضافه کرد: با توجه به‌اینکه برنامه‌ریزی شده در افق سال ۱۴۰۰ تعداد گردشگران سلامت کشور به‌رقم ۵۵۰۰۰۰ نفر و درآمد ارزی ۲۷۵۰۰۰۰۰۰۰ دلار بالغ شود، بنابراین رسیدن به‌چنین جایگاهی می‌طلبد تا به‌همه ابعاد گردشگری سلامت در قسمت گردشگری درمانی توجه شود که طب ایرانی می‌تواند در این راه مورد توجه جدی قرار بگیرد.
مدیر بخش گردشگری سلامت در دانشگاه علوم پزشکی خراسان رضوی درخصوص جایگاه مشهد در حوزه گردشگری سلامت خاصه در بخش طب سنتی؛ ادامه داد: کلان شهر مذهبی مشهد که هر سال میزبان میلیون‌ها زائر و گردشگر داخلی و خارجی است، نقش این شهر را به‌نسبت سایر مراکز استانی و شهرها پررنگ‌تر می‌کند.
خیامی افزود: به‌ویژه اینکه خراسان رضوی برخوردار از پوشش گیاهی خاص در زمینه گیاهان دارویی نیز است، همچنین وجود مراکز طب سنتی یا ایرانی در مشهد به‌همراه نیروهای متخصص و آموزش دیده در این زمینه و همچنین وجود دانشکده طب ایرانی(سنتی) در مشهد که می‌تواند علاوه بر تربیت متخصصان ایرانی با جذب دانشجوی خارجی، به‌عنوان مزیت عمده در مشهد برای جذب بیماران خارجی تلقی شود.
*عقب بودن از سهم مطلوب در مقیاس جهانی
وی درخصوص علت پایین بودن سهم ایران در بازارهای گیاهان دارویی؛ خاطرنشان کرد: به‌دلیل کم‌توجهی در حوزه کاشت، برداشت و فرآوری گیاهان دارویی و همچنین توجه دیرهنگام به‌طب ایرانی، ما در زمینه برخورداری از سهم مطلوب در مقیاس جهانی در این زمینه عقب هستیم.
مدیر بخش گردشگری سلامت در دانشگاه علوم پزشکی خراسان رضوی در ادامه سخنان خود به‌سند ملی گیاهان دارویی اشاره کرد و گفت: در این سند تماما بر گسترش طب ایرانی و همچنین توسعه کاشت، برداشت و فرآوری گیاهان دارویی و همچنین تولید داروهای گیاهی تاکید شده؛ اما اقدامات عملی در این زمینه کافی نبوده، ضمن اینکه جذب گردشگر خارجی نیاز به‌سیاست‌گذاری‌های دیگری هم دارد که تاکنون عملی نشده است.
خیامی در پاسخ به‌این پرسش که توجه به‌طب سنتی چه میزان بر حل معضل بیکاری تاثیر دارد؟؛ گفت: با توسعه طب سنتی و همچنین ترویج استفاده عمومی مردم و البته توسعه صادرات گیاهان دارویی و راه‌اندازی کارخانجات تولید داروهای گیاهی می‌توان هزاران شغل در این زمینه‌ها ایجاد کرد.
وی افزود: ابعاد ایجاد اشتغال در حوزه طب ایرانی و کمک به‌حل معضل بیکاری می‌تواند حوزه‌های آموزش، ارائه خدمات سلامت در حوزه طب ایرانی، کاشت گیاهان دارویی، برداشت علمی و فرآوری محصولات منطبق با استانداردهای جهانی، بسته‌بندی مطلوب، توزیع و فروش را شامل شود که همه ابعاد فوق نیازمند توجه بوده، البته تاکنون قطعا اشتغال زیادی در این زمینه‌ها ایجاد شده است.
*هنوز در مرحله راه‌اندازی سلامتکدههای طب ایرانی هستیم
مدیر بخش گردشگری سلامت در دانشگاه علوم پزشکی خراسان رضوی درخصوص جذب گردشگر خارجی در حوزه درمان طب سنتی؛ بیان کرد: در زمینه جذب زائرین و گردشگران برای دریافت خدمات طب ایرانی در مشهد از آنجا که ما هنوز در مرحله راه‌اندازی سلامتکدههای طب ایرانی هستیم و زیرساخت‌ها فراهم نشده و هنوز در ارائه خدمات به‌زائرین و گردشگران خارجی تبلیغات کافی صورت نگرفته، اما در آینده نزدیک این امکان فراهم‌تر است.
خیامی در پاسخ به‌این پرسش که در مقایسه با کشورهایی نظیر چین که هرساله اقدام به‌پذیرش مسافر در حوزه طب سنتی می‌کند، ایران و خاصه مشهد چه‌جایگاهی دارد؟؛ گفت: توسعه گردشگری سلامت در چین اساسا همراه با توسعه گردشگری در همه زمینه‌ها بوده و به‌عبارتی تابع توسعه کلی گردشگری در این کشور است.
وی اضافه کرد: در کشور ما هنوز گردشگری به‌مفهوم تام آن شکل نگرفته و امیدوارم با توسعه گردشگری در کشور در زمینه طب ایرانی هم شاهد گسترش گردشگری باشیم.
مدیر بخش گردشگری سلامت در دانشگاه علوم پزشکی خراسان رضوی تصریح کرد: البته مشهد در سال‌های اخیر به‌عنوان یک استان فعال در زمینه گردشگری سلامت و جذب بیماران بین‌الملل، با کمک دستگاه‌ها و مراکز متولی یا دست‌اندرکاران مربوطه برنامه‌ریزی‌هایی را انجام و اجرایی کرده است که همه این امور به‌شکل کلی علاوه بر ارتقای گردشگری درمانی می‌تواند به‌همه ابعاد آن که طب سنتی نیز در این مهم قرار می‌گرید، کمک شایانی کند.
*ورود شرکت‌های خصوصی به‌بخش گردشگری سلامت دست دلالان را قطع می‌کند
در ادامه به‌سراغ یکی از کارشناسان حوزه گردشگری سلامت که در زمینه جذب گردشگر در حوزه سلامت نیز فعالیت دارد رفتیم، وی بازاریابی را یکی از ارکان مهم حوزه گردشگری دانست و گفت: اصولا تولید یا ارائه خدمات بدون در نظر گرفتن بازاریابی ناقص است.
محسن ازنانی ضمن بیان این موضوع که ما به‌دنبال ایجاد یک بیمارستان مجازی هستیم که به‌صورت سراسری فعالیت می‌کند؛ تصریح کرد: اصولا ورود شرکت‌های خصوصی به این بخش صد درصد به‌جذب گردشگر خارجی کمک می‌کند، چراکه یک پزشک به‌تنهایی نمی‌تواند اقدام به‌جذب گردشگر کند.
این کارشناس با تاکید بر اینکه اصولا پزشکان تاجران خوبی نیستند؛ ادامه داد: تجارت فعالیتی ریسک‌پذیر است؛ اما ما این ریسک‌پذیری را در بین پزشکان نمی‌بینیم، بنابراین شرکت‌هایی باید حضور داشته باشند که توانایی لینک بیمار به‌پزشک را داشته باشند تا هم در این زمینه کارآفرینی صورت گیرد و روند اتصال بیمار به‌پزشک تسهیل شود.
وی خاطرنشان کرد: یک کارمند بیمارستان به‌دلیل اینکه ماهانه حقوق خود را دریافت می‌کند و دغدغه‌ای بابت این مسئله ندارد، ممکن است آن دلسوزی لازم را نداشته باشد، اما شرکت‌های خصوصی باتوجه به‌اینکه باید در یک دنیای بزرگ به‌رقابت بپردازند و بخشی از بازار را فتح کنند مجبور به‌ارائه خدمات مطلوب هستند.
ازنانی وجود شرکت‌های خصوصی در زمینه جذب گردشگرسلامت خارجی را عاملی درراستای قطع شدن دست دلالان از این بازار دانست و افزود: با توجه به‌اینکه یک دلال تنها به‌جیب خود می‌اندیشد و نه بیمار و پزشک به‌طور حتم ضربات بسیاری را ممکن است به‌این صنعت وارد کند، اما شرکت‌های بخش خصوصی این‌گونه عمل نمی‌کنند، چراکه می‌دانند مشتری‌های خود را از دست می‌دهند.
گفتنی است؛ مسؤولان اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی به‌عنوان مسؤولان شورای راهبردی گردشگری سلامت در استان درخصوص فعالیت‌های‌شان در این رابطه پاسخگو نبودند!
*ایجاد شغل‌های بسیارو رونق صنعت گردشگری
بدون شک گردشگری سلامت به‌ویژه در حوزه طب سنتی موجبات ایجاد شغل‌های بسیاری را فراهم می‌کند و رونقی اساسی به‌صنعت گردشگری استان می‌دهد، اما ورود به‌این حیطه برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح می‌طلبد، مدیریتی که بتواند با در کنار هم قرار دادن مراکز طب سنتی، شرکت‌های بخش خصوصی و دانشگاه‌ها سود قابل توجهی را نصیب کشور به‌ویژه خراسان رضوی کند.
سال‌هاست که کشورهایی نظیر هند و چین وارد این عرصه شده، با بهره گیری از طب سنتی و طب مکمل ارزآوری بالایی را برای خود رقم زده‌اند، اما مسؤولان ایرانی با انداختن توپ به‌زمین دیگری از مسؤولیت خود شانه خالی کرده و مدام به‌دنبال بهانه جویی هستند.
طب سنتی به‌قدری از اهمیت برخوردار است که رهبری معظم انقلاب در سیاست‌های ابلاغی سلامت در سال ۹۳ توجه مخصوص به‌مقوله طب سنتی داشتند و در یکی از بندهای این سیاست بر ترویج کشت گیاهان دارویی تحت نظر وزارت جهاد کشاورزی و حمایت از توسعه نوآوری‌های علمی و فنی در تولید و عرضه فرآورده‌های دارویی سنتی تحت نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، استانداردسازی و روزآمد کردن روش‌های تشخیصی و درمانی طب سنتی و فرآورده‌های مرتبط با آن تاکید کردند، اما متاسفانه با وجود این میزان از تاکیدات هنوز مسؤولان فکری به‌حال این موضوع نکرده‌اند.
منبع:زراعتی/ فارس
پایان پیام/
نظر شما