سال گذشته مبلغ جایزه جلال نسبت به دوره‌های پیش از آن افزایش یافت و به ۲۵۰ میلیون تومان برای برگزیدگان و ۵۰ میلیون تومان برای شایستگان تقدیر رسید که امسال نیز همین مبلغ در نظر گرفته شده و جایزه جلال همچنان عنوان گران‌ترین جایزه ادبی را دارد.
وجیهه سامانی به عنوان دبیر این دوره به پرسش‌ها و ابهام‌های این دوره جایزه جلال به طور خلاصه پاسخ داد. او در خصوص چرایی برگزیده نداشتن دو بخش رمان و نقد ادبی گفت: «اینکه باید برگزیده داشته باشیم یا خیر را نظر و خواست اهالی رسانه و توقع اهالی کتاب مشخص نمی‌کند بلکه کیفیت کتاب‌های موجود و سطح آن‌ها در منظر سخت‌پسند داوران در هر دوره، تعیین‌کننده این مطلب است. اگر در بخشی، آثار به لحاظ تکنیک و ساختار یا محتوا و مضمون دچار کاستی باشند، وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای داوری حکم می‌کند با انتخاب و عدم انتخاب خود به جامعه ادبی و دست‌اندرکاران و متولیان حوزه نشر و کتاب هشدار دهد. این فشار و تحمیل از سوی رسانه‌ها به داوران در طول مدت زمان داوری هم وجود داشت که به نظر به نوعی دخالت در امر قضاوت و مهندسی کردن داوری در راستای خواست دلخواه جامعه ادبی و اصحاب رسانه بود. از یک منظر گاهی برگزیده نداشتن به صدا درآوردن زنگ خطر، آسیب‌شناسی و توجه دادن دلسوزان حوزه نشر و ادبیات است».

گران‌ترین جایزه برای چند ناشر خاص
مسئله دیگری که در جشنواره این دوره وجود دارد و البته کمابیش در جشنواره‌های قبلی هم دیده شده حضور ناشران خاص و تکرار عنوان این ناشران در بخش‌های مختلف است.
آیا فضای ادبی کشور ما آن قدر تنوع ندارد که ناشران بیشتری در گران‌ترین جایزه دولتی به رقابت با هم بپردازند؟ سامانی در پاسخ به این پرسش‌ هم گفته است: «داوری در جلال یک فرایند تخصصی و حاصل روزها و هفته‌ها کار کارشناسی و ارزیابی و چندین ساعت جلسات حضوری بحث و جدل و اقناع و اجماع است.
در یک بازه زمانی چند هفته‌ای مطابق آیین‌نامه سه داور منتخب توسط هیئت علمی جایزه، به کار قضاوت و بررسی آثار می‌پردازند و طی چند مرحله به نامزدهای هر بخش می‌رسند. در مرحله نهایی نماینده هیئت علمی و دبیر علمی جایزه به فرایند داوری اضافه می‌شوند و انتخاب کتاب‌های نهایی برگزیده یا شایسته تقدیر، توسط این گروه پنج نفره انجام می‌شود.
در این دوره ترتیبی اتخاذ شده بود که برای جمع‌بندی جلسه نهایی، امتیاز داوران به کتاب‌های کاندیدا برای ارائه در جلسه آماده شده بود. اگر جلسه با اقناع و بحث و گفت‌وگو به اجماع نمی‌رسید، به امتیازها رجوع می‌شد. بنابراین عملاً امکان اعمال سلیقه و ورود نظرات شخصی در انتخاب‌های نهایی ممکن نبود».
با وجود پاسخ‌های وجیهه سامانی، باید گفت وقتی تنوع فضای ادبی کشور نادیده گرفته می‌شود و طیف‌های مختلف فکری در تیم داوری و اعضای هیئت علمی یک جایزه وجود نداشته باشد هر چند به گفته دبیر جشنواره آثار در چند مرحله و توسط گروه‌های مختلف داوری شود اما تأثیری در کلیت جشنواره ندارد و خروجی یک جشنواره همین می‌شود؛ انتخاب چند اثر از ناشران خاص و تکراری.
برگزاری پانزدهمین جایزه جلال و انتخاب برگزیدگان ما را به این باور می‌رساند که جلال گران‌ترین جایزه ادبی کشور نیست بلکه گران‌ترین جایزه برای چند نشر خاص است!

خبرنگار: خدیجه زمانیان