قدس آنلاین- تأسیس مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی به سال ۱۳۶۲ برمی‌گردد؛ از این منظر این مؤسسه یکی از مؤسسات ریشه‌دار چاپ و انتشارات کشور است. طرح‌های توسعه‌ای مؤسسه از سال ۱۳۶۴ و با تأسیس چاپخانه افست آغاز شد. این طرح‌های توسعه‌ای در دهه هفتاد با نصب سیستم‌های صحافی کتاب و دستگاه چاپ دو رنگ تثبیت شد. استفاده از دستگاه چاپ دورنگ، جریانی نو را در صنعت چاپ شرق کشور به وجود آورد و شرایط را برای چاپ صنعتی فراهم کرد.
تأسیس واحد چاپ صنعتی این مؤسسه در سال ۱۳۷۶ به وقوع پیوست و زمینه ساز ورود صنایع تبدیلی به حوزه صنعت شد. چاپ و صحافی قرآن کریم طی سال‌های اخیر، اتفاق مبارکی بود که به وقوع پیوست و روند توسعه‌ای مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی را کامل کرد.
در گفت‌وگویی با «مسعود فرزانه»، مدیر عامل مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی کوشیدیم تصویری از تازه‌ترین وضعیت این مؤسسه را پیش روی خوانندگان بگذاریم.
مؤسسه چاپ و انتشارات چطور در مجموعه آستان قدس رضوی، شکل گرفت؟
این مؤسسه در ابتدا با هدف چاپ و نشر معارف اسلامی و کتب دینی و برای رفع نیازهای آستان قدس رضوی تأسیس شد. البته حالا بعد از ۳۴ سال فعالیت، پا را از نیازهای زائران امام رضا(ع) فراتر گذاشته و کتب و ادعیه مورد نیاز دیگر اماکن متبرکه را نیز تأمین می‌کند.
نگاه مؤسسه این است که علاوه بر رفع نیاز متولیان فرهنگی داخلی، مشتریانی در خارج از مرزها نیز داشته باشیم.
مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی در هفت حوزه کتاب و نشر، چاپ قرآن و کتب ادعیه، بازنشر آثار نفیس ادبی، چاپ صنعتی مورد نیاز صنایع و کارخانجات، بسته بندی، چاپ دیجیتال و خدمات تکمیلی چاپ فعالیت می‌کند. طی این ۳۴ سال، بالغ بر ۵۴ میلیون جلد کتاب در این مؤسسه به چاپ رسیده است. تنها در سال گذشته ۴ میلیون جلد کتاب چاپ کرده‌ایم.
این ۴ میلیون جلد شامل چه کتاب‌هایی بوده است؟
این رقم طیف وسیعی از کتاب‌ها را شامل می‌شود. تنها در حوزه نشر مصحف شریف و کتب ادعیه، سال گذشته، ۱۲ نوع قرآن و ۴۷ نوع کتب ادعیه در مرکز چاپ و نشر قرآن کریم که یکی از بخش‌های مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی است، تولید و چاپ شد. قرآن‌هایی در قطع رحلی درشت خط برای استفاده زائران در حرم مطهر رضوی در شمارگان ۱۰ هزار نسخه تولید شد. همچنین چاپ قرآنی نفیس و ویژه به سفارش مرکز طبع و نشر قرآن کریم به مناسبت رویداد مشهد ۲۰۱۷ ویژه میهمانان بین‌المللی این رویداد به خط استاد نیریزی در ۵۰۰۰ جلد از جمله اقدام‌های این مؤسسه بود. قرآنی نیز به منظور اهداء به زائران حرم مطهر رضوی برای نخستین بار در قطع رقعی طراحی شد و در اختیار زائران قرار گرفت.
این رقم در حالی است که بازار نشر بویژه در سال‌های اخیر درگیر رکود هم هست. مشکلاتی همچون افزایش قیمت کاغذ، اعمال تحریم‌های ناعادلانه علیه جمهوری اسلامی ایران، وابستگی صنعت چاپ به قطعات یدکی و مواد اولیه خارجی دامن صنعت نشر را گرفته است. در چنین شرایطی، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، کوشیده به خودکفایی برسد و درآمدزایی هم داشته باشد.
درآمدزایی و خودکفایی چطور اتفاق افتاده است؟
بهره‌برداری کامل از فضاهای تولیدی تازه تأسیس شامل خدمات تکمیلی و بسته‌بندی از اقداماتی بود که در طول سال گذشته صورت گرفت و موجب افزایش تولید و جذب مشتریان جدید شد.
علاوه بر این به عنوان مثال تولید نوشت افزار و دیگر محصولات فرهنگی در مؤسسه با جدیت دنبال می‌شود. در این راستا، با مؤسسه به نشر آستان قدس رضوی نیز همکاری هایی داریم و آن ها، طراحی محصولات را بر عهده گرفته‌اند.
انواع دفتر، دفترچه یادداشت، لیوان و بسته‌های فرهنگی به چاپ رسیده که با استقبال خوب مردم همراه بوده است. چاپ و تولید بیش از نیم میلیون بسته فرهنگی برای زائران حرم منور رضوی در نوروز ۹۶ نیز از دیگر اقدام‌های مؤسسه در این حوزه بوده است.
مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی در حوزه چاپ صنعتی هم فعال است. محور نخست چاپ صنعتی به چاپ بر روی سلفون یا مختصراً چاپ سلفون بر می‌گردد که این مؤسسه تجربه‌ای بیست ساله در این زمینه دارد. چاپ سلفون بسیاری از کارخانجات شرق کشور، به مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی واگذار شده است. این نوع از چاپ صنعتی، نوعی فعالیت اقتصادی برای پشتیبانی اقدام‌های فرهنگی مؤسسه به شمار می‌رود.
نوع دیگر چاپ صنعتی نیز از سال ۹۵ آغاز شده که در صنایع بسته بندی جای گرفته است. تولید جعبه‌های مورد نیاز صنایع و دیگر بسته بندی ها، در محور دوم چاپ صنعتی این مؤسسه طبقه بندی می‌شود.
علاوه بر این‌ها مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی در بخش صحافی، دارای پیشرفته‌ترین فناوری صحافی جلد سخت و خط کامل تولید آن با قابلیت‌های متنوع و با استانداردهای روز دنیاست.
بخش صحافی این مؤسسه، مجهز به سیستم‌های مکانیزه و اتوماتیک ترتیب، تجلید و پرس کتاب‌های جلد نازک در سایزهای متنوع با استفاده از چسب‌های مرغوب و با کیفیت است و همچنین این بخش، قابلیت چاپ طلا و نقره با دقت فوق العاده بر روی سطوح مقوا چرم و گالینگور را داراست.
ساخت جلد کتاب به صورت مکانیزه با استفاده از روکش‌های چرم گالینگور یا مقوا در سایزهای متنوع و امکان دوخت فرم‌های کتاب‌های جلد سخت برای افزایش ماندگاری و طول عمر آن از دیگر ویژگی‌های این بخش است.
قابلیت زینک‌های سازگار با فرایندهای چاپ نفیس قرآن و شمارگان انبوه، استفاده و برخورداری از نرم افزارهای کنترلی و تخصصی روز دنیا به منظور ایجاد حداکثر اتوماسیون و اعمال دقت، امکان نمونه‌گیری از سفارش چاپی برای تضمین کیفیت قبل از شروع عملیات چاپ و اتصال و ارتباط سیستمی با حوزه چاپ به منظور ایجاد حداکثر تطابق بین محصول خروجی و نیاز مشتری از ویژگی‌های بخش لیتوگرافی مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی است.
