آن‌ها این نخل‌ها را از ریشه و با خاک درآورده و به آنجا منتقل می‌کنند و احتمالاً قصد دارند در کشورهای خودشان پرورش داده و از محصول آن استفاده کنند. پس از تکذیب‌های متعدد گویا این موضوع مورد تأیید برخی از مسئولان محلی قرار گرفته و به نظر می‌رسد ماجرای نخل‌فروشی قدمتی ۶۰ ساله دارد اما چرا اکنون این موضوع اهمیت بیشتری دارد؟ آیا نخل‌های صادر شده مثمر بوده‌اند یا خشک شده؟
خرما؛ محصول راهبردی غیرنفتی
خرما یکی از محصولات راهبردی کشاورزی ایران به شمار می‌رود که در سبد صادرات غیرنفتی کشور جایگاه ویژه‌ای دارد، خرما در ۱۵ استان ایران کشت می‌شود و بیش از ۲۵۰ هزار هکتار نخلستان در کشور وجود دارد که از میان استان‌های خرماخیز، پنج استان بیش از ۹۹ درصد خرمای کشور را تولید می‌کنند. نکته قابل توجه این است که نخیلات در کشور حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کرده و به گفته کارشناسان در صورت تداوم روند منفی صادرات، این فرصت‌های شغلی نیز روند نزولی خواهد داشت.
سودابه خالدیان، دبیر میز خشکبار سازمان توسعه تجارت ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه در ۶ ماهه نخست سال جاری صادرات خرما به بازارهای جهانی ۹۹ هزار تن وزن و ۸۶ میلیون دلار ارزش داشته است، می‌گوید: این میزان صادرات نسبت به مدت مشابه از نظر وزنی ۲۴ درصد و از لحاظ ارزش ۱۹ درصد افزایش داشته است.
او در خصوص سه کشور نخست بازارهای جهانی هدف صادرات خرما بیان می‌کند: در ۶ ماه نخست امسال به هند با ۲۳ میلیون دلار، پاکستان ۱۵ میلیون دلار و افغانستان ۷ میلیون تومان خرمای ایران صادر شده است.
به گفته خالدیان هند، پاکستان، ترکیه، قزاقستان، افغانستان، روسیه، عراق، امارات، آذربایجان و اوکراین ۱۰ کشور خواهان خرمای ایران هستند.
دبیر میز خشکبار سازمان توسعه تجارت ایران یادآور می‌شود: داشتن رتبه دوم تولید خرما در جهان، وجود بیشترین تنوع خرمای جهان در ایران، دارا بودن قابلیت ایجاد امنیت غذایی، اشتغال‌زایی، حفظ محیط زیست و توسعه پایدار کشاورزی به عنوان یک محصول راهبردی از نقاط قوت صادرات این محصول است.
او با اشاره به نقاط ضعف صادرات خرما متذکر می‌شود: نبود آشنایی کافی بهره‌برداران با روش‌های اصولی جمع‌آوری، بسته‌بندی، فرسوده بودن و یا غیراقتصادی بودن برخی از نخلستان‌ها به دلیل افزایش سن درختان، کمبود کارگاه‌ها و کارخانه‌های بسته‌بندی مدرن، افزایش هزینه‌های حمل و نقل داخلی و خارجی به خصوص کانتینرهای سردخانه‌دار، کمبود کانتینرهای سردخانه‌دار در کشور، کمبود امکانات لجستیکی، حمل و نقل، نگهداری و خدمات متناسب با انواع خرمای صادراتی، عدم شناخت صحیح از بازارهای هدف و سلایق و الگوهای مصرفی در کشورها، عدم اطلاع‌رسانی در معرفی خرمای ایرانی، بالا بودن هزینه شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی معتبر و بالا بودن نرخ تسهیلات اعتباری بانک‌ها از جمله این ضعف‌ها محسوب می‌شود.
رتبه اول و دوم ایران در تنوع و صادرات خرما
«بیش از یک میلیون و ۲۰۰ تن تولید خرما در کشور داریم و از این نظر پس از مصر، ایران در جایگاه دوم جهان قرار گرفته است»، این موضوع را محسن رشید فرخی، رئیس انجمن ملی خرمای ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید و ادامه می‌دهد: ایران از لحاظ رقم و تنوع تولید خرما در دنیا رتبه نخست را دارد.
به گفته او، با سرمایه‌گذاری‌ها و مدیریت صحیح، ایران می‌تواند نیاز خرمای دنیا را پوشش دهد، در نتیجه خرمای کشور ما این ظرفیت را دارد که به عنوان یک صادرکننده و تأمین‌کننده در دنیا بیش از این مطرح شود.رشید فرخی برای اجرایی شدن این هدف متذکر می‌شود: احتیاج به حمایت، مدیریت صحیح و رفع قوانین دست و پاگیر داریم.
رئیس انجمن ملی خرمای ایران در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه خرمای باکیفیت ایران در کدام بازارهای جهانی خواهان دارد؟ بیان می‌کند: تمام خرمای ایران باکیفیت است و این بستگی به ذائقه بازارهای هدفمان دارد، در حال حاضر بازار هدف خرمای ایران از آمریکای شمالی تا آسیای شرق دور گسترده است.
او با بیان اینکه موانع داخلی و خارجی در تولید و صادرات خرمای ایران تأثیرگذار است، یادآور می‌شود: علاوه بر مشکلاتی که تحریم‌ها برای تولید و صادرات این محصول ایجاد کرده، قوانین دست و پاگیر و خلق‌الساعه همراه با مدیریت‌های غیرصحیح هم در بحث صادرات از جمله مشکلات داخلی است.
ماجرای صادرات نخل‌های خشک چیست؟
رشید فرخی با ابراز خرسندی نسبت به ورود دادستانی و مسئولان قضایی کشور و بوشهر به موضوع صادرات نخل‌های خشک در این استان، اضافه می‌کند: بر اساس خبری که اعلام شده این کار ممنوع بوده و دیگر انجام نمی‌شود، با اینکه این نخل‌ها مثمر نبوده‌اند، اما قطع و صادرات آن خطایی بوده که دیگر نباید انجام شود و انجمن ملی خرمای ایران به عنوان مدعی‌العموم یک‌میلیون ذی‌نفع بر عدم تکرار این خطا حتماً تأکید و پافشاری می‌کند.
به گفته او با وجود اینکه صادرات درختان نخل یک خطای انجام شده است، اما تأثیری در کاهش میزان تولید و صادرات خرمای ایران به بازارهای جهانی ندارد.
نقطه ضعف صادرات خرمای ایران، بازاریابی و بازارگردانی است
دبیر کل کنفدراسیون (مجمع) صادرات ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ما صادرات را در دو بخش نعمت و همت تقسیم کرده و می‌گوید: صادرات تولیداتی همچون فولاد نعمت محسوب می‌شود، زیرا خوراک آن در ایران وجود دارد، از سوی دیگر صادرات غیرنفتی که ۳۰ درصد صادرات کشور را به خود اختصاص می‌دهد، با وجود درصد کمتر صادرات نسبت به تولیدات نفتی، ۷۰ درصد اشتغال کشور را ایجاد کرده‌اند.
جمشید نفر اشتغال را از جمله موضوعات مهم امروز جامعه می‌داند و اضافه می‌کند: در حال حاضر ایران یکی از کشورهای مطرح در حوزه تولید و صادرات خرما و زعفران است، اما متأسفانه به دلیل ضعف در بخش بازاریابی، بازارگردانی و بسته‌بندی مناسب، اهمیت اقتصادی بالای این محصولات در کشور مورد توجه قرار نگرفته است.
به گفته او لازم است برای رفع این مشکل دلایل مختلف ریشه‌یابی، مطالعه و پژوهش شود تا درآمد حاصل از تولید و صادرات خرما و زعفران بیش از این افزایش یابد.
دبیر کل کنفدراسیون (مجمع) صادرات ایران با اشاره به میانگین ارزش دلاری صادرات خرما در ۶ ماه نخست سال جاری که ۸۶ میلیون دلار اعلام شده، کمتر از یک دلار است، اضافه می‌کند: اما در داخل کشور خرما با میانگین قیمت ۳ تا ۵ دلار فروخته می‌شود و این فاصله قیمت نتیجه نبود بازاریابی و بازارگردانی درست در کشور است.
نفر بیان می‌کند: لازم است در کالاهایی که مزیت نسبی یا کامل داریم زنجیره تولید تا صادرات به هم پیوند زده شود تا حداکثر ارزش افزوده را بدست آورده و برای تولیدکننده و مصرف‌کننده داخلی نیز صرفه اقتصادی داشته باشد، علاوه بر این لازم است برای تنوع بیشتر تولید خرما مطالعات علمی انجام شود تا کیفیت آن هر سال بهتر از قبل شود و از طریق بازاریابی درست به بازارهای جهانی لاکچری برای صادرات دست پیدا کنیم. او لازمه صادرات به بازارهای جهانی لاکچری را موافقت‌نامه‌های آزاد و ترجیحی می‌داند.
دبیر کل کنفدراسیون (مجمع) صادرات ایران درباره خبر فروش نخل‌های خشک در بوشهر می‌گوید: مشکلی که وجود دارد این است که برخی از محصولات از جمله خرما فسادپذیر هستند، یعنی قیمت آن محصول در منطقه با قیمتی که مصرف‌کننده محصول مورد نظر را خریداری می‌کند فاصله وحشتناکی دارد و به این معنی است که هزینه‌های برداشت و واسطه‌گری به اندازه‌ای بالاست که تلاش و زحمت کشاورز را از بین می‌برد، علاوه بر اینکه آن‌ها را ناامید می‌کند، آن‌ها مجبور می‌شوند سرمایه خود را بفروشند که نمونه‌اش همین فروش نخل‌های خشک کشاورزان در بوشهر است.
وی بر ضرورت نظارت دولت به رفع این مشکل تأکید کرده و می‌افزاید: در کشورهای توسعه یافته برای توسعه اقتصاد و تولید از امکانات نظامی استفاده می‌شود و لازم است ما نیز در کشور خود بیش از این از امکانات نظامی در راستای توسعه اقتصاد و تولید کمک بگیریم و همه این موارد نیازمند ریشه‌یابی و برنامه‌ریزی صحیح است.
نظر شما