از آن روز که گذرش به این کتابخانه افتاده، زمان مطالعه‌اش چند برابر شده است؛ بدون آنکه از کسی بخواهد برای او کتاب بخواند و یا زمان زیادی را برای یافتن کتاب مورد علاقه‌اش خرج کند. با اینکه نابیناست اما در سال‌های اخیر کتاب‌های زیادی خوانده تا سطح مطالعه‌اش از خیلی از آدم‌های عادی این شهر بالاتر باشد. این شرایط یکی از مخاطبان کتابخانه گویای رضوی است، وضعیتی مشابه خیلی از آدم‌های نابینای این شهر که گوش‌هایشان را در خدمت ذهنشان قرار داده‌اند تا جای خالی چشم‌هایشان پر شود و در این میان کتابخانه گویای رضوی کار را برای آن‌ها آسان کرده است.
سال‌هاست اهالی این کتابخانه متفاوت شهر ما، فایل روی فایل می‌گذارند و کتاب پشت کتاب می‌خوانند و صوت آن را ضبط می‌کنند تا افراد نابینا از آن بهره‌مند شوند تا نابینا بودن مانعی بر سر راه کتاب‌خوانی‌شان نباشد.
تغذیه روح و جان
این قصه شیرین برای اهالی نابینای شهر بهشت از ۲۰ سال پیش آغاز شد، کم‌کم این قصه برای شهرهای دیگر هم نقل شد تا آن‌ها از یک اتفاق خوب بهره‌مند شوند. سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از سال ۱۳۸۳ بر آن شدند کاری کنند که حال خوش مردم نابینا در آن دیده شود. همه چیز با چند سی‌دی، چند کتاب پرمخاطب و چند رایانه قدیمی در کتابخانه حاج شیخ مجتبی قزوینی آغاز شد، نخستین کتاب‌های گویا در آن زمان و مکان ضبط شدند تا در گوش نابینایان پخش و در وجود آن‌ها جاری شوند.
آن روزها که شبکه‌های اجتماعی فراگیر نبود و خبری از فلان پیام‌رسان و فلان برنامه نبود، نابینایان و یا کم‌بینایان با شنیدن راه‌اندازی چنین مجموعه‌ای خود را از نقاط مختلف شهر به محله طلاب می‌رساندند تا فایل صوتی کتابی را که می‌خواستند بگیرند و در خلوت خود با آن تغذیه روح و جان کنند.
در همه این سال‌ها کتابخانه گویای رضوی روز به روز کامل‌تر و بانک صوت‌های آن همواره پروپیمان‌تر شد تا جایی که حالا افرادی از نقاط مختلف ایران پس از نام‌نویسی در کتابخانه گویای رضوی و تأیید شدن نابینا بودن آن‌ها، از این کتابخانه برای پربارتر کردن زندگی شخصی خود استفاده می‌کنند.
خدمتی رایگان به وسعت ایران
تعداد کتاب‌های صوتی کتابخانه گویای رضوی از مرز ۱۳ هزار و ۷۰۰ نسخه هم گذشته است، این را مسئول این مجموعه مطرح می‌کند و می‌گوید: «برای جامع‌تر شدن این کتابخانه و با هدف اینکه بتوانیم پاسخ‌گویی کاملی به نیازهای نابینایان داشته باشیم در این سال‌ها کتاب‌های زیادی را به صوت تبدیل کردیم و این روند ادامه دارد».
چالش‌های مربوط به حق کپی محصولات فرهنگی، چگونگی رساندن فایل‌ها به دست اعضای نابینا و... مسائلی است که در طول زمان برای کتابخانه گویای رضوی پیش آمده است و آن‌ها مرحله به مرحله از آن گذر کرده‌اند. به گفته علی وظیفه‌دان رعایت حقوق نویسنده و ناشر از سمت این مجموعه مورد توجه است. او می‌گوید: «برخی کتاب‌های شاخص همواره وجود دارند که صوت‌های آن‌ها موجود است و ما به سمت آن‌ها نمی‌رویم، کتاب‌هایی که ما برای ضبط صوت آن اقدام می‌کنیم، کتاب‌هایی هستند که مدت زیادی از چاپ آن‌ها گذشته و یا به لحاظ حقوقی حساسیتی روی آن‌ها نیست».
از این موضوع که گذر کنیم، می‌ماند رساندن فایل به دست اعضا و یا افرادی که گوششان لنگ شنیدن یک کتاب است. وظیفه‌دان می‌گوید: «ما دو نوع مخاطب داریم و دو نوع فایل، فایل‌های کم‌حجم را از طریق شبکه‌های اجتماعی و یا ایمیل برای اعضا ارسال می‌کنیم که در زمان کمی به دست آن‌ها می‌رسد، اما در مورد فایل‌هایی با حجم بالا نحوه کار فرق می‌کند. اعضای مشهدی کتابخانه با فلش و یا هارد به مجموعه مراجعه و فایل را دریافت می‌کنند و یا برای آن‌ها فایل فشرده آماده و ارسال می‌شود. برای افرادی هم که از سایر شهرها درخواست کتاب صوتی حجم بالا دارند، فایل‌ها را روی دی‌وی‌دی کپی و از طریق پست ارسال می‌کنیم.
اتفاق خوب در این میان برای افراد نابینا این است که همه این خدمات به صورت رایگان از سوی این زیرمجموعه آستان قدس رضوی ارائه می‌شود.
قدم‌هایی با کلام خیر
در این مسیر خداپسندانه که کار افراد نابینا تسهیل می‌شود و با خیالی آسوده مسیر علم‌آموزی را در پیش می‌گیرند، علاوه بر ساختاری که آستان قدس رضوی ایجاد کرده است، شهروندان و افراد دغدغه‌مند هم قدم‌های ارزشمندی را با کلام و زبان خود برمی‌دارند. به گفته وظیفه‌دان هستند افرادی که برای رضای خدا در این مجموعه حاضر می‌شوند و کتاب‌هایی را تبدیل به فایل صوتی می‌کنند تا در اختیار نابینایان قرار بگیرد. همین همراهی سخاوتمندانه است که سبب شده تعداد کتاب‌های صوتی مجموعه رو به افزایش باشد.
برخی مخاطبان کتابخانه گویای رضوی هم از طریق کتابخانه‌های واسط در ارتباط هستند. وظیفه‌دان گریزی به این موضوع می‌زند و می‌گوید: «آستان قدس رضوی در چندین شهرستان کتابخانه دارد، گاهی افراد نابینا به این کتابخانه‌ها مراجعه می‌کنند و درخواست کتاب‌هایی دارند که ما فایل‌ها را برای آن کتابخانه می‌فرستیم و آن‌ها به دست اعضا می‌رسانند».
همراهی کتابخانه گویای رضوی با افراد نابینا به همین موارد ختم نمی‌شود بلکه آن‌ها با چند کتابخانه صوتی در کشور همکاری دارند و در زمان نیاز اگر فایل صوتی کتابی را نداشته باشند از این مجموعه‌ها تهیه می‌کنند. به گفته وظیفه‌دان در حال حاضر بیشتر کتاب‌های صوتی با سرفصل‌های تاریخ، حقوق، علوم انسانی و... تهیه شده است.
اهالی کتابخانه گویای رضوی به هیچ وجه به اعضایشان نه نمی‌گویند، به این ترتیب که اگر درخواست افراد نابینا با هیچ کدام از روش‌های مورد اشاره برطرف نشد، نسخه چاپی کتاب را برای اعضا می‌فرستند تا بتوانند از طریق اعضای خانواده و یا دوستان آن را بخوانند و سپس به مجموعه برگردانند.
نظر شما