مقامات آمریکایی بهشدت از فرانسه انتقاد کردند، اما در مقابل، دربرابر عربستان سعودی محافظهکاری و سکوت قابل توجهی از خود نشان دادند. این رویکرد دوگانه موجب شده کارشناسان و تحلیلگران در پی یافتن دلایل پشت این برخورد متفاوت باشند.
دلایل اقتصادی و امنیتی، پشت پرده سیاست واشنگتن
یکی از مهمترین عوامل در نحوه مواجهه آمریکا با فرانسه و عربستان سعودی، میزان نفوذ اقتصادی و امنیتی این کشورها در واشنگتن است. عربستان سعودی به عنوان یکی از بزرگترین مشتریان تسلیحات آمریکا، در دهههای گذشته قراردادهای کلان و پرهزینهای در حوزه نظامی با ایالات متحده منعقد کرده است. این کشور در سال ۲۰۱۷ قراردادی به ارزش ۱۱۲میلیارد دلار در زمینه تسلیحات با آمریکا امضا کرد که بخش عمدهای از آن در قالب قراردادهای دفاعی و فروش سلاحهای پیشرفته به عربستان است. همچنین عربستان متعهد شده میلیاردها دلار سرمایهگذاری در اقتصاد آمریکا انجام دهد که این سرمایهگذاریها شامل حوزههای مختلفی، از انرژی گرفته تا فناوری و ساختوساز میشود.
علاوه بر این، خانواده ترامپ و شرکتهای وابسته به آنها از دوره اول ریاستجمهوری دونالد ترامپ سرمایهگذاریهای گستردهای در حوزههای مختلف اقتصادی عربستان انجام دادهاند. این سرمایهگذاریها شامل پروژههای ساختمانی، فناوری و انرژی بوده و ارتباط مالی نزدیک خانواده ترامپ با عربستان، یک عامل کلیدی در تقویت روابط واشنگتن و ریاض محسوب میشود. این موضوع همچنین سبب شده دولت ترامپ حساسیت بیشتری درباره حفظ روابط استراتژیک با عربستان داشته باشد و در نتیجه،
در برابر انتقادهای عمومی و بینالمللی علیه سیاستهای عربستان یا مواضع آن درباره فلسطین، محافظهکارانه رفتار کند.
این روابط گسترده مالی و تجاری، عربستان را به یک شریک استراتژیک حیاتی برای آمریکا تبدیل کرده است. بنابراین، واشنگتن در حفظ این ارتباط و جلوگیری از هرگونه تنش جدی، منافع و مصالح خود را در اولویت قرار میدهد. این موضوع موجب میشود دولت آمریکا نسبت به عربستان با احتیاط عمل کند و انتقاد مستقیم از سیاستهای این کشور را به حداقل برساند.
رویکردهای سیاسی و دیدگاههای شخصی
نکته دیگر در تحلیل این رویکرد دوگانه آمریکا، تفاوت دیدگاهها و احساسات شخصی دونالد ترامپ نسبت به اروپا و کشورهای خلیجفارس است. رئیسجمهور آمریکا بهطور مکرر نسبت به کشورهای اروپایی مانند فرانسه، آلمان و بریتانیا مواضع انتقادی و گاه خصمانه گرفته است. او کشورهای اروپایی را به نابرابری در همکاریهای تجاری و دفاعی متهم کرده و روابط خود را با آنها سرد توصیف میکند.
از سوی دیگر، ترامپ روابط نزدیکی با رهبران عرب از جمله محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان دارد که این روابط بر مبنای توافقات تجاری بزرگ، همکاریهای امنیتی و دیدگاههای مشترک در برخی موضوعات منطقهای شکل گرفته است. این تفاوت نگرش شخصی ترامپ به شکل قابل توجهی در سیاست خارجی او بهویژه در برخورد با نشستهای سازمان ملل و موضوع فلسطین تأثیرگذار بوده است.
اعتبار بینالمللی و وجهه فرانسه
یکی از جنبههای مهم دیگر، وجهه و اعتبار بینالمللی فرانسه و کشورهای اروپای غربی است که بر اساس ادعای آنها در قبال حقوق بشر، آزادی بیان و دموکراسی غربی شکل گرفته است. این کشورها در افکار عمومی جهانی داعیهدار رعایت موازین انسانی و اخلاقی به شمار میآیند. بنابراین، هنگامی که فرانسه به عنوان کشوری غربی در نشستهای بینالمللی علیه سیاستهای اسرائیل یا در حمایت از حقوق فلسطینیان موضع میگیرد، این اظهارنظرها میتواند تأثیرگذارتر و پررنگتر از اظهارات کشورهای عربی باشد که خود به دلیل سابقه نقض حقوق بشر زیر ذرهبین جهانی قرار دارند. در نتیجه، آمریکا حساسیت بیشتری به انتقادهای فرانسه دارد و ممکن است این انتقادها را تهدیدی برای سیاستهای خود و متحدانش در منطقه قلمداد کند.
حساسیتهای منطقهای و مسائل امنیتی
عربستان سعودی در منطقه خلیج فارس نقش استراتژیک دارد و به عنوان بازیگری مهم در مسائل امنیتی و سیاستهای منطقهای شناخته میشود. واشنگتن همواره تلاش کرده روابط امنیتی و نظامی خود را با عربستان حفظ کند تا از ثبات منطقهای بهرهمند شود. در مقابل، فرانسه بیشتر به عنوان یک عضو ناتو و شریک غربی آمریکا در سیاستهای جهانی مطرح است و تأثیر کمتری بر امنیت و موازنه قدرت در خاورمیانه دارد.
همچنین عربستان در سالهای اخیر تلاش کرده با تنوعبخشی به روابط امنیتی خود و حتی امضای پیمان دفاعی با پاکستان، موقعیت خود را در عرصه بینالمللی تقویت کند. این تحرکات، اهمیت عربستان را برای آمریکا بیشتر کرده و موجب میشود واشنگتن از ایجاد تنشهای جدی با این کشور اجتناب کند.
رویکرد دوگانه تحت تأثیر واقعیت پیچیده و چندلایه
رفتار دوگانه آمریکا در قبال نشست سازمان ملل درباره فلسطین، متأثر از ترکیبی از عوامل اقتصادی، سیاسی، شخصی و منطقهای است. روابط گسترده اقتصادی و قراردادهای چند میلیارد دلاری میان آمریکا و عربستان سعودی، نگرانیهای امنیتی در خاورمیانه، تفاوت نگرشهای شخصی دونالد ترامپ درباره اروپا و کشورهای عربی و همچنین جایگاه فرانسه به عنوان کشوری غربی و مدعی حقوق بشر و دموکراسی در افکار عمومی جهانی، همه دست به دست هم دادهاند تا آمریکا از فرانسه بهشدت انتقاد کند و در مقابل، نسبت به عربستان سعودی محافظهکاری نشان دهد.
نظر شما