به گزارش قدس آنلاین، جرقه دور تازه تنش‌ها پس از اقدام کوزوو در بازداشت افسر پیشین صرب‌تباری زده شد که متهم به اقدام تروریستی است. در پی آن، صرب‌های شمال کوزوو جاده‌های اصلی را بستند و به طرف خودرو متعلق به دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا آتش و نارنجک پرتاب کردند.
با بالا گرفتن تنش‌ها، «آلبین کورتی» نخست‌وزیر کوزوو روز دوشنبه ضمن تعیین مهلت برای صرب‌ها، خواستار اقدام نیروهای وابسته به ناتو برای آسان شدن شرایط رفت‌وآمد در شمال کوزوو شد. در واکنش، «الکساندر ووچیچ» رئیس‌جمهور صربستان برای نخستین بار با اشاره به قطعنامه ۱۲۴۴ سازمان ملل، خواستار استقرار نیروهای ارتش و پلیس این کشور در خاک کوزوو شد. کوزوو در سال۲۰۰۸ با حمایت غرب و پس از جنگ ۱۹۹۹-۱۹۹۸ که در آن ناتو برای حفاظت از کوزوو با اکثریت آلبانیایی مداخله کرد، استقلال خود را از صربستان اعلام کرد، اما صربستان این استقلال را نمی‌پذیرد و همچنان کوزوو را یکی از استان‌های خود می‌داند.
در گفت‌وگو با سیدمیثم میرهادی، پژوهشگر و مدیر کانال بالکان شبکه سحر، آینده بحران یاد شده را به بحث گذاشته‌ایم.
ریشه اتفاق اخیر چیست؟
این تنش در پی دستگیری دو فرد صرب‌تبار در شمال کوزوو به بهانه حمله به پلیس روی داد. پس از این اتفاق، صرب‌ها نارضایتی خود را اعلام کرده و برخی جاده‌ها را بستند. ماه گذشته نیز بر سر طرح کوزوو برای جلوگیری از رفت‌وآمد خودروها با پلاک صربستان در شمال این کشور اعتراضاتی به راه افتاد. البته تنش‌های این‌گونه در این منطقه موضوع جدیدی نیست اما اعتراضات دو ماهه حاکی از سر باز کردن دوباره یک زخم کهنه است. هر چند اتحادیه اروپا، آمریکا و روسیه خواستار حفظ آرامش طرفین شده‌اند ولی موضع‌گیری‌های تند دو طرف نشان‌دهنده آرامش شکننده این جغرافیاست.
روسیه با صربستان مناسبات نزدیکی دارد. با توجه به درگیری مسکو در اوکراین آیا غرب به دنبال فعال کردن جبهه درگیری جدیدی علیه پوتین در این منطقه است؟
این موضوع را نمی‌توان انکار کرد ولی موضوع درگیری‌ها در بالکان بیشتر قومیتی است. پس از فروپاشی یوگسلاوی و گذر از جهان دوقطبی، به دلیل درهم تنیدگی قومیتی که در این جغرافیا وجود دارد این حوزه همیشه ظرفیت آن را داشته که وارد بحران شود. این بحرانی ریشه‌دار و گریبان‌گیر همه دولت‌های بالکان است. همین موضوع استقلال کوزوو و تعیین‌تکلیف جمعیت صرب‌تباری که در شمال این کشو زندگی می‌کنند خود منشأ بحران است. یا بوسنی و هرزگوین خود از سه قوم صرب، کروات و بوسنیایی تشکیل شده است. بخش‌هایی از کرواسی هم صرب‌نشین هستند. این درهم تنیدگی قومی، منطقه را همواره مستعد تنش‌آفرینی و بحران کرده است. به همین دلیل هم ۵هزار نیروی نظامی بین‌المللی موسوم به «کی فور» (نیروی حافظ صلح بین‌المللی به رهبری ناتو) در کوزوو مستقر هستند.
با توجه به مواضع تنش‌آلود دو طرف پیش‌بینی شما از آینده بحران بالکان چیست؟
من فکر می‌کنم در این برهه، از بحران عبور خواهند کرد اما اینکه در آینده اتفاقی مشابه بیفتد و به درگیری گسترده ختم نشود جای سؤال دارد. تا زمانی که مسئله به صورت ریشه‌ای حل نشود تنش وجود خواهد داشت. در این موضوع نقش عوامل بیرونی را هم باید در نظر بگیریم. صربستان کشوری است که به روسیه بسیار نزدیک است و در مقابل، کوزوو سمت و سویی کاملاً آمریکایی دارد؛ این واقعیت می‌تواند به عنوان مؤلفه‌ای اثرگذار سبب شود دو کشور به عنوان عوامل نیابتی در منطقه عمل کنند.
چه راه حل‌هایی برای بازگشت آرامش وجود دارد؟
حل این بحران چندجانبه تلاش و هماهنگی چندجانبه جهانی را هم طلب می‌کند. اقدام یک‌جانبه غرب در پذیرش استقلال کوزوو ریشه این بحران است. برای خاتمه این مسئله هم در ابتدا باید استقلال کوزوو تعیین تکلیف شود و این، نیازمند عبور از فیلتر شورای امنیت است که بعید است روسیه به عنوان متحد صربستان اجازه تحقق آن را بدهد. از سوی دیگر نه می‌توان جمعیت صرب‌تبار شمال کوزوو را تخلیه کرد و نه صربستان در موقعیتی است مانند کاری که روسیه درباره اوکراین کرد، به کوزوو حمله کرده و مرزها را تغییر دهد. البته اساساً جامعه جهانی و اتحادیه اروپا موافق چنین رویه‌ای نیست. من فکر می‌کنم این چالش به عنوان یک استخوان لای زخم حالا حالاها باقی خواهد ماند تا ببینیم آرایش قدرت‌های فرامنطقه‌ای چطور پیش می‌رود. جنگ روسیه با اوکراین بر این مسئله اثرگذار است، موضع آمریکا نیز مهم است و در نهایت اینکه پیوستن به اتحادیه اروپا هم می‌تواند در کاهش یا افزایش تنش در این منطقه بسیار اثرگذار باشد.
خبرنگار: مهدی خالدی
نظر شما