فریبرز عرب نیا، در سال 1343 در تهران متولد شد وپس از طی دوره خدمت سربازی در سال 1364 به ترکیه رفت و در دانشگاه آنکارا مشغول به تحصیل شد، اما آن را نیمه تمام رها کرد و به ایران بازگشت تا در رشته مورد علاقه اش مشغول شود. او پس از گذراندن تحصیلات دانشگاهی و دوره های تخصصی تئاتر و سینما به شکل حرفه ای وارد کار شد. فریبرز عرب‌نیا طی شش سالی که ساخت «مختارنامه» به طول انجامید، به ندرت در فیلمی حاضر شد و به گفته خودش یک «خودکشی حرفه‌ای» را تجربه کرد تا با بکر نگه داشتن شخصیت مختار به امام حسین(ع)، کربلا و نهضت سترگ عاشورا ادای دین کند. همزمان با فرا رسیدن ایام سوگواری امام حسین(ع) فرصتی دست داد تا با این هنرمند صاحب نام کشورمان گفت وگو کنیم که در ادامه می‌خوانید.
* آقای عرب نیا! بازیگری صحنه تجربه نقشهای متفاوت و زندگی کردن به جای دیگران است، اما ایفای نقش شخصیتهای تاریخی بسیار دشوار است، چه شد که ایفاگر نقش مختار ثقفی شدید؟
- برای هر بازیگری تجربه نقش‌های ماندگار و به یادماندنی جذاب است، اگر چه این تجربه ها جسم و روح انسان را فرسوده می‌کند، اما با این حال همنفسی مخاطب برای پیگیری یک نقش خاطره انگیز وجه مثبت ایفای نقشهای دشوار تاریخی است و من از این بابت خوشحالم که در نقش مختار ثقفی ظاهر شدم. نقشی که به زعم بسیاری از صاحب نظران بسیار نزدیک به جریانهای تاریخی پرداخته شد. زمانی که از سوی داوود میرباقری این نقش به من پیشنهاد شد، برایم فرصت غنیمتی بود تا نقشی تاریخی را تجربه کنم،
*تجربه کارهای تاریخی زمان زیادی از هنرمند می‌گیرد، این مساله برای شما سنگین نبود؟
- قطعا همین طور بود. ضمن اینکه من در طول 6 سال از ساخت این سریال در هیچ کار دیگری ظاهر نشدم، برای این که شخصیت مختار برای مخاطبان دست نخورده بماند و با پخش سریال چهره‌ای تازه مقابل دید مخاطبان باشد، البته این مساله از دیدگاه من نوعی خودکشی حرفه‌ای است، زیرا پیش از شروع مختارنامه می‌خواستم فیلم خودم را بسازم و مهمترین دغدغه‌ام این بود که ساخت این فیلم چند سال به عقب می‌افتد؛ کمااینکه این اتفاق افتاد، حتی مجموعه قصه‌ام را داشتم چاپ می‌کردم، آن هم چند سال به عقب افتاد؛ اما حالا که سریال پخش شد و برای مخاطبان خاطره‌های خوبی را رقم زد، مطمئن شدم مختارنامه ارزش تمام این سختی‌ها و ریسک‌ها را داشته‌است. من این ریسک کم کاری طی 6 سال را برای ادای دین به سید و سالار کربلا به جان خریدم.
* فکر می‌کنید کدام وجه شخصیتی مختار برای مخاطب جذاب بوده است؟
- احساس وظیفه وی پس از حادثه کربلا و شهادت امام حسین(ع) برای انتقام گیری از قاتلان فرزندان رسول خدا(ص) مورد توجه بیشتر مخاطبان بود.
*اگر نقش مختار به شما پیشنهاد نمی شد، دوست داشتید جای کدام یک از چهره‌های محبوب کربلا که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید ظاهر شوید؟
- همیشه شخصیت حر برایم قابل احترام بوده، ضمن اینکه در نهایت صلابت و شجاعت به امام حسین(ع) گرایش پیدا کرد، حربن یزید ریاحی به معنای حقیقی آزاده بود و اگر روح بلندی نداشت، هرگز مسیر حق برای او روشن نمی شد، حر این افتخار را داشت که سیدالشهدا(ع) سر او را به دامن بگیرد و در نهایت محبت و رأفت با او رفتار کند و راستی چه افتخاری از این بالاتر که مورد قبول سالار کربلا باشی. حر انسان کاملی است که ریشه‌های حقیقت گرایی در وی عجین است و با کلام امام حسین(ع) به لشگر حق می‌پیوندد و با شهادت خود آزادگی را معنا می‌کند.
* آقای عرب نیا! در فرهنگ عاشورا عقل و عشق جایگاه ویژه‌ای دارد، این ویژگی بارز در قهرمانان تاریخ ساز کربلا نشات گرفته از چه بینشی است؟
- بسیار روشن است که بینش عمیق دینی و الهی در وجود تک تک همراهان امام حسین(ع) در مسیر پر خطر کربلا تجلی داشته و کاروانیان با وجود این که سیدالشهدا(ع) به آنها فرموده بود که راه پر خطر است، می‌توانند برگردند اما باز هم همراه امام ماندند و از همراهی شانه خالی نکردند. همراهان امام حسین (ع) در کربلا مردانی بودند که جان در کف گرفته با امام همراه شدند، برای آنها مرگ و زندگی در همراهی با مرادشان خلاصه شد و دنیا را بدون ایشان نمی‌خواستند، چنانکه تصاویر خاطره انگیزی از شهدای کربلا بر صفحات تاریخ می‌درخشد. وقتی مادر وهب سر فرزندش را به سمت سپاه دشمن پرت می‌کند، نشانه اوج اخلاص این زن و ایمان در عقیده‌ای است که بر آن استوار است. بنابراین مرگ در راه محبوب در سیمای چنین انسانهایی مفهومی جز یقین و آرامش ندارد و این همه از معنویت و صلابت پرشکوه سیدالشهدا(ع) نشات می‌گیرد، نه هیچ چیز دیگر. در فرهنگ عاشورا محبت برادر به برادر و خواهر به برادر الهی است، رقت‌های دلانه و عشق و علاقه دنیوی بر دل این خانواده حکومت نمی‌کند و هر چه هست نور خدا و عشق ازلی الهی است و در این مدار همه بلایای ظاهری کربلا زیبایی محض تعبیر می‌شود، چنانکه وقتی از حضرت زینب(س) در مورد مصایب کربلا سوال می‌شود، با صلابت تمام می‌فرماید«جز زیبایی ندیدم» و این اعتقاد راسخ نهضت عاشوراست که چنین حکم می‌کند" همه چیز برای رضای خدا، به خاطر خد، در راستای اجرای امر خدا و....
* به نظر شما چطور می‌توانیم این اعتقاد را در وجود خودمان شکل داده و محکم کنیم؟
- در مسیر درستی که برای زندگی انسانی مقرر شده حرکت کنیم، رعایت حقوق خدا و دیگران و درک این که برای چه به این دنیا آمده ایم، راه را روشن می‌کند و قطعا راه رستگاری جز رعایت این مسایل نیست.
* اگر یک فرصت یک ساعته برای زیارت امام حسین(ع) داشته باشید، کدام ناحیه را برای زیارت و خلوت با حضرت انتخاب می‌کنید؟
- نمی‌دانم و فقط همین را می‌دانم که کربلا زوایایی خاطره انگیز دارد و همه نقاط این سرزمین فرصت خلوت با امام حسین(ع) را برای زائر ایجاد می‌کنند، ولی ترجیح می‌دهم جایی خلوت کنم که امام حسین(ع) سر برادر نازنین خود را به دامن گرفت.
* ممتاز ترین شخصیت کربلا از نگاه شما؟
- همه همراهان امام حسین(ع) ممتاز بودند، اما حضرت عباس(ع) جایگاه ویژه‌ای دارند و خداوند به حرمت وفاداری، ادب، ایثار و جانبازی ایشان در راه حق و اطاعت حجت خویش به آن حضرت عزتی بی مانند عنایت کرده که همه به ایشان ارادت دارند و کرامات حضرت ابوالفضل (ع) حتی شامل غیر مسلمانان هم شده است که باید تمامی فرازهای شخصیت ایشان بررسی و واکاوی شود.