علیرضا رضاخواه
اخیراً گزارش‌هایی منتشر شده است که نشان می‌دهد عربستان در مراحل پایانی ساخت نخستین رآکتور اتمی خود می‌باشد. امری که جنجال زیادی را در سطح منطقه ایجاد کرده است. در همین راستا روز گذشته وزیر خارجه آمریکا اظهاراتی را مطرح کرد مبنی بر اینکه واشنگتن به هیچ وجه به ریاض اجازه نخواهد داد تا به قدرتی هسته‌ای تبدیل شود. هرچند در نگاه نخست با توجه به روابط نزدیک دربار سعود با ترامپ، این سخنان غیرمنتظره به نظر می‌آید، اما می‌توان در تحلیل آن چهار گمانه را مطرح ساخت. گمانه نخست به این واقعیت باز می‌گردد که هرگونه تلاش عربستان برای هسته‌ای شدن آغازی خواهد شد بر راه افتادن یک رقابت هسته‌ای هم در منطقه خلیج فارس و هم در سطحی گسترده‌تر که کنترل آن بسیار سخت به نظر می‌رسد. با این حال با توجه به رفتار سیاسی کاخ سفید و راهبرد ترامپ در بهره‌گیری از دستاوردهای کوتاه مدت، این گونه تحلیل‌های عمیق و زمان‌مند بعید است در دستور کار دولت واشنگتن قرار داشته باشد. گمانه دوم به وجود لابی قدرتمند اسرائیل در آمریکا بر می‌گردد که هرگونه توانمندی راهبردی عربی و یا اسلامی را مخالف منافع رژیم اشغالگر قدس می‌داند و تلاش می‌کند با آن مقابله کند. این گمانه با توجه به بی ثباتی نظام سیاسی در عربستان و احتمال تغییر توازن قوا در منطقه به ضرر تل آویو، می‌تواند گمانه‌ای جدی باشد.
گمانه سوم، سخنان اخیر وزیر خارجه آمریکا را نوعی پاسخ به تهدید روز گذشته ریاض مبنی بر توقف استفاده از دلار در معاملات نفتی در صورت تصویب لایحه معروف به «نوپک» می‌داند. این قانون که ظاهراً در راستای مبارزه با «انحصارگرایی» در بازار نفت توسط سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، از سال ۲۰۰۰ در کنگره آمریکا مطرح است، می‌تواند قواعد بازی در بازار جهانی نفت را به هم بریزد.
گمانه چهارم هم که البته به واقعیت نزدیک‌تر است تلاش برای تقویت دیپلماسی شیردوشی از سوی دولت ترامپ است. پمپئو در حالی این اظهارات را عنوان کرده که «ریک پری» وزیر انرژی ایالات متحده اخیراً تأیید کرده که آمریکا 6 مجوز مخفی برای چند شرکت صادر کرده است که بر اساس آن می‌توانند فناوری هسته‌ای به عربستان سعودی بفروشند. ظاهراً وزیر خارجه آمریکا با سخنان اخیر در حال بازار گرمی برای دوشیدن بیشتر دلارهای سعودی است.