زهره کهندل/

در فصل جدید برنامه «خانه‌ما» یک اتفاق نادر رخ داده است، حضور یک خانواده افغانستانی در میان شرکت‌کننده‌های ایرانی، جذابیت بیشتری به این فصل از برنامه بخشیده و قرار است تصویر کلیشه‌ای غلطی که از زندگی مهاجران افغان در ایران و به‌ویژه مشهد داشتیم را اصلاح کند. سید عبدالحکیم وفا ۳۵ سال پیش به دلیل شرایط ناپایدار سیاسی و امنیتی که در افغانستان به وجود می‌آید به ایران مهاجرت می‌کند و دلیلش برای این مهاجرت، قرابت‌فرهنگی، زبانی، قومیتی، دینی و مذهبی به مردمان این کشور است. آقای وفا اهل مزارشریف است و تحصیلاتش را در کابل گذرانده است. وی از سال ۷۵ تاکنون به عنوان گوینده و تهیه‌کننده در رادیودری مشغول به فعالیت است. وی درباره انگیزه حضورش در مستند مسابقه «خانه‌ما» می‌گوید: من پیگیر این برنامه جذاب بودم و برایم نمایش واقعیت‌های ملموس جامعه در این برنامه جالب بود، این برنامه واقعیت‌های کمتر دیده شده خانواده‌ها را به تصویر می‌کشید که در دیگر برنامه‌های تلویزیونی کمتر به آن پرداخته شده بود.

خانواده آقای‌وفا وقتی متوجه می‌شوند عوامل برنامه تصمیم دارند در مشهدمقدس و در بین خانواده‌های ساکن این شهر برنامه بسازند، ترغیب به نام‌نویسی می‌شوند. پدر خانواده درباره انگیزه حضورش در این برنامه به خبرنگار ما می‌گوید: هدفم این است بتوانم بخش‌های پنهان مانده از زندگی مهاجران در ایران را به تصویر بکشم، چون دیدگاه‌ها و ذهنیت‌ها درباره مهاجران افغان ساکن ایران چندان مثبت نیست.

وی که در خانواده‌ای فرهنگی و فرهنگ‌دوست بزرگ شده، توضیح می‌دهد: با وجود اینکه بیش از سه دهه از سکونتم در مشهد می‌گذرد ولی سعی کردم  ریشه‌هایم را فراموش نکنم و آن را به فرزندانم منتقل کنم. زمانی که به ایران آمدم غافل از افغاستان نبودم و دوستدار فرهنگ کشورم هستم، چون افغانستان دارای فرهنگ و تاریخی غنی است. ضمن اینکه ما شباهت‌های فرهنگی زیادی با مردم  ایران و به‌ویژه ساکنان شرق کشور داریم.

* ریشه‌های فرهنگی ما به هم متصل است

به گفته او همه ما روزگاری در حوزه تمدنی خراسان بزرگ زندگی می‌کردیم که مرزبندهای سیاسی و جغرافیایی ما را هم از جدا کرد، ولی هنوز ریشه‌های فرهنگی ما به هم متصل است.

آقای وفا یکی از دلایل و انگیزه‌های مهم مهاجرتش به مشهد را همجواری با مرقد نورباران حضرت‌رضا(ع) عنوان می‌کند و می‌گوید: نزدیکی فرهنگی مردم ایران چه از نظر رفتاری و گفتاری و چه اعتقادی و فرهنگی موجب شده مهاجران افغان در این کشور احساس غربت نکنند، ضمن اینکه رأفتی که از سوی رهبر انقلاب و سایر مردم ایران به مهاجران افغان می‌شود، آن‌ها را دلگرم می‌کند.

وی درباره دو خانواده مشهدی شرکت‌کننده در این رقابت دوستانه خاطرنشان می‌کند: خانواده‌های گوهری و عباسپور بسیار محترم و مهربان هستند، خانواده‌هایی شاد و با فرهنگ که از آشنایی با آن‌ها بسیار مسرور شدیم.  

وی درباره بازخوردهایی که از پخش قسمت اول این برنامه از اطرافیان گرفته است، عنوان می‌کند: بازخوردها نسبت به حضور یک خانواده افغان در میان شرکت‌کنندگان مشهدی متفاوت بود. عده‌ای از دوستان ایرانی ما بسیار حمایت کردند که از طریق این برنامه با زندگی واقعی یک خانواده مهاجر آشنا می‌شوند و عده‌ای هم انتقاد داشتند چرا یک خانواده افغانستانی در برنامه مربوط به فصل مشهد شرکت داشتند، جالب اینکه آن‌ها از خانواده ما انتقادی نداشتند، بلکه نسبت به این حضور نارضایتی داشتند که چرا سهم مشهدی‌ها را به مهاجران داده‌اید؟ از این بابت که برنامه مورد توجه قرار گرفته و نسبت به حضور ما چنین واکنش‌هایی وجود داشته خوشحالیم، چون نشان می‌دهد این برنامه دیده می‌شود و همه تلاش ما این است که تصویر درست و واقعی از یک خانواده مهاجر را نشان دهیم. ضمن اینکه در مقررات شرکت در مسابقه، سکونت در شهر مشهد شرط شده بود که ما حائز این شرط بودیم.

وفا با تأکید بر ضرورت زدودن تصویر غلط از مهاجران افغان ساکن ایران می‌گوید: اگر رسانه‌های ایران به جامعه مهاجران بیشتر بپردازند از حساسیت‌های مردم نسبت به افغان‌ها کم می‌شود. مهاجران افغان در دفاع از دین‌اسلام و مرزهای جهان‌اسلام که ایران یکی از مرزهای مهم آن است، شهدای بسیاری تقدیم کرده است هم در دفاع‌مقدس و هم در دفاع از حرم.

وی در پایان اضافه می‌کند: امیدواریم جامعه عزیز ایران کمی‌وکاستی‌های میهمانانشان را به دیده اغماض بنگرند تا در صلح و صفا کنار هم زندگی کنیم.