اواخر هفته گذشته  دومین آیین نکوداشت واقف بیمارستان منتصریه در بیمارستان امام رضا(ع) مشهد برگزار شد تا باری دیگر یاد زن واقف بزرگ‌اندیش زنده شود. واقفی که بیش از ۱۰۰سال پیش تصمیم گرفت دارایی خود را در راه سلامت مردم خرج کند.

نمی‌دانم گذر شما هم به منتصریه افتاده یا نه، ولی آن‌هایی که اینجا را تجربه کرده‌اند حرف‌های خاصی از آن دارند؛ نمونه‌اش دختری ۲۹ساله است که کبد و دو چشم خود را پیوند زده است. او تنها در یک جمله می‌گوید: منتصریه تجلی‌گاه نور خداست، چراکه زندگی دوباره به من داد. این، حرف خیلی‌هاست، خیلی از بیمارانی که به لطف اهدای اعضای یک مرگ مغزی توانسته‌اند از روی تخت برخیزند و به زندگی عادی برگردند؛ زندگی که بانی آن، واقفی است که نه تنها زمین بلکه موقوفاتی نیز برای مخارج بیمارستان داشته تا بیماران رنجور از درد، کمی آسوده‌تر به درمان برسند.

خلقی تمدن‌ساز

ماجرا به سال ۱۲۹۷ خورشیدی برمی‌گردد، به بیش از ۱۰۰ سال پیش؛ به ایامی که آبادی مشهد تا به این اندازه نبود؛ به زن و مردی که تصمیم گرفتند اموال خود را در راه گره‌گشایی از مشکلات مردم وقف کنند.

حاج محمد حسین میرزای منتصرالملک که فرزندی ندارد، اموال خود را به همسرش رابعه خانم، معروف احترام‌السلطنه قهرمان می‌بخشد تا او در راه خیر به‌خصوص ساخت مرکزی درمانی که آن زمان به آن مریضخانه می‌گفتند، هزینه کند.

منتصرالملک که فوت می‌کند، رابعه خانم دست به کار می‌شود تا به وصیت همسرش جامه عمل بپوشاند، این می‌شود که با اموالی که به او بخشیده بود زمینی خریده و بنایی برپا می‌کند که منفعت آن التیامی باشد بر تن زنجور بیمارانی که از راه دور و نزدیک به مشهدالرضا(ع) می‌آیند.

رابعه قهرمان سال ۱۲۵۰ متولد و در طول عمر ۸۷ ساله خود منشأ خیرات و برکات بسیار در حوزه سلامت شد که مهم‌ترین یادگاری او بیمارستان پیوند اعضای منتصریه مشهد بوده است. بیمارستان موقوفه‌ای که یکی از بزرگ‌ترین موقوفات درمانی کشور با حدود ۳هزارو۴۰۰ مترمربع در حاشیه خیابان دروازه جنت مشهد است.

این بانوی نیکوکار اول بهمن ۱۳۳۷ دار فانی را وداع گفته و در مقبره خانوادگی خود در حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود.

در دومین آیین نکوداشت واقفی که نام او هرگز فراموش نخواهد شد میهمانان بسیاری حضور داشتند که هرکدام به شکلی و با کلامی، نام و یاد او را زنده نگه داشتند.

معاون هماهنگی امور زائران استانداری خراسان رضوی در این مراسم با تشریح اهمیت وقف به‌ویژه در عرصه‌های درمانی، گفت: وقف موجب بالندگی جامعه در حوزه سلامت است. باید به این انسان‌های نیک‌اندیش احترام گذاشت که نامی نیک از خود ماندگار می‌کنند. واقف بیمارستان منتصریه، خانم قهرمان اقدامی ویژه در زمان خود انجام داد که نشان از خداشناسی او دارد.

حجت‌الاسلام حجت گنابادی‌نژاد افزود: هرچند پیش از اسلام هم وقف بوده اما تأثیر اسلام در وقف تأثیر شگرف و متأثر از سیره ائمه و اهل‌بیت(ع) است.  فرهنگ دینی سبب پیشرفت فرهنگ وقف شده و تمام واقفان دلبسته اهل‌بیت(ع) هستند و معامله‌ای ویژه با اعتقادات خود کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: جنبه دیگر وقف، دست‌گیری و باز کردن گره زندگی دیگران است که حضرت رضا(ع) اشاره می‌کنند خداوند گره آن‌ها را در قیامت باز خواهد کرد. شاید بشود وقف را با دریچه دنیایی دید ولی انعکاس آن دیگر دست ما نیست؛ اینکه نزد خداوند این عمل خیر چه جایگاهی دارد. همچنین انعکاس اجتماعی وقف را هم باید مدنظر داشت که سبب پیشرفت اسلام شده است. ابن‌خلدون می‌گوید وقف پشتوانه تمدنی اسلام بوده است. این حرکت یک مسیر و اقدام مبارک در نوع‌دوستی و خلقی تمدن‌ساز است و اتفاقات مبارکی را به دنبال خواهد داشت.

برکات جاری

رئیس بیمارستان منتصریه در این آیین نکوداشت گفت: این بیمارستان از محل موقوفات و عنایت تولیت وقت در سال۸۰ بازسازی و از سال۹۰ وارد چرخه علوم پزشکی شد و تنها بیمارستان پیوند اعضای ایزوله کشور است. جالب است کسی که هیچ اثری از جسم او نیست، اما برکات او جاری است و هزاران نفر از این محل خیر و بهره برده و می‌برند. این نکته به ما گوشزد می‌کند اگر جسممان هم برود ولی خیر ما می‌تواند باقی و جاری باشد.

دکتر محسن علی‌اکبریان افزود: از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۴۰۱ تعداد هزار و ۲۵۰ مورد مرگ مغزی به دانشگاه علوم پزشکی مشهد معرفی شدند، اعضای بدن این اهداکنندگان پس از گرفتن رضایت خانواده‌های آنان مبنی بر انجام عمل اهدای عضو، با موفقیت به بیش از ۵هزار بیمار نیازمند به کبد، کلیه، قلب، قرنیه و... پیوند شده ‌است. از ابتدای امسال تاکنون نیز ۱۴۵مورد رضایتمندی بابت اهدای عضو داشتیم که از این نظر در صدر کشور هستیم؛ ما در بسیاری از حوزه‌ها از جمله کبد، کلیه، قلب و قرنیه بالاترین آمار پیوند کشور را داریم.

وی با تأکید بر اینکه بیمارستان از محل موقوفه بنا شده و از طریق دیگر منابع در حال پیشروی و ساخت است، گفت: هم‌اکنون در طبقه چهارم بیمارستان منتصریه ساخت‌وسازهای جدید را برای بهره‌برداری داریم تا سطح کمی و کیفی خدمات حوزه پیوند افزایش یابد و این برنامه با پیشرفت ۷۰درصدی همراه بوده است .خوشبختانه با اقدامات مؤثر صورت گرفته انبار دارویی، اتاق دیالیز، اتاق مانیتورینگ، سردخانه و بسیاری دیگر از بخش‌های بیمارستان منتصریه با اعتبار ۱۲۰میلیارد ریال بازسازی شد و به‌زودی نیز بخش جدید پیوند اعضای این مرکز درمانی را راه‌اندازی خواهیم کرد.

وی خاطرنشان کرد: بالاترین تعداد پیوند کلیه و کبد نیز در ماه گذشته در این بیمارستان رقم خورده و ۱۸پیوند در این دو مورد انجام شده است. این بیمارستان رکورددار فراهم‌آوری اعضای پیوندی در کشور است و پس از شیراز رتبه دوم در پیوند کبد را دارد.

نمونه بارز وقف

معاون درمان آستان قدس رضوی نیز در این مراسم گفت: دو سال پیش و با تأکید تولیت آستان قدس رضوی مراسم بزرگداشت زنده‌یاد قهرمان برگزار شد و بسیار خرسندیم برای بار دوم نکوداشت این خیر فقید حوزه سلامت را برگزار می‌کنیم؛ خیر فقیدی که با دستان گرم و قلب مهربان خود یاریگر بیماران پیوندی بود. وقف سلامت به ۵۸۰سال پیش برمی‌گردد و توجه به دارالشفا از زمان‌های قدیم بوده تا قرن جدید که افرادی املاکی را وقف سلامت کرده‌اند.

دکتر محسن محور افزود: دارالشفای امام(ع) و بیمارستان منتصریه مشهد نمونه‌های بارز وقف‌های حوزه سلامت هستند، اکنون مدتی است مدنظر داریم دو مرکز درمان ناباروری و بیمارستان قلب عظیم را پیگیری می‌کنیم.

پیشرفت همیشگی

در ادامه مینا قهرمان، نماینده خانواده قهرمان نیز در این آیین گفت: وقتی عزیزی از اموال خود می‌گذرد با این کار خود می‌خواهد به ما نکته‌ای را آموزش دهد. کار احترام‌السلطنه هم همین بوده و بی‌شک نیازی به قدردانی ندارد، اما ذکر فاتحه‌ای روح آن عزیز را شاد خواهد کرد.  از مجموعه آستان قدس تشکر ویژه دارم که هر روز سبب پیشرفت این بیمارستان شده‌اند.

در پایان این برنامه از نوادگان واقف این بیمارستان، پدرام و مینا قهرمان قدردانی شد. بد نیست بدانید سودابه قهرمان، از نوادگان این خاندان نیز  پرستار بیمارستان منتصریه است.

لیلا لاریچه