ارز پیش بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۴ برای واردات کالاهای اساسی از ۱۵ تا ۱۷ میلیارد دلار در سال‌های قبل به ۱۲ میلیارد دلار کاهش یافته است. این کاهش حاکی از تاکید دولت بر خودکفایی برخی از کالاهای استراتژیک در داخل حکایت دارد.

در دولت سیزدهم تاکید بر خودکفایی ۵ قلم گندم، برنج، جو، پنبه و شکر شد. وزارت جهاد کشاورزی ملزم است برای رسیدن به خودکفایی برنامه‌ریزی داشته باشد. امسال با توجه به کاهش ارز تأمین شده کالاهای اساسی، به این بسته خودکفایی دانه‌های روغنی نیز افزوده شده که ۹۰ تا ۹۵ درصد وابستگی ارزی دارد.

علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران کشور عنوان کرد: دانه‌های روغنی شامل کلزا، سویا، کنجد، سویا، کاملینا و آفتابگردان می‌شود که به ترتیب بیشترین روغن را تولید می‌کنند. البته سویا به دلیل کنجاله مصرفی آن برای دام و طیور بازار تقاضا بیشتری دارد اما در روغن کشی ۵۰ درصد کلزا روغن از آن استحصال می‌شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر بیشترین سطح کشت در کشور به دانه روغنی کلزا اختصاص یافته است چون امکان کشت سویا به جز استان‌های شمالی و دشت مغان در مناطق کشور میسر نیست چراکه محصولی آب بر و تابستانه است.

وی با بیان این که کشاورزان از کشت دانه‌های روغنی استقبال کمی می‌کنند، گفت: نارسایی قیمتی و پرداخت‌های همراه با تأخیر اثر سو در تولید آنها گذاشته است.

خودکفایی به اعتبار نیاز دارد

ایمانی با اشاره به برنامه هفتم توسعه یادآور شد: بر اساس برنامه توسعه باید طی ۵ سال ۴۰ درصد روغن در داخل تولید و تأمین شود. به این ترتیب ضروری است هر سال ۵ تا ۷ درصد به تولید این محصول در کشور افزوده شود؛ در حالی که امسال به عنوان نخستین سال اجرا برنامه هفتم توسعه، تولید دانه‌های روغنی حدود ۵۰ درصد کاهش داشت.

وی اضافه کرد: سال گذشته حدود ۱۰۵ هزار تن دانه روغنی کلزا تولید شد که این عدد امسال زیر ۵۵ هزار تن بود.

مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران کشور یادآور شد: امروز کشاورز دانه سویا خود را تحویل داده اما پولی پرداخت نشده است.

وی درباره زمان آغاز برداشت این دانه روغنی که جز کشت دوم است، عنوان کرد: معمولاً برداشت سویا از اواخر مهر آغاز می‌شود اما در برخی مناطق که این دانه روغنی به جای سیب زمینی و باقلا کشت می‌شود زمان برداشت آن زودتر و از نیمه دوم مهر شروع می‌شود.

این مسئول صنفی با اشاره به جلسه آنها با وزیر جهاد کشاورزی اظهار کرد: خوشبختانه دولت چهاردهم، برنامه محور است و در کنار آن برنامه هفتم توسعه هم داریم که وزارت جهاد کشاورزی در ذیل این برنامه کلان باید برای تک به تک اهداف برنامه‌ریزی جداگانه داشته باشد. به عنوان مثال، در برنامه هفتم توسعه تاکید بر خودکفایی ۱۰۵ درصدی گندم شده است. یا در تولید روغن آمده باید از ۱۰ درصد به ۴۰ درصد افزایش یابد، تحقق این اهداف نیاز به ابزار و منابع مالی دارد. اگر اعتبار مورد نیاز تأمین نشود زیرساخت‌ها ضمانت اجرایی لازم را نخواهند داشت.

وی تصریح کرد: در مجموع منابعی که در بودجه ۱۴۰۴ به بخش کشاورزی اختصاص یافته ۳ درصد است که نمی‌تواند پاسخگو نیاز کشاورزان باشد. این است که برنامه‌ها ابتر می‌ماند مثل کشت قراردادی که مشخص نیست چه سرنوشتی پیدا کرده است.

ایمانی درباره خودکفایی ۵ قلم گندم، برنج، جو، پنبه و شکر گفت: کشور در تولید گندم خودکفا است، در برنج با توجه به سرانه مصرف و تولید ۲.۷ میلیون تن در داخل تولید و فقط ۵۰۰ هزار تن نیاز به واردات دارد. جو تولید داخل و واردات ۵۰-۵۰ و پنبه ۶۰-۴۰ است؛ اما در شکر هم مقدار کمی وارد می‌شود.

وی افزود: در برخی سال‌ها در تولید شکر خودکفا بوده‌ایم چون کشت تابستانه چغندرقند به کشت پاییزه تبدیل شده و این امر کمک می‌کند تا در کشت این محصول پرمصرف از آب سبز استفاده شود. با توجه بیشتر و افزایش مقدار کمی تولید، کشور از واردات شکر هم بی نیاز می‌شود.