توسعه نامتوازن اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در ایران باعث شده است که بیش از یک سوم جمعیت کشور در پنج شهر بزرگ متمرکز شوند. این تمرکز جمعیتی، فشار زیادی را بر زیرساخت‌های شهری وارد کرده است، به‌ویژه بر شبکه‌های حمل و نقل عمومی که در بسیاری از شهرها، از جمله تهران، دیگر قادر به پاسخگویی به تمام نیازهای سفرهای درون‌شهری نیستند.

این مسئله باعث افزایش استفاده از تاکسی ها به‌ویژه تاکسی های اینترنتی در سطح شهر شده است. از طرفی افزایش قیمت خودروها، توان خرید مردم را کاهش داده و به دنبال آن، تاکسی های اینترنتی نیز به استفاده از خودروهایی روی آورده‌اند که مدت‌ها از عمر مفیدشان گذشته است.

این روند نه تنها بر کیفیت حمل و نقل تاثیر گذاشته بلکه منجر به افزایش صعودی مصرف انرژی در بخش حمل و نقل شده است.ایران با چالش ناترازی بنزین مواجه شده و مصرف روزانه بنزین در کشور از تولید سبقت گرفته است. این ناترازی منجر به واردات بنزین و خروج ارز از کشور شده و بر اقتصاد ملی تأثیر گذاشته است. در نتیجه، افزایش کارایی و کاهش مصرف بنزین باید در دستور کار قرار گیرد.

یکی از راهکارهای مقابله با ناترازی بنزین، اسقاط خودروهای فرسوده و جایگزینی آن‌ها با خودروهای کم‌مصرف‌تر است.برنامه‌های اسقاط خودروهای فرسوده می‌توانند تأثیرات مثبت گسترده‌ای بر اقتصاد و جامعه داشته باشند.

این برنامه‌ها منجر به صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف سوخت، کاهش نیاز به واردات قطعات یدکی، و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری می‌شوند. علاوه بر این، با ایجاد صنایع بازیافت، فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد می‌شود و آهن قراضه مورد نیاز صنایع فولاد تأمین می‌گردد.

این امر به تقویت و رشد صنعت خودروسازی کمک کرده و به کاهش آلودگی هوا و افزایش سلامت عمومی منجر می‌شود. همچنین، کاهش ترافیک شهری، و حوادث رانندگی از دیگر مزایای این برنامه‌ها هستند. زیبایی شهرها افزایش یافته و با کاهش تصادفات، ضریب ایمنی بالا می‌رود و مرگ و میر ناشی از حوادث کاهش می‌یابد.

در بسیاری از کشورها، خودروهایی که بیش از ده سال از تولید آن‌ها گذشته یا نمی‌توانند استانداردهای ضروری مانند حداقل‌های میزان آلایندگی و کارایی مصرف سوخت را برآورده کنند، به عنوان خودروهای فرسوده شناخته می‌شوند. در ایران نیز با توجه به سال ساخت خودرو و پس از انجام معاینه های فنی؛ خودورهای فرسوده مشخص می شوند و در نوبت اسقاط و یا تعویض قرار می گیرند، دولت نیز برای اسقاط این خودروها تسهیلاتی را در نظر می گیرد.

تاکسی‌های اینترنتی به عنوان بخشی از سیستم حمل و نقل شهری، نقش مهمی در ارائه خدمات رفاهی به شهروندان دارند. با این حال، این خودروها می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر میزان مصرف سوخت و آلودگی هوا داشته باشند. بنابراین، بازنگری در سیاست‌های اسقاط خودرو با توجه به میزان استفاده واقعی از آن‌ها می‌تواند به کاهش اثرات کربنی و بهبود کارایی سوخت کمک کند.

سیاست‌های فعلی اسقاط خودرو در ایران بیشتر بر اساس سن خودرو تمرکز دارند. این رویکرد ممکن است منجر به اسقاط خودروهایی شود که کمتر استفاده شده‌اند، در حالی که خودروهای فرسوده و پرتردد همچنان در حال استفاده هستند.

سیاست‌های فعلی اسقاط خودرو باید بازنگری شود تا منابع به صورت کارآمدتری توزیع شوند. تاکسی‌های اینترنتی که تردد بیشتری دارند، می‌توانند در اولویت این برنامه قرار گیرند. با اسقاط این خودروها و جایگزینی آن‌ها با مدل‌های جدیدتر که مصرف سوخت کمتری دارند، می‌توان به کاهش مصرف بنزین و در نتیجه، کاهش ناترازی کمک کرد.

داده‌های مربوط به میزان پیمایش و تعداد سفرهای انجام شده توسط تاکسی‌های آنلاین در مراکز داده ثبت و ذخیره می‌شوند. این اطلاعات امکان قرار دادن خودروهایی که در شهرهای بزرگ با ترافیک سنگین مانند تهران، فعالیت بیشتری دارند، در اولویت برای اسقاط یا جایگزینی را فراهم می‌آورد.

دولت باید با استفاده از داده‌های پلتفرم‌های تاکسی‌های اینترنتی، خودروهای فرسوده و پرتردد را شناسایی کند. تسهیلات و حمایت‌های دولتی باید به صورت هدفمند به رانندگانی که فعالیت بیشتری در صنعت حمل‌ونقل دارند، اختصاص یابد. این رویکرد نوین، که بر پایه داده‌های دقیق و قابل اتکا استوار است، می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر بخش‌های حمل‌ونقل نیز مورد استفاده قرار گیرد. با اجرای این طرح، می‌توان به کاهش ناترازی بنزین و اهداف زیست‌محیطی دست یافت و زمینه‌ساز توسعه پایدار در صنعت حمل‌ونقل شویم.