سالی یک بار و معمولاً در فصل تابستان لحاف و تشکها را میشکافتند، سپس «پنبهزنی» را که روز در میان از محله آنان میگذشت صدا میزدند تا با کمان پنبهزنی پنبههای گلوله شده و فشرده را از هم باز کند و لحاف و تشک نو برایشان بدوزد، اما با گسترش ابزارهای ماشینی و ورود لحاف و تشکهای صنعتی به بازار دیگر صدای تار و کمان پنبهزنها در محلات به گوش نمیرسد و متأسفانه به گفته بعضی از لحاف دوزها صنعت لحافدوزی رو به نابودی است. اما حسن حمیدی چنین عقیدهای ندارد این لحاف دوز قدیمی که از سنین نوجوانی این حرفه را آموخته و موهای خود را در این راه همچون پنبه سپید کرده است میگوید: لحاف دوزی یک هنر و حرفه سنتی است که با فرهنگ ایرانی آمیخته است و هرگز از بین نمیرود. خبرنگار ما گفتوگویی با این لحاف دوز قدیمی انجام داده است که از نظر شما میگذرد:
* شما چند سال است به حرفه لحافدوزی اشتغال دارید؟
** من از سال74 یعنی 17 سالگی پس از یک سال شاگردی و حرفهآموزی شروع به کار کردم، چند سالی با کمان حلاجی دورهگردی میکردم ولی بعد مجبور شدم مغازه باز کنم، چون با گسترش فرهنگ آپارتمان نشینی دیگر صحن حیاطی وجود ندارد که حلاج بنشیند و پنبه حلاجی کند، به همین دلیل دورهگردی منسوخ شد و در حال حاضر همه لحاف دوزهای دوره گرد مغازه زدهاند و کمتر «خانه کاری» می کنند.
* یعنی اگر کسی منزل ویلایی داشته باشد، لحافدوز حاضر است برای او در منزل کار کند؟
** اگر کمان زدن باشد قبول میکند مثلاً خود من همین فردا «خانه کاری» دارم و قرار است برای یکی از مشتریهایم لحاف کرسی بدوزم.
* مگر هنوز هم مردم از لحاف کرسی استفاده میکنند؟
** بله از وقتی بهای مصرف گاز گران شده، مردم دوباره به کرسی روی آوردهاند چون کرسی حرارت را حفظ میکند، البته در روستاها که کرسی همیشه معمول بوده و هست و در بعضی روستاها بدون کرسی نمیتوان زندگی کرد.
* دستمزد دوخت یک تخته لحاف چقدر است؟
** بستگی دارد که لحاف بزرگ باشد یا یک نفره، لحاف عروس باشد یا معمولی و چه طرح و نقشهای داشته باشد، دستمزد دوخت یک لحاف معمولی بین 40 تا 45 هزار تومان است، ولی لحافهای پرکار با نقشههای مشکل تا 100 هزار تومان هم هزینه دوخت دارد.
* برای دوخت لحاف چند نوع نقشه دارید؟
** بیشتر از 60 مدل نقشه دارم: نقشه قلب- طاووس- ترنج- عروس و داماد- ترکیدوزی- مرواریددوزی و... تصویر همه نقشهها در آلبوم موجود است و مشتری از روی آن میتواند طرح مورد علاقهاش را انتخاب کند. بعضیها هم طرحی را روی کاغذ میکشند یا عکس عروس و دامادی را میآورند و از ما میخواهند آن طرح را روی لحاف بدوزیم، ما عکس را به چاپگر میدهیم آن را روی ساتن میاندازد سپس اطرافش را گل میکشیم و روی لحاف میدوزیم.
* برای دوخت یک لحاف چه مدت وقت صرف میکنید؟
** این هم بستگی دارد. برای دوخت یک لحاف معمولی 3 ساعت وقت صرف میشود، اما برای دوخت لحافهای پرکار ممکن است 3 تا 4 روز زمان لازم باشد.
* بعضی از همکاران شما معتقدند هنر لحافدوزی بزودی از بین میرود؟
** این درست نیست هنر لحافدوزی هرگز نابود نمیشود، چون ما این هنر را به شاگردان خودمان میآموزیم، خود من تاکنون 7 شاگرد داشتم که همه آنها استادکار شدهاند و الان همگی مغازه لحافدوزی دارند و باز همانها هنر خود را به دیگران منتقل میکنند.
* شما در حال حاضر هم شاگرد دارید؟
** متأسفانه از نسل جدید کمتر کسی برای فراگرفتن این هنر داوطلب میشود چون جوانان امروزی دنبال پشت میزنشینی هستند. شاگرد میآورم دو ساعت کار میکند یا به زحمت نصف روز تحمل میکند، سپس میرود و دیگر پشت سرش را هم نگاه نمیکند.
* بعضیها میگویند با ورود لحاف و تشکهای جدید به بازار، کار شما از رونق افتاده است و دیگر کسی به دنبال تولیدات سنتی نمیرود.
** اصلاً این طور نیست، البته اوایل که این لحافها وارد بازار شد مردم جذب زیبایی و ظرافت آنها شدند و به خرید آن روی آوردند، به طوری که کار ما از رونق افتاد و بیشتر لحافدوزها جمع کردند، ولی مدتی که گذشت همه متوجه تفاوت آنها با لحاف و تشک پنبهای شدند، چون برای دوخت این لحافها از الیاف مصنوعی استفاده میکنند، لایه هم کم میگذارند در نتیجه خیلی زود نازک و غیرقابل استفاده میشود، به همین دلیل دوباره کار ما رونق گرفت.
* شما این هنر را پیش چه کسی آموختید؟ آیا نام استادتان را به خاطر دارید؟
** من هنر لحافدوزی را نزد استاد حسن کریمی معروف به «حسن تربتی» آموختم، البته قبل از فرا گرفتن این هنر از 11 سالگی قالیبافی میکردم اما سال 74 به دلیل اینکه یک مدت صادرات فرش دستی متوقف شد و دیگر برپا کردن دارقالی مقرون به صرفه نبود، به همین خاطر بیشتر قالیبافها تغییر شغل دادند، من هم با وجودی که استاد کار شده بودم به لحافدوزی روی آوردم.
* شما هنر خود را به پسرتان نیز آموختهاید؟
** متأسفانه من فرزند پسر ندارم ولی اگر پسر داشتم حتماً هم قالیبافی و هم لحافدوزی را به او یاد میدادم.
۲۰ آبان ۱۳۹۱ - ۰۲:۴۲
کد خبر: 83538
خجسته ناطق : قدس ویژه خراسان - یادش به خیر در روزگاری نه چندان دور بیشتر مردم لحاف و تشک خود را با پنبه درست میکردند.
نظر شما