به گزارش قدس آنلاین، اینکه حضرت محمد مصطفی (ص) طی 23 سال توانستند عرب جاهلی که فرزند دختر را برای خود عار می دانست و شمار مرده هایش را نشانه افتخار، به عصری وارد کند که بتواند تمدن جهانی را بسازد جز معجزه نبود که ایشان با ویژگی های رفتاری و اخلاقی خود آن را انجام دادند. از این رو، به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت خاتم رسولان الهی (ص) در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق کفیل، استاد و کارشناس حوزه و دانشگاه و رییس مرکز تخصصی نماز سجایای خاص اخلاقی پیامبر اکرم (ص) را به بررسی کرده ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد:

برای بیان و بررسی شاخصه های شخصیتی و ویژگی های اخلاقی پیامبر اکرم (ص) از چه شواهد و قرائنی می توان بهره گرفت؟ آیا در این باره متن و گواهی وجود دارد؟

یکی از بهترین معرف های شخصیتی پیامبر (ص) دعای دوم صحیفه سجادیه است، امام سجاد (ع) در جمله نخست این دعا خدا را ستایش کرده اند که به ما توفیق دادند تا امت پیامبر (ص) باشیم یعنی غیر از امت های گذشته و این لطفی بزرگ و الهی است چراکه توفیق ما این است که از همراهان پیامبر خاتم (ص) هستیم.

نکته دوم اینکه در اوصاف پیامبر (ص) می فرمایند: «ایشان امین و امانتدار وحی، برگزیده آفریدگار، مخلص در میان بندگان و پیشوای رحمت اند.» این یعنی پیامبر (ص) قافله دار نیکی و محور نیکی عالم و کلید برکت اند، و جامعه ما که در پی خیر و برکت است می تواند آن را نزد پیامبر (ص) بیابد.

نکته بعدی در زندگانی حضرت محمد (ص) این است که ایشان خود را وقف سخن خداوند کرده اند و هیچ گاه در طول زندگیشان خود را ندیدند، در حالی که ما همیشه در پی نفع خود هستیم حتی در عبادت، اما پیامبر (ص) عبد خدا بودند، از این رو، وقتی خداوند در سوره مبارکه اسراء می خواهد ایشان را معرفی کند، می فرماید: «سُبْحانَ الَّذي أَسْرى‏ بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى...»

این یعنی اگر او را به معراج بردیم و اشرف مخلوقات کردیم برای این بود که در همه حالات می فرمود خدا و خدا را برای خدا طلب می کرد.

امام سجاد (ع) می فرمایند: «پیامبر (ص) همه وجودشان را وقف خدا کردند و جسمشان را در معرض سختی قرار دادند...» چه آزارهایی دیدند تا جایی که خودشان فرمودند: «هیچ پیامبری همانند من اذیت نشد.» آنهم برای دین خدا نه برای رفتن به بهشت و نجات از جهنم! به عبارت بهتر پیامبر (ص) همه سختی ها را بر جان خریدند فقط و فقط برای نجات بشریت.

نکته بعدی اینکه امام سجاد (ع) می فرمایند: «از خویشان بریدند...» با دیگران انس گرفتند یعنی ملاک ارتباطات پیامبر (ص) خدا بود و برای خدا با بیگانگان انس می گرفتند.

گام بعدی ایشان هجرت از شهر مکه برای دین خدا بود، امام سجاد (ع) می فرمایند: «راهی دیار غربت شدند و اقامتگاه و زادگاه و سرزمین مانوس خویش را یکجا رها کرد تا دین تو را سربلندی و پیروزی بخشد.»

در بعد اخلاقی و از نظر خوش خلقی پیامبر اکرم (ص) چگونه بودند و رویکرد ایشان در این باره چه تاثیری بر جامعه جاهلی در عصر بعثت داشت؟

محور بعدی اخلاق پیامبر (ص) است و قرآن در این باره می فرماید: «وَ اِنَّكَ لَعَلي خُلُقٍ عَظيمٍ» و سرشت نیکویی داشته اند و بیش از اینکه بخواهند با حرف افراد را جذب کنند با اخلاق این کار را کردند به عبارت بهتر جامعه اسلامی نبوی با خلق نبی خاتم (ص) ایجاد شد.

در بعد اخلاق، همه محورهای اخلاقی و آنچه در علم اخلاق تعریف می شود شامل ایثار، گذشت، بخشش و محبت، در سیره پیامبر (ص) دیده می شود، ایشان هم به تک تک افراد جامعه توجه داشتند، هم افراد خانواده و هم طبیعت یعنی با همه عالم خلقی نیکو داشتند و ما اگر در روز ولادت ایشان بخواهیم نبوی حرکت کنیم باید خلقمان نبوی شود و تندی و عصبانیت، کینه و بغض، بخل و حسد در رفتارمان نباشد همانگونه که در سیره پیامبر اکرم (ص) دیده نمی شود.

بنابراین، نبوی شدن یعنی اخلاق پیامبر (ص) در وجود ما زنده شود، چراکه خداوند در آیه 159 سوره مبارکه آل عمران می فرماید: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ...» « پس به [بركت] رحمت الهى با آنان نرمخو [و پرمهر] شدى و اگر تندخو و سختدل بودى قطعا از پيرامون تو پراكنده مى‏شدند پس از آنان درگذر...»

این یعنی اگر عرب جاهلی و به دور از تمدن که سال ها برای یک مشکل کوچک با هم می جنگیدند! به جایی رسیدند که آب وضوی پیامبر (ص) را برای تبرک بر می داشتند و وجودشان را وقف پیامبر (ص) می کردند یا اگر پیامبر (ص) از عرب انصار و مهاجر ساختند همه و همه در حسن خلق و اخلاق بی نظیر ایشان ریشه داشت.

در دیگر محورها و ابعاد چطور، سیره و سبک زندگی نبوی چه وجوه ممتازی و منحصر بفردی داشت که توانسته جامعه جاهلی عرب را اینچنین متحول کند؟

محور دیگر در زندگانی حضرت رسول (ص) این است که از تمام موقعیت ها برای تغییر و رشد افراد استفاده می کردند، اگر لازم بود قرآن می خواندند، اگر ضرورت داشت می جنگیدند و ...

استفاده از موقیعت ها، فرصت ها و مقاطع زمانی در سیره ایشان بود و کارشان این نبود که به امید بهبود و هدایت جامعه فقط برای مردم در مسجد قرآن بخوانند بلکه از همه فرصت ها بهره می گرفتند تا جایی که آیه نازل شد: «لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ» «شاید از اینکه ایمان نمی آورند، خود را هلاک سازی».

یعنی تو در حال بذل جانت هستی و همه وجودت را برای دین و ایمان آوردن جامعه بشری گذاشته ای.

در این فرصت ها به حضرت (ص) توهین و بدخلقی می شد اما ایشان در همان موقعیت نیز افراد را جذب دین می کردند و حتی داریم در کوچه ها با کودکان بازی می کردند تا آنها را جذب دین کنند، اگر لازم بود دست محبت بر سرشان می کشیدند و با حوصله حرف کودکان را می شنیدند، این یعنی صبر و آرامش در شناخت و استفاده از فرصت ها که الگوی تبلیغ دین و گامی اساسی برای آن است.

با توجه به تحول عظیمی که بعثت نبوی در جامعه عرب جاهلی و فراتر از آن در جهان بشریت رقم زد، آیا در مقایسه ای تطبیقی می توان همین انتظار را از عصر ظهور حضرت حجت (عج) داشت؟

قرآن درباره بعثت پیامبر (ص) می فرماید: «لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ...»

یعنی بعثت پیامبر (ص) یک لطف بود و ایشان آمدند تا کتاب و حکمت و تزکیه را آموزش دهند و این در ظهور امام عصر (عج) معنا می یابد، وقتی خداوند می فرماید: « وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً...»

اگر پیامبر (ص) زندگی مردم را قرآنی کردند هدف اصلیشان با ظهور ولی عصر (عج) معنا می یابد، به عبارت بهتر تمام دغدغه های پیامبر (ص) با ظهور مفهوم یافته و برطرف می شود و ظهور احیای قرآن است آنچنان که در روایت داریم «قرآن و سنت نبوی را زنده می کند.»

در روایت داریم امام عصر (عج) سیره نبوی را پیاده می کنند و حتی خود حضرت حجت (عج) می فرمایند: «الگوی من دختر پیامبر خدا (ص) است»؛ بنابراین، اهداف بعثت در عصر ظهور معنا می یابد و آن زحمتی را که پیامبر (ص) طی 23 سال متحمل شدند امام عصر (عج) در عصر ظهور بارور و اسلام ناب را احیا می کنند.

در روایت است که در شب معراج خداوند نور حضرت مهدی (عج) را به پیامبر (ص) نشان دادند و به حبیب خود فرمودند: «یا محمد! احبِبه فانّی احّبه و احّب من یُحِّبه» «ای پیامبر! دوستش بدار که من او را دوست دارم و دوست دارم هر که او را دوست بدارد.»

بنابراین، عشقبازی با امام عصر (عج) سفارش خدا به پیامبر (ص) است و اگر می خواهیم خدا دوستمان بدارد، باید همراه با ایشان باشیم.

انتهای خبر/