شیعیان جان بر کف، در پیمانی با هم عهد می‌بندند تا زمانی که از قاتلان امام حسین (ع) و اصحابش انتقام نگیرند، لحظه‌ای از پای ننشینند و تا مرگ و شهادت بر سر عهد خود باقی بمانند.

به گواهی تاریخ، قیامهای متعددی در سالهای پس از عاشورای حسینی به وقوع پیوسته که نشان از زنده بودن و تداوم نهضت حسینی دارد. در بخش  دوم گفت و گو با حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل بهشتی پژوهشگر و محقق دینی، قیامهای عمومی و جمعی شیعیان بر ضد دستگاه اموی را مورد بررسی قرار می‌دهیم

 اولین قیام پس از عاشورا چگونه به وقوع پیوست؟

به دنبال اعتراضهای فردی، اعتراضهای جمعی و عمومی گسترش می‌یابد. اولین قیام به رهبری عبدا... بن حنظله پسر غسیل الملائکه اتفاق می‌افتد، قیام حره سه روز مانده به پایان ذی الحجه سال 63ق.به وقوع می‌پیوندد. هیأتی به همراه عبدا... بن حنظله از مدینه به شام می‌رود و پس از بازگشت، گزارشی از مفاسد یزید و حکومت امویان ارایه داده و از او اعلان برائت می‌کنند.به مردم می‌گویند، به هیچ وجه نباید از یزید اطاعت کرد و مردم را به مبارزه با خاندان اموی ترغیب می‌کند.

آنان در آغاز قیام، عثمان بن محمد بن ابی سفیان، والی مدینه و زمامداران اموی مدینه را از شهر بیرون می‌کنند. در مدت زمان کمی، سپاه اموی به فرماندهی مسلم بن عقبه مدینه را محاصره کرده و با بی رحمی در منطقه  حره در کنار مدینه قیام را سرکوب می‌نمایند و پس از پیروزی؛ جان، مال و ناموس اهل مدینه را برای سه روز بر شامیان مباح می‌کند! عبدا... بن حنظله هشت فرزند پسر دارد؛ در ابتدای قیام به مردم مدینه خاطر نشان می‌کند که حتی اگر یک نفر از شما به یاری من در خونخواهی حسین بن علی (ع) برنخیزید، من و هشت فرزندم در این راه مبارزه خواهیم کرد و چنین نیز می‌شود .او و هشت فرزندش در این نبرد کشته می‌شوند.

واقعه حره از مدینه آغاز می‌شود، به این دلیل که مدینه در آن زمان  مرکز اسلام بوده است و اصحاب و فرزندان صحابه پیامبر(ص) در آنجا زندگی می‌کرده اند. و بشیر بن حزلم در بدو ورود اسرا با قرائت اشعار 
معروفش ...(یا اهل یثرب لا مقام لکم بها ...قتل الحسین فاء دمعی مدرارا...الجسم منه بکربلاء مضرج ...و الراس منه علی القنات یدار) چنان شور و هیجانی در میان مردم ایجاد می‌کند که مردم مدینه جزو اولین کسانی می‌شوند که علیه امویان قیام می‌کنند.

  پس از قیام مدینه، عراق به عنوان یکی از مناطق مهم و تأثیر گذار در بلاد اسلامی شاهد چه تحولات و نهضتهایی در خونخواهی امام 
حسین (ع) بوده است؟

 توابین از گروهی هستند که به سرپرستی سلیمان بن صرد خزاعی در قیام دیگری علیه حکومت اموی بپا می‌خیزند. کوفیان بعد از عاشورای حسینی در آتش ندامت می‌سوختند و بزرگان کوفه از بی وفایی و پیمان شکنی خود پشیمان بودند و همواره سعی داشتند به نوعی توبه کنند و در یک حرکت و قیام عمومی تا حدی دامن خود را از ننگ یاری نرساندن به فرزند پیامبر (ص) پاک کنند.

پس از مرگ یزید، توابین در کنار قبر مطهر امام حسین (ع) پیمان می‌بندند که بر ضد دستگاه اموی تا پای جان تلاش کنند و خونشان کفاره گناهشان شود.

در اخبار تاریخی آمده است که میزان تأثیر حادثه کربلا در قیام توابین بیش از تأثیر آن در دیگر قیامها بوده است. نزدیکی زمانی و مکانی به کربلا و عاشورا، یادآوری و گفت و گو از مصیبتها و صحنه های تکان دهنده حادثه کربلا، غلیان عواطف و احساسات مردم، احساس شرم، گناه و تقصیر در فاجعه‏ کشتار اهل بیت(ع) و حضور جنایتکاران و قاتلان در بین مردم، بیشترین اثرپذیری را در کوفه و کوفیان ایجاد کرده بود و عروج بیش از چهار هزار تن از مسلخ شهادت، گواه آن است.

البته هر نهضت و انقلابی آثاری به جای می‌گذارد و قیام توابین در قیام مختار تأثیر گذاشت. کسانی که از نبرد عین الورده جان به سلامت برده بودند، کسانی که با توابین پیمان بر مبارزه بستند، اما هنگام قیام سستی کرده شرکت نکردند، و کسانی که از کشته شدن توابین متأثر شده بودند، همگی جمعیت انبوهی شدند و به قیام مختار پیوستند.

  قیام مختار در کنار دیگر قیامها چه تأثیری بر قوای نظامی دولت امویان داشت؟

مسلماً هر قیامی که به وقوع می‌پیوست، دستگاه حکومت اموی را متزلزل می‌کرد.در لشکر کشی یزید به مدینه و جنگ مقابل توابین، مسلما قوای حکومت بنی امیه تضعیف می‌شود؛ به گونه ای که قیام همه جانبه مختار به وقوع می‌پیوندد، قیامی که برگرفته از نهضت حسینی است.

در قیام مختار افرادی گرد هم آمده اند که نسبت به حکومت اموی بسیار خشمگین و در پی انتقام گیری از خون اهل بیت پیامبر(ص) هستند، آنها با هم عهد می‌بندند که خوردن و خوابیدن را برخود حرام بدانند تا زمانی که یکایک قاتلان  امام حسین را از پای در آورند.

عبیدا...بن زیاد به دست ابراهیم بن اشتر به هلاکت می‌رسد و به گواهی تاریخ، آنها توانستند هزار نفر از سردمداران، فرماندهان و قاتلان امام را به درک واصل کنند. سر عمر بن سعد و فرزندانش را بریده و نزد محمد بن حنفیه می‌فرستند. کسی که برنده انگشت نازنین امام حسین (ع) بود و می‌خواست انگشتری ایشان را تصاحب کند، به بدترین شکل ممکن مجازات می‌کنند.همچنین ملعونانی که اسبهای خود را بر بدن مبارک امام تاختند، به درک واصل می‌کنند.

قیام دیگری که به وقوع می‌پیوندد، قیام حجازیون است. با توجه به اینکه عبدا... بن زبیر فرد خوشنامی نبوده، اما قیامی را در پی خونخواهی امام حسین(ع) پایه ریزی می‌کند. همچنین قیام سفاح و خراسانیان زیر نظر بنی هاشم، پرچم انقلاب حسینی را برافراشته کرده و با جان فشانی ها قیامی را به وجود می‌آورند که آخرین ضربه ها را به امویان می‌زند.

در قیام ابومسلم خراسانی شعار صرفا خونخواهی امام حسین (ع) بود که متذکر می‌شدند به خدا قسم قیام ما برای دولت و سلطنت نیست، بلکه برای این است که راه امام حسین(ع) را ادامه دهیم و حکومت ننگین بنی امیه را که به اهل بیت پیامبر(ص) پیامبر ستم کردند، ساقط و آنان را به کیفر اعمالشان برسانیم.

  آیا قیامهای ضد امویان به این پنج قیام ختم می‌شود؟

این قیامها به وسیله زید بن علی بن الحسین(ع) و به دنبال آن یحیی بن زید که از فرزندان حضرت زهرا (س) است، تداوم می‌یابد.

در عصر کنونی  انقلابی  بر پایه آموزه های نهضت حسینی توسط بزرگمردی به نام روح ا...خمینی (ره) که از فرزندان حضرت فاطمه است، به وقوع می‌پیوندد. تا آنجا که در پرتو قیام امام خمینی(ره) بر ضد طاغوت زمان، انسانها و دیگر جوامع بیدار شده و در منطقه شاهد بیداری اسلامی هستیم. گروهکهایی چون داعش، طالبان و جبهه النصره و... عوامل آمریکا و اسراییل هستند که حضور و بروز چنین جنایتکارانی به نام اسلام به ما نشان می‌دهد که دشمنان اسلام و آنهایی که بعد از گذشت چندین قرن از حماسه حسینی بیمناک هستند، از بیداری اسلامی مسلمانان در جای جای دنیا می‌هراسند؛ زیرا می‌دانند مسلمانان و آزادی خواهان جهان سرمشق و الگویی به نام قیام حسینی دارند که با اتکا و توسل به آن از هیچ قدرتی نهراسیده و علیه طاغوتهای زمان بپا می‌خیزند.

حلقه متبرک شهادت امام ویارانش از دشت کربلا آغاز می‌شود و در تمامی قرنها حلقه‌های انقلابی دیگری را به وجود می‌آورد که همگی وامدار نهضت حسینی بوده اند، علاوه بر آن باید متذکر شد حلقه پایانی این نهضت، قیامی جهانی خواهد بود که توسط یکی از فرزندان حضرت فاطمه (س) به نام مهدی موعود(عج) به وقوع می‌پیوندد تا درخت غرس شده حسینی که میوه‌های مختلفی در اعصار و قرون مختلف داشته است، در آخرین قیام حق طلبی و عدالت خواهی به بار اصلی بنشیند و مسلمانان و همه آزادی خواهان و عدالت طلبان جهان درکنار آخرین ولی خدا بر ضد مستکبران بپا خاسته و اسلام ناب محمدی را که امام حسین(ع) برای احیای آن به شهادت رسید، زنده و پاینده نگاه دارند.