قدس آنلاین- تعداد فیلم‌های توقیفی سینمای ایران در حال حاضر کم نیست اما به رایزنی برای نمایش تعدادی از آن‌ها می‌شود امیدوار بود. با وجود مشکلات عدیده‌ای که برای نمایش فیلم‌هایی مثل «خانه دختر» و «رستاخیز» وجود دارد، هنوز راه برای بازگشت آن‌ها باز است.
البته موضوع ممیزی در سینمای ایران و از ابتدا تا اکنون مسیر پرفراز و نشیب و بعضاً متفاوت و گاه متناقضی را پشت سر گذاشته است. از آنجا که مسئله ممیزی در سینما متأثر از شرایط مستقیم سیاسی و در مرحله بعدی فاکتورهای فرهنگی، اقلیمی، جغرافیایی و دینی بوده و هست، نمی‌توان محدوده روشن و دقیقی برای اعمال آن مشخص کرد. بوده‌اند فیلم‌هایی که در دوره یک مدیر وزارت ارشاد توقیف شده و در دوره مدیر بعدی به نمایش درآمده‌اند. در هفته‌های اخیر شیوه جدیدی در اعمال سیاست‌های توقیف وزارت ارشاد اعمال شده است. عدم صدور مجوز ساخت برای فیلمنامه‌های پیشنهادی محمدحسین مهدویان و سعید روستایی نمونه‌ای از این سیاست است. گفته شده است که اعضای شورای صدور مجوز به یکی از این کارگردان‌ها توصیه کرده‌اند که ساخت این فیلم‌ها به صلاحش نیست و به دیگری نیز گفته‌اند که تهیه‌کنندة معرفی‌شده صلاحیت فنی ساخت فیلم را ندارد. به نظر می‌رسد که از این به بعد به جای توقیف فیلم پس از ساخت شاهد ارائه توصیه‌های مصلحانه به کارگردان‌ها برای واردنشدن در فرآیند ساخت فیلم خواهیم بود تا هزینه‌های سیاسی و فرهنگی توقیف فیلم نیز از دوش وزارت ارشاد برداشته شود.
آقایان اصلاً کارشان را بلد نیستند
محسن محسنی‌نسب، تهیه‌کننده و کارگردان سینمای ایران، نظارت سازمان سینمایی برای دادن مجوز ساخت فیلم حق را این سازمان می‌داند و می‌گوید: به هر شکل ما خانواده داریم و از آنجایی که برای ساخت هر فیلمی هزینه هنگفتی صرف می‌شود، اگر این فیلم به هر عنوانی قابل نمایش نباشد، سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده متضرر می‌شوند.
وی با استقبال از اعمال نظارت‌ها قبل از دادن پروانه ساخت، می‌گوید: اما اینکه این نظارت‌ها چگونه انجام می‌شود خیلی مهم است. همین امسال چند فیلم داشته‌ایم که برای تماشای خانواده‌ها اصلاً مناسب نیستند؟ اما این هیئتی که آنجا حضور داشته و نظارت کرده و پروانه ساخت و نمایش داده‌اند، در دادن هر ۲ پروانه کم‌کاری کرده‌اند. این نشان می‌دهد که این آقایان اصلاً کارشان را بلد نیستند چون به جای نظارت بر روی دیالوگ‌های سخیف و موضوعات مبتذل، برای موضوعاتی حساسیت به خرج می‌دهند که فرهنگی‌تر و سیاسی هستند. نگاه این آقایان اصلاً فرهنگی نیست. فقط نشسته‌اند و مراقبند که کسی حرف سیاسی یا حرفی که باب طبع آن‌ها نیست را نزند.
این تهیه‌کننده می‌افزاید: وگرنه همین شورا چرا باید به فیلمسازی که پیش‌تر امتحانش را پس داده، برای بار دوم و چندم مجوز ساخت ندهد؟ مشکل اینجاست که ندادن پروانه ساخت به فیلم این کارگردان جوان موفق از سوی این مجموعه حتماً برای این است که حرف سیاسی باب طبعشان را نزده است. فیلتر این آقایان فیلتر سیاسی و فکری آن‌هاست. متأسفانه دادن مجوز به فیلم‌ها در کشور ما کاملاً سلیقه‌ای است و این‌ها با ممیزی‌های بدشان باعث ریزش مخاطب شده‌اند.
اینکه می‌گویند صلاح نیست یعنی چه؟
سید ضیاء هاشمی، رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران، با ابراز نارضایتی از اعمال ممیزی قبل از تولید فیلم، معتقد است: ما باید به تهیه‌کنندگان فیلم‌ها اعتماد کنیم. تهیه‌کننده‌ای که در گذشته کار خوبی داشته است باید بتواند فیلم دلخواهش را بسازد. بنابراین ما معتقدیم پروانه ساخت با مسئولیت تهیه‌کننده باید بی‌هیچ موردی صادر شود. مگر روزنامه‌ها برای هر شماره می‌روند و مجوز چاپ می‌گیرند؟ نه! همه مسئولیت چاپ یک روزنامه با مدیرمسئول است و تهیه‌کننده هم مدیرمسئول یک فیلم است.
وی با تأکید بر اینکه ما در ساخت فیلم‌ها مرتباً با سلیقه شخصی مواجهیم، اضافه می‌کند: چرا ما نباید به تهیه‌کننده اعتماد کنیم؟ این آقایان فکر می‌کنند للۀ تهیه‌کننده هستند و باید آن‌ها را بزرگ کنند. چرا فکر می‌کنیم این‌ها هیچ‌وقت بزرگ نمی‌شوند و ما مرتب باید پشتشان بایستیم؟ اینکه می‌گویند صلاح نیست یعنی چه؟ اگر تهیه‌کننده یا کارگردانی صلاح و مصلحت خودش را نمی‌داند، دیگر مشکل اوست. ولی چرا پروانه ساخت نباید زیر نظر تهیه‌کننده صادر شود؟ ما باید کار را به تهیه‌کننده بسپاریم ولی شورای پروانه ساخت با این قضیه سلیقه‌ای برخورد می‌کند. ما الان آماری داریم که ۷۶ فیلم در مراحل مختلف تولید هستند که ۵۰ و اندی از این فیلم‌ها اصلاً قابلیت اکران ندارند. چرا؟ الان با چه سیاستی پروانه ساخت این فیلم‌ها صادر شده است؟ در این میان هیچ‌کس مسئولیت این قضیه را بر عهده نمی‌گیرد.
وی با طرح این پرسش که چرا شخص تهیه‌کننده نباید در دادن مجوز ساخت دیده شود، می‌افزاید: شورای صدور پروانه ساخت فقط باید برای تنظیم بازار وارد میدان شود وگرنه زمانی که تهیه‌کننده پذیرفت باید پروانه ساخت صادر شود. چرا باید به فلان تهیه‌کننده یا بهمان کارگردان بگوییم صلاح نیست شما این فیلم را بسازید؟
پروانه ساخت سیر طبیعی ندارد
شفیع آقامحمدیان کارگردان دیگری است که نظارت و سختگیری قبل از ساخت را یک امر قانونی می‌داند و می‌گوید: اینکه وزارت ارشاد بخواهد قبل از چاپ نظارت کامل بر روی فیلمنامه‌ها داشته باشد اصلاً چیز بدی نیست اما اگر قرار است برای دادن این مجوزها شخصی برخورد شود، این دیگر جای حرف دارد. چرا نباید به کارگردانی که قبلاً امتحانش را پس داده و یک کارگردان انقلابی است و می‌داند خط قرمزها کجاست، اعتماد شود و مجوز ساخت فیلمش را به بهانه اینکه صلاح نمی‌دانیم، صادر نکنند؟
وی می‌افزاید: وجود چندین فیلم توقیفی نشان می‌دهد که دوستان ما قبلاً در دادن مجوز ساخت‌ها حساسیت لازم را به خرج نداده‌اند و همان‌طور که می‌دانید ضررهای زیادی از این بابت متوجه سرمایه‌گذار و حتی مردم شده است. من با این قضایا موافقم. اینکه قبل از چاپ برای دادن مجوز ساخت حساسیت به خرج داده شود، نشان می‌دهد که جریان فرهنگی دارد روال عادی خودش را طی می‌کند و حتی جای تشکر هم دارد. ولی آن‌طور که معلوم است، در این چند ساله اخیر با مسائل سینما اندکی سلیقه‌ای برخورد شده که این آزاردهنده است. صدور پروانه ساخت در کشور ما سیر طبیعی خودش را دنبال نمی‌کند.
