ابزارهای نوین ارتباطی در سال‌های اخیر رشد فزاینده‌ای داشته و در این میان، حوزه‌های فرهنگی و ادبی هم تا حدود زیادی از انواع خدمات این ابزارها بهره‌مند شده‌اند، از جمله در بخش کتاب و کتاب‌خوانی که با ورود فناوری‌های تازه دچار تحول اساسی شده است. تولید انواع کتاب‌های الکترونیکی و پادکست‌های صوتی، بخشی از این رهاورد تازه است که به مرور در میان مخاطبان کتاب در ایران برای خود جا باز کرده است. اما با توجه به فراهم نبودن زمینه‌های لازم برای ورود این نوع خدمات نوین به بازار کتاب ایران، موفقیت فعالان این حوزه چندان قابل توجه نبوده است، به ویژه در بخش تولید انواع پادکست‌ها که امروزه در کشورهای پیشرفته مخاطبان به مراتب بیشتری دارد.
شاید یکی از دلایل اقبال پایین از این ابزار نوین ارتباطی در کشور ما، شناخت ناکافی عموم خوانندگان کتاب از کارکرد انواع پادکست‌ها باشد. بسیاری از خوانندگان کتاب در ایران هنوز اطلاعات دقیقی از پادکست‌ها و نحوه صحیح استفاده از آن‌ها را ندارند. در یک تعریف ساده، پادکست یا پادپخش یا تدوین صوتی، یک فایل صوتی از پیش ضبط شده با موضوعات سرگرم‌کننده و تخصصی از جمله در حوزه کتاب است. پادکست‌ها معمولاً به صورت آنلاین در دسترس مخاطبان قرار می‌گیرند و علاقه‌مندان می‌توانند برحسب علاقه و نیازشان آن‌ها را از اینترنت دانلود کرده و هر زمان که دوست داشته باشند گوش دهند. ساختار پادکست شامل مجموعه‌ای از اپیزودهای گفتاری و شنیداری است که غالباً روی یک موضوع یا مضمون خاص، مثلاً آشپزی یا خلاصه یک کتاب یا شبکه‌های اجتماعی تمرکز می‌کند. پادکست‌ها در واقع محتوای همه بلاگ‌ها، نمایش‌ها و سایر موضوعات مورد علاقه مخاطبان و حتی برخی از موضوعاتی هستند که مخاطب هیچ گونه اطلاعاتی از آن‌ها ندارد. بازه زمانی آن‌ها هم متفاوت است و از ۱۰ دقیقه تا بیش از دو یا سه ساعت طول می‌کشد. پادکست دقیقاً مشابه یک برنامه تلویزیونی، مجموعه‌ای از اپیزودهاست. مثل یک سریال تلویزیونی که از قسمت‌های مختلفی ساخته شده، یک پادکست هم از اپیزودهای مختلفی ساخته شده است. مجموعه‌ای از اپیزودهای مرتبط به هم، یک فصل پادکست را تشکیل می‌دهند و مجموعه فصل‌ها پادکست نامیده می‌شود.
بعضی پادکسترها قسمت‌های جدید کارشان را هفتگی منتشر می‌کنند. پادکست‌هایی هم وجود دارند که فاصله انتشار آن‌ها روزانه، هفتگی، ماهانه و... است. اما مشکلاتی که سر راه تولید و عرضه انواع پادکست‌ها در حوزه کتاب و همچنین ارتباط صحیح و فزاینده مخاطبان وجود دارد، در چند مورد اصلی خلاصه می‌شود؛ نخست اینکه درآمد پادکسترها (کسانی که در تولید پادکست فعال هستند) نسبت به تلاشی که می‌کنند، مناسب نیست و تبلیغات و اسپانسرینگ هم راه تضمین شده‌ای برای کسب درآمد به شمار نمی‌رود. مشکل بعدی، تولید محتوای بی‌کیفیت و غیرمستمر از طرف پادکسترهای آماتور است که به کیفیت کلی صنعت پادکست آسیب می‌زند. از طرفی، پادکست‌ها فقط مربوط به افرادی نیست که خودشان را روشنفکر می‌دانند. این صنعت نیاز به تبلیغ ساختارها و موضوعات دیگری هم به عنوان محتوای پادکست دارد. همچنین اپلیکیشن‌های پخش پادکست، معمولاً پیشنهادهای مناسبی برای سلیقه کاربران ارائه نمی‌دهند و تعداد زیادی پادکست ضعیف و قوی در نگاه اول برای کاربر نمایش داده می‌شود. مسئله مهم بعدی، نبود مراکز ثابت با پشتوانه‌های مالی پایدار در حوزه تولید پادکست‌هایی با موضوع کتاب است. اگر به پادکست‌های کتاب به عنوان نوعی برنامه‌های رادیویی با موضوع کتاب نگاه کنیم، فعالیت در این حوزه به مکان ثابت، سرمایه پایدار، ابزارهای نوین و نیروی انسانی متخصص نیاز دارد که فراهم کردن همه این نیازها در یک جا، مستلزم حمایت نهادها و سازمان های فرهنگی و اجتماعی است که بخشی از وظایف آن‌ها در چنین حوزه‌های فرهنگی تعریف شده است.
نظر شما