محمود مصدق/ برخی از کارشناسان تعلیم و تربیت می‌گویند متولیان این حوزه انگیزه چندانی برای اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ندارند و به همین دلیل است که این مهم به کندی پیش می‌رود؛ به طوری که پس از گذشت هفت سال از تصویب این سند هنوز به مدارس کشور نرسیده است تا بتوان انتظار داشت به این زودی‌ها نظام آموزش و پرورش کشور از یک نهاد بیشتر آموزشی به یک نهاد بیشتر تربیتی تبدیل شود.از سوی دیگر اما مدیران و مسئولان وزارت آموزش و پرورش نظر دیگری دارند و معتقدند این وزارتخانه با شتاب در حال اجرای سند یاد شده است.
سلیقه مدیریتی بیش از اراده مدیریتی
فرشته حشمتیان؛ مدرس دانشگاه و رئیس سابق سازمان مدارس غیردولتی، مشارکت‌های مردمی و خانواده وزارت آموزش و پرورش در خصوص آخرین وضعیت اجرای سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش معتقد است در اجرای سند، سلیقه مدیریتی بیشتر از اراده مدیریتی حاکم بوده است. چنانچه پیش از این صحبت از نقشه راه بود، اما اکنون صحبت از زیر نظام است. یعنی تفاوت فقط همین است.
وی اضافه می‌کند: هرچند در هر دوره مدیریتی یک ستاد برای اجرای سند تحول تشکیل می‌شود تا نشان بدهد به نوعی دارند کاری انجام می‌دهند، اما به نظرمی رسد همه برنامه‌های موجود آموزش و پرورش را در قالب زیر نظام‌ها برده و طراحی کرده‌اند که هنوز اجرایی نشده‌اند در حالی که انتظار این بوده که حداقل برنامه‌های سال 98 حوزه آموزش و پرورش برگرفته از سند تحول باشد. به هرحال پیشرفت اجرای سند با کندی همراه بوده آن هم به این دلیل که ما بیشتر خود را درگیر جلسات و برنامه‌های ستادی کرده‌ایم و سرعت لازم را در اجرای سند که باید به کف مدرسه برود، نداریم؛ بنابراین باید در این زمینه جدیت بیشتری داشته باشیم.
روند اجرای سند مورد قبول نیست
علیرضا سلیمی؛ عضو هیئت رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز چنین نظری دارد و معتقد است روند اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مورد قبول نیست.
وی می‌گوید: به نظر وزیر آموزش و پرورش حدود 60 درصد سند بنیادین اجرا شده است، اما با توجه به شواهد و خروجی‌ها کمتر از 10 درصد آن به اجرا رسیده است.
اما مهدی ادهم؛ دبیر کل شورای عالی آموزش وپرورش نظر دیگری دارد. او دراین باره به قدس می‌گوید: برآوردهای ما نشان می‌دهد امسال بیش از سال‌های پیش اجرای سند تحول در دستور کار آموزش و پرورش است.
وی با اشاره به اینکه اجرای سند یاد شده علاوه بر اینکه در برنامه سالانه و برنامه پنج ساله وزارت آموزش و پرورش آمده بلکه زمینه‌های اجرای آن هم فراهم شده است، تصریح می‌کند: سند تحول ذیل سند 20 ساله چشم‌انداز کشور نوشته شده و نباید توقع داشت 131 راهکار سند طی یک یا دو سال اجرا شود. یعنی اجرای همه این راهکارها در دستور کار است، اما شاید در یک راهکار 10 درصد و در یکی دیگر هم 80 تا 100 درصد پیشرفت داشته‌ایم. مثلاً یک راهکار سند این بوده که دانشگاه فرهنگیان تشکیل شود که این راهکار 100درصد انجام شده، اما در راهکار دیگر مثل انطباق برنامه‌های درسی با سند تحول، کار 30 تا 40 درصد پیشرفت داشته است.
وی می‌گوید: اصلی‌ترین مشکلی که در بیرون آموزش و پرورش می‌بینم این است که سایر دستگاه‌های مسئول هنوز عزم لازم را برای اجرای این سند ندارند و پای کار نیامدند. در حالی که به صراحت سند، که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است همه دستگاه‌ها موظف به همکاری با وزارت آموزش و پرورش در اجرای این سند هستند. مثلاً اصلی‌ترین این دستگاه‌ها وزارت علوم است که موضوع کنکور به این دستگاه بر می‌گردد. در واقع کنکور تا زمانی که به این شکل است اجازه اجرای سند را به ما نمی‌دهد. البته تصمیم برای حل این مشکل هم در اختیار وزارت آموزش و پرورش نیست. دستگاه‌های دیگر از جمله وزارت علوم باید در این باره تصمیم‌گیری کنند که خوشبختانه وزیر علوم گام‌هایی در این زمینه برداشته تا انتخاب دانشجو در تعدادی از رشته‌ها، با سابقه تحصیلی دانش‌آموزان صورت بگیرد اما می‌دانیم که درون این دستگاه و بخش‌های دیگر برای حذف کنکور مقاومت‌هایی وجود دارد، چون در این میان منافعی وجود دارد.
مثلاً سازمان سنجش باید قانونی را اجرا کند که موجب محدود شدن و از بین رفتن خودش می‌شود؛ بنابراین به طور طبیعی و به صورت آشکار و پنهان مقاومت می‌کنند تا این قانون را اجرا نکنند که این خود یکی از موانع اجرای سند است.
ادهم اما وضعیت نامناسب آموزش و پرورش و معلمان از لحاظ مالی را عمده مشکل درونی این وزارتخانه برای اجرای هرچه سریع‌تر و با کیفیت‌تر سند یاد شده می‌داند و می‌گوید: تا زمانی که حداقل معیشت معلمان تأمین نشود و معلمان سر ذوق نباشند و انگیزه کار نداشته باشند اجرای سند با سختی روبه‌رو خواهد بود.
وی در خصوص اجرای راهکار نشاط در مدارس به عنوان یکی از برنامه‌های سند، به قدس می‌گوید: بخشی از نشاط دانش‌آموزان به معلمان بر می‌گردد. معلمی که با شادی وارد کلاس بشود به خودی خود در کلاس نشاط می‌آفریند، اما معلم دردمند که مشکلات متعددی دارد چگونه می‌تواند نشاط ایجاد کند. بخش دیگر کار به فضای مدارس بر می‌گردد. یعنی تمیز بودن وخوشرنگ بودن و داشتن فضای سبز در محیط‌های آموزشی هم ایجاد نشاط می‌کند. موضوع دیگر، محتوای درسی است که باید متناسب با شرایط سنی دانش‌آموزان ایجاد نشاط و شادی در دانش‌آموزان کند.
ابلاغ سند تا پایان فروردین امسال
رضا مددی؛ رئیس ستاد اجرای سند تحول وزارت آموزش و پرورش در گفت‌و‌گو با قدس از نهایی شدن برنامه آموزش و پرورش بر مبنای سند تحول بنیادین و ابلاغ آن به تمام استان‌ها تا پایان فروردین امسال خبر می‌دهد و می‌افزاید: رویکرد ما بر این است که برنامه‌ریزی‌ها و فعالیت‌ها منطبق با سند تحول باشد.
وی نیز کمبود اعتبارات مالی و همکاری ضعیف سایر دستگاه‌ها را از عمده دلایل اجرای کُند سند تحول می‌خواند و می‌گوید: تکالیف ناشی از اجرای سند تحول در حوزه نیروی انسانی، رتبه‌بندی معلمان، برنامه درسی، فضا و تجهیزات، پژوهش و ارزشیابی و راهبری و مدیریت می‌طلبد که وزارت آموزش و پرورش از منابع مالی بیشتری برخوردار باشد. از سوی دیگر دستگاه‌ها و نهادهای مختلف هم باید دست آموزش و پرورش را بگیرند.
خلاصه کلام اینکه پس از گذشت هفت سال از تصویب سند تحول بنیادین و حتی با تدوین و ابلاغ زیرنظام‌ها و راهکارها باز هم وزارت آموزش و پرورش برای اجرای این سند و تحقق اهداف آن در ابتدای راهی قرار دارد که به نظر نمی‌رسد چندان هموار باشد.
نظر شما