و در صورت این کار، تبعات داخلی و بین المللی شدیدی علیه آن خواهد بود. طرح بازبینی توافق هسته ای با ایران مصوب کنگره آمریکا، یکی از چالشهای اصلی تحقق توافق هسته‌ای قلمداد می‌شود. یکی از اقدامهایی که می‌تواند تحقق توافق جامع و اجرایی شدن آن را با مشکل مواجه کند، طرح بازبینی توافق هسته ای مصوب کنگره آمریکاست. این قانون به نمایندگان کنگره اجازه می دهد تا ظرف ۳۰ روز پس از امضای هر توافق نهایی بین ایران و گروه 1+5 متشکل از آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه، چین و آلمان، آن توافق را بررسی کرده و در صورت نارضایتی، آن را رد کند. کنگره زمانی می‌تواند توافق هسته‌ای را لغو کند که با بیش از دو سوم آرا، لغو توافق را تصویب کند.
گروه سیاسی قدس در گفت وگو با پروفسور «مارک فیتزپاتریک»، مدیر فعلی برنامه خلع سلاح و عدم اشاعه مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی (IISS) آمریکا و معاون پیشین وزارت خارجه آمریکا انجام داده است که در ادامه از نظر می گذرد.
احتمال دارد، وقتی که خوانندگان روزنامه ما، این گفت و گو را می خوانند، توافق هسته ای به نتیجه رسیده باشد، به نظر شما، این توافق چه سرنوشتی در کنگره آمریکا پیدا خواهد کرد؟
- این توافق، توافق آمریکا نیست. این توافق، توافق اوباماست. احتمال دارد کنگره برای تحت فشار قرار دادن رئیس جمهور، قطعنامه ای را تصویب کند مبنی بر تصویب نکردن توافق هسته ای با ایران. این قطعنامه صرفاً نیازمند رأی 50 درصد(یا بیش از آن) از سوی اعضای هر کدام از مجلسهای نمایندگان و سنا خواهد بود.
جمهوری خواهان کنترل دو مجلس نمایندگان و سنا را در اختیار دارند. بر این اساس برای آنها سخت نخواهد بود که بتوانند رأی لازم را برای رد آنچه موفقیت سیاست خارجی اوباما خوانده می شود، کسب کنند. این امکان زمانی بیشتر محتمل شده که برخی از دموکراتها نیز با توافق به وجود آمده در لوزان در دوم آوریل مخالفت کردند، به عبارت دیگر اوباما علاوه بر اینکه مخالفان حزب جمهوری‌خواه را دارد، با مخالفانی از حزب خود نیز مواجه است.
اما رئیس جمهور آمریکا می تواند چنین قطعنامه ای را وتو کند.
- درست است، اما از آن طرف، راهکاری هم پیش بینی شده که کنگره بتواند با تصمیم رئیس جمهور مقابله کند. برای اینکه کنگره بتواند وتوی اوباما را ملغی کند، نیازمند رأی دو سوم اعضای کنگره(دو سوم اعضای دو مجلس نمایندگان و سنا) است. قبول دارم که کسب چنین رأیی سخت و دشوار خواهد بود، اما به هر حال می تواند محتمل باشد.
بیش از یک سوم اعضای مجلس نمایندگان قبلاً نامه ای را امضا کرده اند و در آن از راهکار دیپلماتیک در قبال برنامه هسته ای ایران دفاع و پشتیبانی کرده اند. اگر دو سوم اعضای کنگره بخواهند به لغو توافق رأی دهند، در این صورت توافق خواهد مرد. البته این را هم بگویم که بعید می دانم توافق هسته ای که اوباما و جان کری آن را پذیرفته اند، در کنگره، آن قدرها به مشکل بخورد.
اگر کنگره آمریکا به لغو توافق رأی دهد، این اقدام چه آثار و نتایج داخلی و بین المللی خواهد داشت؟
- بر اساس نظر سنجی ها، بیشتر آمریکایی ها از راهکار دیپلماتیک در خصوص برنامه هسته‌ای ایران دفاع و حمایت کرده اند. بر این اساس اگر کنگره بخواهد توافق را لغو کند که بعید می دانم چنین کاری را انجام بدهد، در این صورت با واکنش شدید داخلی مواجه خواهد شد.
اما به هر حال این موضوع می تواند رأی کثیری در خصوص راضی نبودن از سیاست خارجی اوباما را به دنبال داشته باشد که می تواند برای حزب دموکرات در انتخابات آینده ریاست جمهوری مسایل و مشکلاتی را به وجود آورد.
اگر کنگره توافق هسته ای با ایران را لغو کند، در این صورت با واکنش شدید جهانی نیز مواجه خواهد شد و دلیل این امر این است که بسیاری از جهانیان چشم انتظار توافق هسته ای با ایران هستند.
ایران و کشورهای 1+5 به این تفاهم رسیده اند که توافق هسته ای در قالب قطعنامه ای تحت فصل هفتم منشور در شورای امنیت به تصویب برسد. این موضوع چه آثار حقوقی را به دنبال خواهد داشت؟
-ایران تمایل دارد که سازمان ملل تحت فصل هفتم منشور، قطعنامه ای را بگذراند که به موجب آن اعمال مجدد تحریمها منع شود. تصور نمی کنم که ایالات متحده آمریکا، انگلستان، فرانسه یا آلمان بخواهند چنین چیزی محقق شود، چرا که آنها اعمال تحریمها را به عنوان یک ابزار بازدارنده می خواهند در اختیار داشته باشند تا بتوانند این قدرت را داشته باشند تا زمانی که توافق نقض شد، دوباره تحریمها را اعمال کنند. برای این کشورها مهم است که بتوانند ابزار اعمال تحریمها را در مواردی که اعمال تحریم از نظرشان موجه است، در اختیار داشته باشند.
نظر شما