به گزارش قدس انلاین، در سالهای اخیر موضوع کاهش یا افزایش نرخ سود بانکی همیشه حاشیه آفرین بوده و درهردو حالت کاهش یاافزایش آن انتقادات جدی مطرح می شده است.حالا نیز با رسیدن سال ۹۴، اقتصادی‌های دولت یازدهم برای کاهش نرخ سود بانکی و همطرازی آن با نرخ تورم عزمشان را جزم کرده اند.

* کاهش نرخ در دستور کار است

اواخر اسفند ماه سال گذشته بود که در آستانه نوروز، رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه نرخ رشد اقتصادی ۳. ۶ درصدی در ۹ ماهه امسال پس از ۸ فصل کاهش دستاوردی چشمگیر است از عزم جدی بانک مرکزی برای متناسب کردن نرخ سود بانکی با تورم در سال آینده خبر داد.بعد از آن در سال جدید، معاون اول رئیس جمهوری، اسحاق جهانگیری با قاطعیت اعلام کرد: سودهای بانکی کاهش خواهد یافت.

امروز نیز رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از تعیین تکلیف نرخ سود بانکی در جلسه آتی شورای پول و اعتبار خبر داد.ولی الله سیف اضافه کرد: کاهش نرخ سود بانکی از سیاست های بانک مرکزی است که در دستور کار شورای پول و اعتبار قرار گرفته است.وی ادامه داد: بانک مرکزی در این ارتباط گزارشی را آماده کرده که در جلسه گذشته شورای پول و اعتبار مطرح شده و توضیحات کلی آن در اختیار اعضا قرار گرفته است.رییس کل بانک مرکزی افزود: کاهش نرخ سود بانکی را در جلسه آینده شورای پول و اعتبار دنبال می کنیم و امیدواریم در جلسه آتی بتوانیم به نتیجه برسیم.وی در پاسخ به این سوال که آیا در بهار امسال شاهد کاهش نرخ سود بانکی خواهیم بود؟ گفت: حتما، قاعدتا متناسب با روند کاهشی نرخ تورم، نرخ سود بانکی هم باید کاهش یابد.سیف تصریح کرد: ما در دوره ای بسیار طولانی در ارتباط با سود سپرده ها و تسهیلات نرخی منفی داشتیم که اکنون مثبت شده است، منتها با نرخ تورم فاصله زیادی دارد که باید حتما برگردد و متناسب شود تا بتواند قابل قبول باشد و منجر به حمایت از تولید، رشد صادرات غیرنفتی و ایجاد اشتغال شود.رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سوال خبرنگار ایرنا که آیا این کاهش نرخ سود به صورت پلکانی و مرحله ای خواهد بود؟ گفت: پلکانی نه، ولی سبکی را پیش می بریم که روند آن بتواند متناسب با شاخص های اقتصادی توسط سیاستگذار که بانک مرکزی است، تنظیم شود.

* نرخ سود بانکی کمی بالاتر از نرخ تورم

در همین باره رئیس شورای‌عالی هماهنگی بانک‌های دولتی با اعلام اینکه کاهش نرخ سود بانکی در شورای پول و اعتبار قطعی است، پیشنهاد کرد نرخ سود بانکی کمی بالاتر از نرخ تورم در نظر گرفته شود. عبدالناصر همتی درباره بازنگری مجدد در نرخ سود بانکی گفت: شورای پول و اعتبار برای کاهش نرخ سود بانکی منتظر مشخص شدن تورم انتظاری است، یعنی می خواهد روند کاهنده نرخ تورم یکسال آینده که مورد انتظار است محقق شود، آن مشخص شود تا بر اساس آن نرخ سود بانکی کاهش یابد. رئیس شورای عالی هماهنگی مدیران عامل بانک‌های دولتی با اعلام اینکه کاهش نرخ سود بانکی قطعی است، افزود: با کاهش نرخ تورم، نرخ سود هم کاهش می یابد، البته باید توجه کرد که نرخ سود نباید عین نرخ تورم شود.وی در بیان دلایل آن عنوان کرد: سپرده گذاران بانکی انتظار دارند که پس از اینکه مدت زمانی مثلا یکسال پول آنها در بانک سپرده گذاری شده است، متضرر نشوند و سودی هم عاید آنها شود، بنابراین باید نرخ سود بانکی کمی بالاتر از نرخ تورم باشد. همتی با اشاره به نرخ سود 22 درصدی سپرده های بانکی گفت: برخی از بانک‌ها با احتساب نرخ موثر، هزینه این سود حدود 25، 26 درصد برای آنها تمام می شود، بنابراین کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به نفع بانکها است و قیمت تمام شده پول را برای بانک‌ها کاهش می دهد.وی ادامه داد: اما ممکن است که در این بازار متشتت، برخی‌ها پول‌های خود را از بانک‌ها خارج کرده و به جاهایی ببرند که پول و سود بیشتری به آنها می‌پردازند، بنابراین اگر بتوانیم یک هماهنگی بین بانک‌ها برای رعایت نرخ‌ها ایجاد کنیم و همه بانک‌ها نرخ سود را کاهش دهند، حتما به نفع جامعه است.این مقام مسئول در نظام بانکی کشور با تاکید بر اینکه باید به فکر سپرده گذاران هم باشیم، عنوان کرد: برخی‌ها می‌گویند که اگر نرخ سود سپرده‌ها را پائین بیاوریم سپرده گذاران ضرر می‌کنند، ولی براساس قانون بانکداری بدون ربا، بانک‌ها در پایان سال جمع بندی‌هایی را انجام می دهند و اگر به این نتیجه برسند که سود بیشتری را باید به سپرده گذاران بپردازند، به صورت سهم مشاع می‌توانند سود را به سپرده گذاران پرداخت نمایند، بر این اساس با بازگشت این سود دیگر سپرده گذاران متضرر نخواهند شد.

*کاهش نرخ سود بانکی باعث نرخ شکنی بانک‌ها می‌شود 

عبدالرضا امیرتاش در خصوص بررسی وضعیت شرایط تعیین نرخ سود بانکی، گفت: به عقیده من هنوز زود است که در خصوص میزان نرخ سود بانکی تغییری ایجاد شود، اما عموم صحبت‌ها در این راستا است که باید نرخ سود بانکی کاهش پیدا کند، چرا که عنوان می‌شود نرخ تورم کاهش یافته است.این کار‌شناس مسائل بانکی با اشاره به اینکه نرخ تورم اعلام شده واقعی نیست، اظهار داشت: برای محاسبه نرخ تورم و لحاظ کردن آن در تعیین نرخ سود، نباید از تورم نقطه به نقطه استفاده کرد، ضمن اینکه از این سو در عمل مشاهده می‌شود که روند افزایش قیمت‌ها متوقف نشده و از نظر روانی نیز مردم به این نتیجه نرسیده‌اند که تورم کاهش پیدا کرده است.وی در ادامه افزود: بنابراین کاهش نرخ سود بانکی باعث بیرون آمدن سپرده‌ها و رفتن آن به سمت بازارهای غیرسازنده و سوداگری می‌شود.

امیرتاش تصریح کرد: به عقیده بنده سود بانکی را باید در همین نرخ نگه دارند تا به تدریج کاهش تورم خود را نشان داده و مردم اثرات آن را حس کنند، بعد از آن است که باید برای کاهش نرخ سود بانکی تصمیم گرفت.این کار‌شناس مسائل بانکی در خصوص راهکارهای جلوگیری از نرخ‌شکنی بانک‌ها، عنوان کرد: اصولا هیچ کاری را مخصوصا در مسائل اقتصادی نمی‌توان با زور و اجبار انجام داد، به طور مثال آن زمان که نرخ سود بانکی را دستوری پائین آوردند، همه کار‌شناسان معتقد بودند که این کار اشتباه است و بعد از اجرای این طرح، تبعات منفی آن هم مشخص شد.وی عنوان کرد: در حال حاضر هم وضعیت با آن دوره نسبتا مشابه است و شرایط باید به گونه‌ای پیش رود که بانک‌ها تمایلی به نرخ شکنی نداشته باشند.عبدالرضا امیرتاش خاطرنشان کرد: در حال حاضر نیز به نظر می‌رسد که در فضای مدیریت بانکی و مالی کشور آرامش به وجود آمده و قصد بر متعادل کردن شرایط وجود دارد، به همین دلیل واقعا صحیح نیست که این شرایط متعادل با کاهش نرخ سود بانکی از بین برود؛ به این دلیل که تامین سرمایه برای بانک‌ها در شرایط فعلی جنبه حیاتی داشته و اگر نرخ سود پایین بیاید، بانک‌ها مجبور می‌شوند که راه‌های گریز را پیدا کنند.

*کاهش دستوری کارساز نیست!

یکی از منتقدین همیشگی موضع کاهش نرخ سود بانکی در سالهای اخیر، محمد خوش‌چهره نماینده پیشین مردم تهران در مجلس شورای اسلامی است. وی که این تصمیم را نشان‌گر عدم استقلال بانک مرکزی می‌داند؛ معتقد است دولت از این طریق به هدف خود که کاهش تورم و بهبود تولید است نایل نخواهد شد، وی معتقد است این ابزار باید متناسب با دیگر ابزارهای بانکی و پولی به کار گرفته شود و «سیاست های انقباضی در سیستم پولی در کنار اقتصاد تورمی شرایطی را ایجاد کرده است تا سیاست دولت با هدف کاهش نرخ سود بانکها موفق نشود. معتقدم دولت به هدف خود از کاهش نرخ سود بانکها دست نمی‌يابد چرا که بستر چنین تصمیمی فراهم نیست».

استاد دانشگاه تهران، این کاهش نرخ سود را «دستوری» می‌داند، چرا که متناسب با سازوکار عرضه و تقاضا نیست و در نتیجه «رشد چنین سیاست‌گذاری هایی باعث رشد اقتصاد زیر زمینی می شود؛ چرا که مردم به سود مورد انتظار خود از بازار رسمی نمی رسند و به دنبال راهی برای کسب سود بیشتر از تورم هستند. از این جریان عده‌ای سودجو نفع بسیاری می برند و نتیجه می‌شود رشد نهاد های پولی و مالی سود دهی که مجوز بانک مرکزی را ندارند ولی برای مردم سود به همراه دارند».