حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در اولین همایش ملی حکمرانی و نظام سیاست‌گذاری فرهنگی که امروز، ۱۷ آذرماه از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل سالن همایش ایران فرهنگستان هنر برگزار شد، گفت: این روزها که مصادف با چهلمین سالروز تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی است، نزدیک به ۲۰۰ نشست تخصصی و چهار همایش ملی برگزار شده است. اگر از ما سؤال شود که در گام دوم انقلاب اسلامی چه رویکردی در شورای عالی انقلاب فرهنگی دارید؟ باید پاسخ دهیم که در این دوره به دنبال تبدیل حکومت‌داری علم و فرهنگ به حکمرانی علم و فرهنگ هستیم.
وی افزود: در حکمرانی باید جمع زیادی از نخبگان مشارکت داشته باشند و صرفاً یک جمع کوچک بیشتر به‌منزله حکمرانی هرمی خواهد بود. دولت‌ها معمولاً یا در حکومت‌داری علم و فرهنگ جمعی، که مسئولیت دارند، تصمیم می‌گیرند و یا تصمیم‌گیری را به جمع اقلیتی می‌سپارند؛ لذا توده‌های مردمی و نخبگان تصمیم‌ساز نیستند. در حکمرانی علم و فرهنگ مدنظر مقام معظم رهبری، مدیران تصمیم‌ساز نیستند، بلکه مردم، دانشمندان و نخبگان تصمیم‌ساز هستند.
حجت‌الاسلام خسروپناه با اینکه هنر مجموعه‌ای از معرفت مهارت و خلقت است که زائیده مبتنی بر تخیل عقل آدمی است، گفت: ویژگی دیگر حکمرانی علم و هنر، رصدمحور بودن است، یعنی در این حکمرانی باید نیازهای جامعه در نظر گرفته شود. وقتی هنر به نوعی حکومت‌داری از سوی مدیران با قدرت‌های اقتصادی باشد، دیگر به نیاز مردم توجه نمی‌کند، اما در حکمرانی علم و فرهنگ رصد نیازهای جامعه محور است و مسائل جامعه، مسائل هالیوود و بالیوود نیست که از آنها الهام بگیریم.
وی بیان کرد: ویژگی بعدی حکمرانی علم و هنر این است که با کمک نخبگان علم و هنر، اصلاح نظام آموزشی و پرورشی انجام شود. تفاوت حکومت‌داری علم و فرهنگ با حکمرانی علم و فرهنگ اصلاح نظام آموزشی علم و هنر با استفاده از نخبگان کشور است. ویژگی بعدی حکمرانی علم و هنر این است که مراحل فرآیند حکمرانی از سوی نخبگان ناظر به نیازهای مردم انجام شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: امروز سندهای ویژه‌ای مانند سند موسیقی، سند صنایع دستی و ... که در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده، همگی با حضور حداکثری نخبگان تهیه شده است.
الگوی حکمرانی فرهنگی با نگاه مردمی احصا شود
ابراهیم شکرانی، دبیر اولین همایش ملی حکمرانی و نظام سیاست‌گذاری فرهنگی نیز در این همایش بیان کرد: بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی چراغ راهنمای همه فعالیت‌های کلان کشور است که با نگاه به آینده از سوی مقام معظم رهبری صادر شده است. امروز باید پنج گام رسیدن به تمدن نوین اسلامی انقلاب، نظام، دولت، جامعه و تمدن نوین اسلامی را طی کنیم و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند؛ انقلاب اسلامی یک حرکت دفعتی نبوده و ادامه‌دار است. از این رو نظام اسلامی باید نهادهایی را بعد از انقلاب اسلامی ایجاد می‌کرد تا آرمان‌های انقلاب در آنها پیگیری شود.
شکرانی بیان کرد: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این مسیر حرکت و اسناد راهبردی را برای نقشه راه مشخص کرده است که از جمله آنها می‌توان به سند نقشه مهندسی فرهنگی کشور اشاره کرد. ذیل این سند باید اسناد راهبردی تعریف می‌شد که این برنامه نیز اجرا شده است. در این راستا ۱۸ نقشه برش استانی تهیه شده و امیدواریم تا پایان سال به نتیجه برسد.
وی بیان کرد: ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبات زیادی در حوزه فرهنگی داشته است، اما راه زیادی در پیش داریم. سند تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی از سوی رئیس‌جمهور شهید ابلاغ شده و مسیر شورای عالی انقلاب فرهنگی را روشن کرده است، از این رو شورای عالی انقلاب فرهنگی، براساس سند تحول ستاد فرهنگی و اجتماعی تشکیل شده است.
شکرانی در ادامه اظهار کرد: نکته اساسی در حکمرانی این است که فاصله مردم و حاکمیت باید به حداقل برسد که متأسفانه این فاصله قدری، زیاد شده است. در این زمینه نشست‌های بسیاری تدارک دیده شده است. همایش حکمرانی فرهنگی و نظام سیاست‌گذاری فرهنگی نیز به دنبال رسیدن به الگوی حکمرانی فرهنگی و اجتماعی است؛ لذا فرصت مغتنمی ایجاد شد تا با همکاری نهادهای مختلف این همایش برگزار شود و امیدواریم الگوی حکمرانی فرهنگی با نگاه مردمی احصا شود.
لزوم تأمین حقوق معنوی مخاطب از سوی حکمرانی فرهنگی
در ادامه، مجید شاه‌حسینی، رئیس فرهنگستان هنر نیز در سخنانی با عنوان حکمرانی فرهنگی و نظام حقوق معنوی مخاطبان آثار هنری بیان کرد: تاریخچه حقوق معنوی مخاطب بعد از رنسانس ایجاد شد و طبق آن هنرمند حق دارد هرآنچه می‌خواهد، بیافریند و مخاطبان آن نیز حقوقی دارند. در قرون وسطی مطرح شد که حوزه اختیارات هنرمند تا کجاست و آیا مخاطبان آثار هنری نیز حقوقی دارند؟
وی افزود: در قرن بیستم، هنررسانه‌ای به نام سینما پدید آمد و دوباره بحث حقوق مخاطبان مطرح شد. این مسئله نشان داد که اگر حکمرانی فرهنگی نباشد، هنررسانه‌ای مانند سینما نیز تبعات بسیار وخیمی خواهد داشت. در قرن بیستم بود که مشخص شد اصحاب هنر رسانه و مخاطبان آن دارای حقوقی هستند که باید رعایت شود.
شاه‌حسینی با اشاره به تاریخ حکمرانی فرهنگی در زمینه هنررسانه‌ها بیان کرد: امروز جهان مجازی در واقعیت تأثیرگذار است، از این رو متخصصانی لازم داریم تا بتوانند در زمینه دفاع از حقوق مخاطبان، این عرصه را محافظت کنند. هنررسانه، هنری است که ضریب رسانه‌ای دارد و هنرمند می‌تواند در یک لحظه با میلیون‌ها نفر در ارتباط باشد.
وی تصریح کرد: امروز اگر مخاطب بخواهد از هنررسانه‌ها لذت ببرد، باید در خلسه‌ای خودخواسته فرو برود که البته در این زمینه دارای حقوقی است و حکمرانی فرهنگی باید به آن پرداخته و قوانین لازم در این زمینه را وضع کند. هنررسانه اصولاً پدیده‌ای است که مدیریت می‌شود و اگر ما آن را مدیریت نکنیم، دیگران آن را مدیریت می‌کنند؛ لذا حکمرانی فرهنگی و هنری مقوله‌هایی هستند که قابل مذاکره نیستند و حقوق معنوی مخاطب باید از سوی حکمرانی فرهنگی تأمین شود.
در ادامه این مراسم، با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر مسئولان، از خانواده شهدا در حوزه علم و فرهنگ و تبلیغ تجلیل شد. همچنین، برنامه رونمایی از طرح‌های برش مهندسی فرهنگی استان‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز با حضور مسئولان حاضر برگزار شد.
در ادامه مراسم، رشیدیان، دستیار رئیس‌جمهور و رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز در سخنانی اظهار کرد: مقام معظم رهبری یکی از اولویت‌ها را مسائل فرهنگی و علمی دانسته‌اند که باید بدان‌ها توجه ویژه داشت. امروز نیازمند بازنگری در حوزه‌های فرهنگی هستیم.
وی با بیان اینکه مبارزه با فساد اقتصادی بدون پیوست فرهنگی و همراهی مردم ممکن نیست، گفت: البته ارتباط خوبی بین شورای عالی انقلاب فرهنگی و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برقرار بوده و امیدواریم این هماهنگی در آینده در راهکارهای مبارزه با قاچاق کالا و ارز خودنمایی کند.
رشیدیان تصریح کرد: موضوع بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز نکته بسیار مهم و تاثیرگذاری است که باید به این سمت حرکت کرده و جامعه را از لحاظ فرهنگی به جایی برسانیم که مردم و نهادها در کنار یکدیگر به مبارزه با فساد بپردازند.
وی تصریح کرد: به جای اینکه با آثار قاچاق کالا در کف خیابان‌ها و شهرها مبارزه کنیم باید روند ورود قاچاق و توسعه در میان جامعه را کنترل کرده و از بین ببریم. مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی ستاد را موظف کرد که با استفاده از ظرفیت نهادهای مختلف به عرصه فرهنگی مبارزه با قاچاق کالا و ارز وارد شود. تا زمانی که مردم احساس نکنند ورود کالای قاچاق ضربات شدیدی به اقتصاد جامعه می‌زند، برخورد نهادها تأثیر زیادی ندارد. تا زمانی که فرهنگ ما توسعه پیدا نکند، با اقدامات لحظه‌ای به نقطه متعالی نخواهیم رسید.
وی بیان کرد: اگر بتوانیم نسل آتی را به خوبی در مدارس تربیت کنیم، بسیاری از مشکلات فرهنگی و اقتصادی کشور به خوبی حل خواهد شد. یکی از حقوق مسلم ملت ما بهره‌گیری از کالاهای باکیفیت است و این مهم در رقابتی مناسب میان ظرفیت‌های داخلی و خارجی ایجاد خواهد شد.
نظر شما