داستان انیمیشن «لوپتو» درباره یک اتفاق عجیب در کارگاه ساخت اسباب بازی پدر علی است، یک دکتر روانشناس که بیماران خود را با روش ساخت اسباب‌بازی‌هایی خاص و متفاوت درمان می‌کند. کارگاه اسباب‌بازی‌های خلاقانه «لوپتو» که بین کودکان ایرانی محبوبیت زیادی دارد با خرابکاری یک ناشناس تعطیل می‌شود و علی تلاش می‌کند پدرش را که ناامید شده است از این مخمصه نجات دهد. درباره جزئیات تولید انیمیشنی با مضمون امید و خانواده که مخاطب اصلی آن کودکان و نوجوانان هستند با عباس عسگری، کارگردان کرمانی انیمیشن «لوپتو» گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید.

۳ سال در انتظار اکران
کارگردان انیمیشن «لوپتو» درباره شکل‌گیری قصه این انیمیشن می‌گوید: نوشتن فیلم‌نامه از زمستان ۹۴ آغاز شد و تابستان ۹۵ به پایان رسید، تولید هم تا سال ۹۷ به طول انجامید و قرار بود در سال ۹۸ اکران شود ولی اکران آن به تأخیر افتاد. اتفاق‌های آبان ۹۸ موجب شد سینماها تحت تأثیر قرار بگیرند و همه‌گیری کرونا هم در سال ۹۹ فراگیر شد بنابراین اکران سینمایی، ریسک بزرگی بود. پس از واکسیناسیون و کنترل بیماری کرونا قرار شد مهرماه امسال و همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید «لوپتو» با شعار «جشن اسباب‌بازی‌های ایرانی در سینما» روی پرده سینماها برود ولی ناآرامی‌های اخیر باز هم اکران این انیمیشن را عقب انداخت.
او با بیان اینکه این انیمیشن اواخر هفته روی پرده سینماهای سراسر کشور می‌رود، خاطرنشان می‌کند: با وجود اینکه گروه سازنده این انیمیشن، کرمانی هستند و کارهای تولید در این شهر انجام شده است دوست داشتیم تعدادی از شخصیت‌ها، لهجه کرمانی داشته باشند اما به دلیل نبود گروه حرفه‌ای دوبله در کرمان، این امکان میسر نشد حتی تلاش کردیم یکی از کاراکترها لهجه کرمانی داشته باشد، چندین بار با دوبلور تمرین کردیم ولی لهجه به درستی درنیامد.
به گفته وی، بخش‌های مربوط به موسیقی، صدا و دوبله انیمیشن در تهران انجام شد چون مدیر دوبلاژ خوبی در کرمان نبود به همین دلیل دوبله کار را با مدیریت سعید شیخ‌زاده به تهران سپردند و پیشکسوتانی همچون اکبر منانی، داوود شعبانی نصر و زنده‌یاد حسین عرفانی در آن حضور دارند. عسگری عنوان می‌کند: اگر بناست صنعت انیمیشن، پیشرفت کند لازم است دوبله ما هم توانمند شود و دوبلورهای حرفه‌ای با لهجه‌های مختلف در سراسر کشور تربیت شوند.

ضرورت قصه‌های جذاب و خلاقه
این انیماتور با اشاره به جدی شدن سهم انیمیشن در سینمای ایران درباره ویژگی‌های فنی و گرافیکی «لوپتو» توضیح می‌دهد: بخش عمده تولید ما در کرمان و استودیوی «فراسوی ابعاد» انجام شد با اینکه گروه ما از اوایل دهه ۸۰ شکل گرفت اما فعالیت رسمی این استودیو از سال ۸۸ آغاز شد. انیماتورهای حرفه‌ای و مستعدی در این مؤسسه کار می‌کنند و در انیمیشن‌هایی همچون «شاهزاده روم» و «پسر دلفینی» نیز همکاری داشتند. الان هم با کشورهایی همچون روسیه، رومانی، مجارستان و کره جنوبی همکاری دارند که نشان‌دهنده سطح کیفی کار بچه‌ها در حد استانداردهای بین‌المللی است.
او درباره ضرورت وجود قصه‌هایی جذاب و خلاقه در انیمیشن‌های ایرانی می‌گوید: در حوزه قصه‌های ایرانی هنوز در حال کسب تجربه هستیم و باید قوی‌تر عمل کنیم هم در فیلم‌نامه و هم در کارگردانی انیمیشن، خیلی جای کار داریم. بایستی ذائقه داستانی مخاطب ایرانی را پیدا کنیم که نیاز به کار بیشتر و زمان دارد چون تعداد انیمیشن‌های ایرانی که اکران سینمایی داشتند، کم است. تعدادشان باید بیشتر شوند تا ذائقه و نیاز مخاطب بدست بیاید و گروه‌های سازنده باتجربه‌تر شوند.
او تأکید می‌کند: گروه ما روی فیلم‌نامه انیمیشن، دقت و حساسیت بالایی داشت و یک گروه خوب نویسندگی داشتیم. الان هم پس از «لوپتو» در حال جمع‌آوری ایده‌های داستانی خوب هستیم تا تولید بعدی را کلید بزنیم.

حمایت از اکران سینمایی انیمیشن
خالق «لوپتو» درباره عنوان این انیمیشن هم توضیح می‌دهد و این نام را وامدار عروسک‌های دست‌ساز قدیمی در کرمان دانسته و اضافه می‌کند: قصه این انیمیشن درباره پسری به نام علی و کارگاه ساخت اسباب بازی‌های پدرش است که ماجراهایی در این کارگاه برای او و اسباب بازی‌ها اتفاق می‌افتد. کاراکترهای اصلی هم عروسک نیستند و انیمیشن، قصه‌ای جذاب و دیدنی دارد.
عسگری درباره استفاده از فضا و نمادهای ایرانی در این انیمیشن می‌گوید: سعی کردیم اسامی شخصیت‌ها را از میان اسامی مصطلح ایرانی انتخاب کنیم. زمانی که فیلم‌نامه تکمیل نشده بود، برای معماری فضای کار اصرار داشتیم که از معماری قدیمی ایرانی استفاده کنیم. معماری خانه در فیلم برگرفته از خانه‌ای قدیمی در کرمان است که متأسفانه الان این خانه تخریب شده. ما سه بار با طراح به آن خانه قدیمی رفتیم، عکس گرفتیم و ایده‌پردازی کردیم. فضای شهری هم در چند سکانس فیلم وجود دارد که در طراحی شهر سعی کردیم نشان دهیم شهری در ایران است و اصراری بر کرمانی بودن آن نداشتیم.
او درباره هزینه‌های تولید انیمیشن، بیشتر هزینه‌ها را متوجه دستمزد گروه سازنده دانسته و خاطرنشان می‌کند: برای ساخت انیمشین سینمایی «لوپتو» حدود ۳۰ نفر طی سه سال درگیر تولید بودند چون ساخت انیمیشن، زمانبر است در حالی که یک فیلم داستانی در کمتر از دو ماه، فیلم‌برداری می‌شود و ممکن است طی ۶ماه ساخته شود. حرف ما این نیست که به گروه‌های انیماتور، کمک مالی مستقیم شود بلکه باید به آن‌ها سفارش کار بدهند و آن‌ها را وارد چرخه اقتصادی انیمیشن کنند تا روی پای خودشان بایستند. اگر از اکران‌های سینمایی انیمیشن حمایت شود، گروه‌های سازنده هزینه‌های تولید کارهای بعدیشان را از اکران آثارشان، بدست می‌آورند.

رقیبان سرسخت خارجی
عسگری درباره ظرفیت‌ها و توانمندی‌های انیمیشن‌سازی در ایران می‌گوید: وقتی در کرمان با جمعیتی کمتر از یک میلیون نفر، یک گروه انیماتور، فیلم سینمایی می‌سازد یعنی در بسیاری از شهرها این توانمندی و ظرفیت برای تولید وجود دارد. گروه‌های بااستعداد و خوبی در حوزه انیمیشن‌سازی وجود دارد که اگر از آن‌ها حمایت نشود، تغییر شغل و حرفه می‌دهند. من از اوایل دهه ۸۰ که وارد این عرصه شدم شاهد بودم بچه‌های بااستعدادی وارد این کار شدند اما به دلیل توان کم اقتصادی این عرصه، مجبور به ترک آن شدند.
او با اشاره به اینکه شبکه نمایش خانگی تمایلی به تولید انیمیشن ندارد، عنوان می‌کند: سریال‌های داستانی برای پلتفرم‌ها، سود بیشتری دارند چون زمان تولید کوتاه‌تری داشته و زودتر به سوددهی می‌رسند در حالی که تولید انیمیشن، فرایندی زمانبر و طولانی است به همین دلیل به این قالب سینمایی، اعتماد کمتری دارند.
از سوی دیگر به دلیل نبود قانون کپی‌رایت، انیمیشن های خارجی را با کمترین هزینه (فقط هزینه دوبله) در پلتفرم نمایش می‌دهند و دلیلی نمی‌بینند که سفارش تولید انیمیشن ایرانی بدهند.
در واقع انیمیشن‌های خارجی رقیبان سرسختی برای ما هستند چون بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای به صاحب اثر، بهترین انیمیشن‌های دنیا را در شبکه‌های نمایش خانگی پخش می‌کنند.

خبرنگار: زهره کهندل