شاه کلیدی است که دشمن حتی از نام آن در هراس است، از این رو میلیاردها دلار را صرف تجهیز گروه‌های افراطی می‌کنند تا به بهانه نقاط افتراق و اختلاف نظرها، دیگر مسلمانان را تکفیر کرده و بر طبل تفرقه بکوبند! به مناسبت فرا رسیدن سالروز تأسیس مجمع تقریب مذاهب اسلامی با آیت ا... محمدعلی تسخیری، رئیس پیشین این مجمع و مشاور عالی رهبر معظم انقلاب در امور جهان اسلام به گفت و گو کرده ایم که هم اینک پیش روی شماست.
مسأله تقریب مذاهب اسلامی و حرکت به سوی وحدت از نظر تغییر جایگاه جهان اسلام در موازنه جهانی چه تاثیری دارد و چه تاثیری بر رسیدن مسلمانان به اهداف کلان دارد؟
- «تقریب» یعنی نزدیک کردن اندیشه‌ها به هم که ذیل آن رفتارها نیز به یکدیگر نزدیک می‌شوند، بنابراین تقریب مقدمه ای است برای وحدت امت اسلامی که اگر وحدت امت تحقق بیابد، امت اسلام می‌تواند هم در مقابل چالشهای فرارو ایستادگی کند، هم بنابر اهداف ترسیم شده قرآن و سنت حرکت نماید، اگر این وحدت حتی در حداقل آن تامین شود، معادلات جهانی را تغییر می‌دهد تا جایی که دشمن از قدرت جهان اسلام هراس دارد.
بنابراین، حرکت به سمت وحدت - بنابر آموزه‌های قرآن و سنت- ضرورتی انکارناپذیر بویژه در شرایط کنونی است.
وقتی سخن از تقریب مذاهب اسلامی به میان می‌آید این تصور شکل می‌گیرد که باید باورها و آموزه‌های مذاهب کنار گذاشته شود، آیا تقریب بدان معناست یا مفهوم دیگری را در خود نهفته دارد؟
- تقریب نه به معنای کنار گذاشتن ایده‌ها و نه به معنای عمل نکردن به مقررات و معتقدات مذاهب است، بلکه تقریب در چهار مرحله تعریف می‌شود.
نخست شناخت زمینه‌های مشترک بین مذاهب که این زمینه‌ها گاهی 90 درصد تعلیمات اسلام را شامل می‌شود؛ مرحله دوم به معنای صحبت و گفت و گوی منطقی برای نزدیک شدن تفکرات و اندیشه‌ها در زمینه‌های مورد اختلاف است، زیرا زمینه‌های بسیاری برای نزدیکی آرا و افکار مذاهب وجود دارد. مرحله سوم همکاری در اجرای توافقهای به عمل آمده است و در نهایت مرحله چهارم وحدت اسلامی در موضع گیری‌های عمومی و در مقابله با چالشها بروز و ظهور داشته باشد.
بدین ترتیب وحدت هدفی کلان و ارزشمند در آموزه‌های دین است!
- بله، امت اسلامی مأمور به حرکت به سوی وحدت است و حتی قرآن در برخی آیات تصریح می‌کند تفرقه و جدایی و متحد نبودن به معنای کفر است، بنابراین و به تصریح آموزه‌های دینی حقیقت ایمان حرکت به سوی وحدت به عنوان شاهراهی نجات بخش است.
البته به طور طبیعی موانع بسیار است و دشمنان سعی می‌کنند به شیوه‌های گوناگون در مسیر وحدت مانع تراشی کنند و گروه‌های منفعت طلب و مصلحت طلب و مزدور خود را برای تفرقه به حرکت وا می‌دارند، اما اگر نیتهای ما خالص باشد و اهتمام لازم را داشته باشیم، می‌توان رؤیای وحدت را عملی کرد.
با توجه به آنکه وحدت شاهراه تحقق اهداف جهان اسلام است و دشمن حتی با نام آن دچار وحشت می‌شود، آیا ممکن است مسلمانان خود مانع تحقق آن شده و در مسیر آن مانع تراشی کنند؟
- یکی از راه هایی که دشمن می‌تواند به تقریب ضربه بزند، تقویت و حفظ افراط گرایی است، یعنی هرچه افراط‌گرایی تقویت شود، موانع بیشتری بر سر راه وحدت ایجاد می‌شود، زیرا در نتیجه افراط گرایی موضوع تکفیر یعنی کافر دانستن فرقه و مذهب مقابل مطرح می‌شود.
تکفیر از نمونه‌های مهم افراط گرایی است که دشمن با آن می‌تواند مسلمانان را متفرق کند.
افزون بر این، یکی از نکات مهمی که دشمن می‌تواند با آن به تقریب و وحدت ضربه بزند تعصب در قالب نوعی افراط گرایی است.
همچنین، یکی از زمینه‌هایی که می‌تواند به وحدت و تقریب امت اسلام ضربه بزند مسأله تحریف است که موجب می‌شود گروه‌ها به سوی اهانت به مقدسات یکدیگر پیش بروند.
از این رو، باید توجه داشت دشمن راه‌های گوناگونی برای ضربه زدن به جهان اسلام بویژه از مسیر تفرقه و به چالش کشیدن وحدت در پیش می‌گیرد که تفرقه در حوزه باورها، اعتقادات و آموزه‌های مذهبی از مهمترین آنهاست و گاه مسلمانان ندانسته و ناخواسته به آن دامن می‌زنند.
اکنون که در آستانه محرم حسینی و برگزاری جلسات عزاداری و مجالس وعظ و خطابه قرار داریم، چه راهبردی باید در پیش گرفت تا خدای ناکرده در این جلسات مسأله ای مطرح نشود تا دشمن آن را دستاویز قرار داده و به وحدت ضربه بزند؟
باید توجه داشت انقلاب و نهضت حسینی، مورد توافق همه مسلمانان است و اگر ما افقهای این نهضت و شعارهای اصلی آن را تقویت کنیم، در حقیقت توانسته‌ایم پایه‌های وحدت امت را قوی‌تر کنیم.
به باور من همه آنهایی که در این روزها تریبونی اعم از منبر و رسانه‌های گوناگون دیداری، شنیداری و مکتوب و مجازی در اختیار دارند، باید در مسیر تقویت شعارهای قیام حسینی حرکت و بر محور نهضت جهانی حضرت سیدالشهدا(ع) مسیر وحدت را هموار کنند.
نخبگان به عنوان پرچمداران حرکتهای اصیل و اثرگذار در جامعه که می‌توانند در میان قشرهای گوناگون جریان سازی کرده و آنها را به حرکت وا دارند، در مسیر وحدت و تقریب مذاهب اسلامی چه رسالتی بر عهده دارند؟
در حقیقت مسیر اصلی تقریب مذاهب، تقریب ایده‌های نخبگان به یکدیگر است، این نخبگان و علمای اسلام هستند که می‌توانند هم اقشار مختلف را به تقریب دعوت کرده و هم وحدت را در میان آنها تحکیم بخشند، بر این اساس، تقریب نخبگان مرحله نخست و جدی‌ترین گام برای تقریب مذاهب و در نهایت وحدت در جهان اسلام است.
در مرحله دوم باید ایده‌های تقریبی توسط نخبگان در دانشگاه‌ها و دیگر مراکز علمی و نیز سازمانهای عمومی گسترش بیابد و در نهایت این ایده به توده‌های مردم منتقل شود.
باید اقشار مردم بدانند همه پیروان مذاهب اسلامی یک امت و اعضای یک جامعه اند و مسؤولیت و واجباتی بر عهده داشته و حقوق مشترکی نیز دارند و باید همه به سوی تحقق اهداف امت اسلامی حرکت کنند و حقوق یکدیگر را به رسمیت بشناسند.
نظر شما