با گذشت دو سال از حاکمیت طالبان در افغانستان، گویا موقعیت و اقتدار سیاسی و امنیتی آنها در افغانستان به قدری تثبیت شده است که آنها را از یک کنشگر متقاضی اشتراک در اجلاس های بین المللی (نشست دوحه در سال گذشته)،به یک بازیگر تعیین کننده شرایط حضور در نشست های بین المللی - اجلاس اخیر دوحه - تبدیل کند. با این حال باید اذعان کرد که در همین مدت شاهد بروز شکافها و اختلافات درون حاکمیتی رو به رشدی در میان آنها بوده ایم. تردید و اختلاف نظری که در درون حاکمیت طالبان در مورد چگونگی تعامل با جامعه جهانی وجود دارد یکی از همین موارد به شمار می آید که البته باعث شد تا آنها تنها در ساعات پایانی باقی مانده به اجلاس دوحه مواضع رسمی خود را مبنی بر عدم مشارکت اعلام کنند. از سوی دیگر موضوع کار و تحصیل دختران نیز همچنان به گره کوری برای امارت تبدیل شده و آنها را به بالاترین سطوح اختلاف و تقابل کشانده است.
انتشار فراخوان اخیر وزارت صحت عامه (بهداشت)طالبان برای جذب فارغ التحصیلان دیپلم دختر در دانشگاهها و مراکز بهداشتی آموزش عالی و در پی آن حذف شتابزده این خبر از خروجی خبرگزاری ها و منابع اطلاع رسانی مقامات طالبان و انتشار اخبار دیگری در مورد یورش ماموران حکومتی به مراکز آموزش عالی بهداشت و درمان نشان داد که هنوز هم در این زمینه تا چه حد ناهماهنگی و اختلاف نظرهای عمیق بر جای مانده است. عمق این اختلاف نظرها را شاید بتوان از نظرات عباس استانکزی معین وزارت خارجه طالبان بعد از این رخداد درک کرد؛ در جایی که وی یکبار دیگر با تاکید بر نظرات پیشن خود در مورد وجوب دینی تحصیل علم توسط دختران، دیدگاههای رهبری امارت را آشکارا به چالش فرا می خواند. اما در میانه همه این گیر و دارها، فرامین و مواضع اخیر دو مقام عالی رتبه امارت نیز به قدر کافی بر این جنجال ها افزود؛ ملا شیرین آخوند والی قندهار در طی نوشته ای به ادارات دولتی هر گونه تصویر برداری از موجودات "زنده جان" را ممنوع اعلام کرد و به دنبال آن رئیس بخش"دعوت و ارشاد" طالبان در کابل و در جمع خبرنگاران، به آنها در مورد اتلاف وقت با عکس برداری و فیلمبرداری و پاسخگو بودن در برابر خداوند نسبت به این عمل،هشدار می دهد. بدون شک بیان این گونه اظهار نظرها و اعتقادات بعضا عجیب و غریب و مبتنی بر سلایق و اعتقادات شخصی، می تواند بر یک ضعف و خلا ساختاری درونی دیگر طالبان که همان فقدان یک چارچوب قانونی مشخص و مدون برای اداره کشور است،صحه بگذارد.
اکنون و در سایه وجود چنین اختلافات و تشتت نظرات در درون حاکمیت طالبان است که انتشار اخباری در مورد سفر سراج الدین حقانی به مکه و مقارن شدن آن با حضور اشرف غنی در این شهر، حساسیت برانگیز شده است. در این راستا آندری سرینکو تحلیلگر روسی و رئیس مرکز مطالعات افغانستان در روسیه از برگزاری یک نشست پنهان در مکه میان این دو نفر خبر داده است. با توجه به انتقادات شدید و صریح سراج الدین حقانی نسبت به عملکرد رهبری طالبان – به خصوص در حوزه هایی مانند شیوه حکومت داری و مسئله تحصیل و کار دختران و زنان – و نزدیکی قبیله ایی میان او و اشرف غنی و در کنار این ها نا امیدی که در غرب پس از نشست دوحه در رابطه با آینده تعامل جهانی با طالبان پدیدار شده است؛ احتمال و امکان وقوع تحرکاتی در درون طالبان برای تغییر شرایط موجود چندان دور از ذهن به نظر نمی رسد. البته انجام چنین تحرکاتی بر علیه رهبری طالبان خیلی آسان هم نخواهد بود. از یکسو انجام چنین اقداماتی می تواند موجب انشعاب درونی طالبان و سوراخ شدن کشتی امارت شود که در آن صورت بدون تردید همه را با هم غرق خواهد کرد. از سوی دیگر نباید این را هم نادیده گرفت که میان جناح های منتقد و غیر همسو با رهبری طالبان نیز اتحاد و یکپارچگی آن چنانی وجود ندارد؛کما این که اتحاد و همکاری ملایعقوب و ملابرادر قندهاری با سراج الدین حقانی که به قبایل پشتون شرق کشور تعلق دارد،تا حدی خارج از تصور به نظر می رسد. حالا اگر به این ها حلقه سیاسی و نظامی سفت و سختی را که رهبر طالبان ملاهبت الله در اطراف خود ایجاد کرده است اضافه کنیم؛ درک خواهیم کرد که انجام هر گونه حرکتی در این راستا تا چه حد می تواند با دشواری توام باشد.
نظر شما