اما پس ازاینکه افکار عمومی امریکا تحت فشا رقرا رگرفت که درمقابل سربریدن شهروندان این کشور واکنشی نشان دهد دست بکار شدند تا ائتلافی از کشورهای ناتو و خاورمیانه شکل گیرد تا به اصطلاح داعش را نابود کنند این درحالی بود که درهمین زمان داعشی ها با خیانت برخی بعثیون عراقی بخش بزرگی از عراق را تصرف کرده و حتی بیم تصرف بغداد نیز میرفت .
برای تشکیل این ائتلاف از ایران دعوت نشد واین درحالی بود که درمیان اعضای آنها حامیان اصلی داعش هم بودند و درعین حال قرار هم نبود که نیروی زمینی وارد کشور تحت اشغال داعش یعنی عراق شوند. ماهها وماهها از عملیاتهای عجیب وغریب این ائتلاف گذشت و امارهای رنگارنگی از کشتار داعشی وتخریب مقرهای انها ارایه میشد اما انها حتی ذره ای تضعیف هم نمیشدندو اگر مستشاران ایرانی نبودن شاید بغدادهم سقوط کرده بود .
درحالی که انها به دروازه های بغداد رسیده وشهرهای مقدس شیعیان یعنی نجف وکربلا را هم تهدید میکردند؛ اما حضور نیروهای مردمی دراین دوشهر نشان داد که خیلی بیشتر از حملات هوایی کشورهای عضو ائتلاف توانایی دارند؛ این درحالی بود که گاه دیده میشد نیروهای امریکایی برای اعضای داعش سلاح ومهمات هم ارسال میکنندو اینگونه توجیه میکنند که اشتباهی ارسال شده است.
اما ماجرای بازی ائتلاف امریکا و متحدانش با داعش زمانی جالب شد که روسیه با بررسی اوضاع تروریستهای حاضر درسوریه به این نتیجه رسید که درصورت مبارزه نکردن باانها درسوریه باید چندی بعد درمقابل انها در شهرهایش بایستد پس بهتر دید برای نجات شهر ها و شهروندانش درسوریه به مقابله با انها برود.
این درحالی بود که درمذاکره با امریکا واروپا بر باقی ماندن اسد توافق شد تا دوره سیاسی انتقالی طی شده و انتخاباتی قانونمند بتواند جریان سیاسی این کشور را تعیین کند ؛ دراین حال روسیه بلافاصله نیروهایش را راهی سوریه کرد وائتلافی جدید میان ایران و سوریه وروسیه شکل گرفت تانشان دهد که بمبارانهای هدفمند براحتی میتواند داعش را بزانو دراورد ؛ اتفاقی که طی همین چند روز گذشته رخ داد وداعشی ها ازسوریه به عراق فراری شدند.
*** رژیم‌های تروریست‌پرور
روسیه از حدود یک هفته پیش با حملات دقیق که توسط اطاق عملیات مشترک مسکو،تهران،بغداد و دمشق تنظیم شده است ، ضربات مهلکی به تروریستهای تکفیری و بعضا معارضین نزدیک به القاعده وارد کرده است. آمریکایی‌ها و اعضای ائتلاف نمایشی غرب به شدت علیه حملات انجام گرفته موضع گیری کرده‌اند.
شایعاتی وجود دارد مبنی بر این که واشنگتن برای حفظ رضایت جمهوری اسلامی و جلوگیری از برخورد مستقیم با جنگنده‌های ارتش سرخ به نوعی دست به عقب نشینی تاکتیکی زده‌است. رویکرد دولت اوباما در مواجهه با جنگ سوریه باواکنش‌های تند جمهوری‌خواهان مواجه شده‌است.
«جان بولتن» سفیرسابق آمریکا در سازمان ملل متحد که یک جمهوری‌خواه‌جنگ‌طلب شناخته می‌شود تندترین انتقادات را علیه رویکرد رئیس جمهوری ایالات متحده مطرح کرده است. وی می گوید که « اوباما در جهان دیگری سیر می‌کند. یکسال است که وی اعلام می کند که راهبرد ما تضعیف و نابودی فوری داعش است اما ما شاهد هیچ اقدام موثری در این رابطه نبوده ایم.رئیس جمهور درباره ائتلافی صحبت می کند که از بیشتر کشورهای جهان بهره می برد اما در حقیقت شاهد هیچ اقدام موثری از طرف ائتلافی که رهبری آن به عهده آمریکا و هدفش تعقیب داعش است در این رابطه نیستیم.در حقیقت تا زمانی که وضعیت اینگونه است داعش به تقویت و گسترش قلمرو خود همچنان ادامه خواهد داد.»
بولتون در ادامه انتقادات صریح خود از راهبرد وباما در سوریه گفت که «راهبرد ما بسیار گمراه کننده بوده است.تنها امیدی که می توانیم داشته باشیم این است که تا شانزده ماه دیگر رئیس جمهور اوباما به خوابی عمیق فرو رود و ما شاهد یک رهبری موثر در کاخ سفید باشیم.مشکل از مصمم بودن رئیس جمهور اوباما برای اجرایی کردن توافق اتمی با ایران و ناتوانی وی برای تشخیص این موضوع که آنچه که سبب دوام اسد در چهارسال گذشته بوده است،حمایتهای مستقیم و غیرمستقیم ایران از طریق حزب الله از وی بوده است، نشات می گیرد.»
نوذرشفیعی ، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: « جمهوری‌خواهان آمریکایی که حیثیت ایالات متحده را در جنگ‌طلبی مطالبه می کنند به دنبال مداخله مستقیم ارتش آمریکا در خاورمیانه هستند. البته آنها در انتقادات خود از اوباما همانگونه که گفته‌اند نیم نگاهی تخاصم نظامی مستقیم با ایران در سوریه برای تحت‌الشعاع قرار دادن تفاهم برجام دارند.»
وی در تحلیل اقدام روسیه در سوریه با بیان این که « عملیات فرامرزی کرملین باید در 3 سطح جهانی،منطقه‌ای و جنگ باتروریسم» موردتحلیل و بررسی قرار گیرد» گفت:«روسیه در سطح بین‌الملل می‌خواهد تفهیم نماید که جهان تک قطبی نیست و رویای آمریکایی‌ها دست نیافتنی است. در نگاه روسیه جامعه جهانی چندقطبی و جهان چندجانبه‌گرا است. آنها می خواهند به آمریکایی‌ها و کشورهای اروپایی اثبات کنند که دیدگاه‌های کرملین نیز باید لحاظ شود. »
شفیعی در ادامه افزود: « کرملین در عملیات فرامرزی ارتش روسیه در سطح منطقه‌ای ، روسیه می خواهد به غرب ثابت نمایند آنچه که در اوکراین به وقوع پیوسته‌است ، می شود در هرنقطه دیگر از جهان همانند سوریه به وقوع بپیوندد.»
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت:« اقدام روسیه در سوریه یک اقدام پیش‌دستانه برای جنگ با تروریسم است. روسیه می خواهد در عملیات خود تهدیداتی که تروریستهای تکفیری چچنی در آینده متوجه امنیت مسکو خواهند کرد را در مبدا منهدم نماید. جنگ با تروریسم یک لازمه جهانی است که وظیفه همه کشورها است و کرملین به وظیفه خود عمل می‌کند.»
***خشم حامیان تروریسم
منهای معادلات مرتبط به روابط روسیه و سوریه در حاشیه جنگ سوریه ، رژیم‌های عربی خاورمیانه که توانایی تخاصم مستقیم با ائتلاف چهارگانه را ندارند ، به شدت از وضعیت ایجاد شده خشمگین هستند.
روزنامه گاردین در تحلیل تبعات حملات روسیه در سوریه نوشت ، کشورهای غربی تحت تاثیر تفاهم برجام و موضع سرسختانه روسیه که تثبیت شده‌است از موضع خود مبنی بر کناره گیری «بشاراسد» کوتاه آمده‌اند.
در تضادآشکار با کشورهای اروپایی و حتی آمریکا ، رژیم‌های تروریست‌پرور به آرامی اما بطور موثر حمایتهای خود را از معارضین سوری ، النصره و داعش افزایش می‌دهند. دیکتاتورهای عربی برای تحت تاثیر قراردادن معادلات جدید حرف از حمله مستقیم زده‌اند. «عادل الجیر» وزیر خارجه سعودی چند ساعت قبل از شروع اولین عملیات روسیه هشدار داد «اسد هیچ آینده ای در سوریه ندارد.» وی، گرچه نه با صراحت کامل، گفت که اگر رئیس جمهور سوریه به عنوان بخشی از یک دوره انتقال سیاسی کنار نرود، کشورش به گزینه نظامی متوسل خواهد شد که همچنین به برکناری اسد از قدرت منجر خواهد شد».
«جولیِن بارنِس- دیِسی» عضو اشد شورای روابط خارجی اروپا می گوید: «مداخله روسیه ضربه ای عظیم به قطر، عربستان سعودی و ترکیه است که ظرف چند روز آینده احتمالا واکنش متقابل قوی آنها را در پی خواهد داشت.»
بارنس- دیسی می گوید: «امروز این سوال مطرح است که قدرتهای منطقه با چه میزان قدرت و کارآمدی واکنش نشان خواهند داد. آیا سعودیها اکنون سعی خواهند کرد قاطعانه وارد عمل شوند و از جمله شورشیان را به تسلیحات پیشرفته ای مجهز سازندکه تاکنون از آن محروم بوده اند؟ »
وی می گوید: «ملک سلمان،پادشاه سعودی تمایلش را به اتخاذ موضعی بسیار جسورانه تر و اعمال کنترل پادشاهی سعودی بر اقداماتی که اتخاذ می شود، نشان داده است. اگر سعودیها ببینند کنترل امور از دست شان خارج می شود و واقعا احساس کنند که ایرانیان در حال تحکیم موضع شان در سوریه اند، ممکن است شاهد واکنشی بسیار قوی تر باشیم.» اما بعید است عربستان نیروی زمینی اعزام کند و بخشی از علت آن به صرف بخش زیادی از منابعش در یمن باز می گردد.
عربستان برای تخاصم طلبی در جنگ سوریه چندان قدرت مانور ندارد.ریاض درگیر یک جنگ پرهزینه تن‌به‌تن با نیروهای مردمی یمن است و تا کنون به نتیجه مشخصی نیز نرسیده است. ناکامی در یمن منابع مالی و نظامی عربستان را به شدت محدود کرده است. عربستان و قطر در عین حال به شدت از سوی آمریکا تحت فشار قرار دارند ، واشنگتن به شدت نگران تکرار دسترسی داعش و تروریست‌ها به تسلیحات آمریکایی است.
سعودیها ، قطر و حتی ترکیه از انعقاد تفاهم برجام به شدت خشمگین هستند. «جین کینینمونت» پژوهشگر ارشد اندیشکده «چاتم‌هاوس» می گوید: «در واقع در پی توافق هسته ای تنش ها رو به تشدید است! سعودی ها احساس می کنند آمریکا و بقیه جامعه بین الملل هیچ اقدامی در این خصوص انجام نمی دهند و آنها سعی دارند در صف مقدم تلاش ها برای مهار ایران باشند.»
رسانه‌های سعودی برای التیام ناکامی آنها در جنگ سوریه تلاش می کنند که اولا میان ایران و روسیه اختلاف ایجاد نمایند ، در مرحله بعد این تصور را ایجاد کنند که با مداخله کرملین ، نقش تهران و نیروهای مقاومت تضعیف شده است.
*** حملات آمریکا هیچ نتیجه‌ای نداشته
«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه میگوید که مسکو تا کنون هیچ پاسخی از طرف آمریکا درباره اینکه به کجا در سوریه علیه داعش حمله کرده و به کجاها حمله نکرده، دریافت نکرده است.
وی تاکید کرد که حملات آمریکا و ائتلاف علیه داعش هیچ نتیجه‌ای نداشته است.
رئیس جمهوری روسیه همچنین تأکید کرد: آمریکا مجددا شروع به تأمین تسلیحات برای گروههای مخالف کرده است. آمریکایی ها فقط محموله های تسلیحاتی را در برخی مناطق سوریه پرتاب می کنند اما مشخص نیست که این سلاح ها به دست چه کسانی می رسد و چه کسانی از آنها استفاده می کنند. این سوال بزرگی است.
پوتین در ادامه با اشاره با انتقادهای غرب درباره حملات هوایی روسیه در سوریه گفت: آمریکا ما را متهم کرده که حملات هوایی اشتباهی را انجام می دهیم اما نکته مهم اینجا است که ما از آنها خواستیم تا اطلاعاتشان را درباره مواضع تروریست ها با ما به اشتراک بگذارند که آنها این درخواست را رد کردند.
وی در بخش دیگری از اظهاراتش با اعلام اینکه «مسکو به دنبال به دست گرفتن رهبری در عملیات ضدتروریسم در سوریه نیست»، به ضرورت مشارکت قدرت های منطقه ای نظیر ایران در حل بحران سوریه اشاره کرد و گفت: ما پیشنهاد گفت وگوهای اطلاعاتی و نظامی در سطح عالی با آمریکا را در خصوص بحران سوریه در مسکو مطرح کرده ایم. ما باید به طور جدی وارد عمل شویم. همچنین نیاز است تا با بازیگران منطقه ای نظیر ایران، عراق، عربستان و سوریه وارد تعامل شویم. بدون این مسئله دستیابی به راه حل غیرممکن خواهد بود.
«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه با ابراز انتقادهای خود نسبت به عملکرد ائتلاف آمریکایی ضدداعش، گفت: هدف روسیه از عملیات تجسسی و همکاری ائتلاف اطلاعاتی ضد تروریستی روسیه، ثبات بخشیدن به حکومت قانونی سوریه است .
پوتین افزود: با برنامه ریزی گسترده و تمرکز نیرو، انتقال تسلیحات، عملیات تجسسی و همکاری ائتلاف اطلاعاتی ضد تروریستی روسیه و سه کشور ایران-عراق و سوریه، مبارزه جدی با داعش را آغاز کردیم و به نتایج بسیار خوبی رسیدیم .
وی تصریح کرد: ائتلاف آمریکایی، اطلاعات خود را درباره تروریست ها بویژه داعش در اختیار مسکو قرار نمی دهد و همزمان ادعا می کند جنگنده های روسی مواضع گروه های میانه رو را هدف قرار می دهند.
وی ادامه داد: شرکای ما از روسیه انتقاد می کنند که اهداف معارضان سوری غیر تروریست هدف گیری می شود، در حالیکه با وجود درخواست ما برای ارائه اطلاعات از سوی کسانی که از یک سال پیش در سوریه حضور غیرقانونی دارند، بی جواب مانده است.
رئیس جمهوری روسیه با رد انتقادهای غرب از همکاری نیروی هوایی این کشور با سوریه در سرکوب تروریست ها، گفت: ائتلاف آمریکایی با علت نامشخص، اعلام کرده حاضر به همکاری در سطح ارائه اطلاعات علیه تروریست ها نیست و اکنون اگر آنان مدعی هستند که بهتر از ما می دانند چگونه می توان با تروریست ها مقابله کنند، اطلاعات خود را ارائه دهند.
وی افزود: با وجود همه این مخالفت ها، تماس ها برای انجام هماهنگی های بیشتر در مبارزه با تروریست ها بین روسیه و ائتلاف آمریکایی در حال انجام است.
وی افزود: از نخستین ساعات آغاز عملیات ضد تروریستی در سوریه، تاکید کردم که اقدامات نظامی فعال ما در این کشور زمانی محدود می شود که ارتش سوریه تهاجمی شود و هدف اصلی ما، فقط ثبات بخشیدن به حکومت قانونی این کشور و ایجاد زمینه برای جست وجوی راه حل های سیاسی و پایان بحران این کشور است.
رئیس جمهوری روسیه با بیان اینکه ثبات در سوریه با انجام عملیات نظامی ممکن است، تاکید کرد: زمانی که واحدهای داعش و همپیمانان این گروه نزدیک دمشق مستقر و سران سوریه در پایتخت این کشور محاصره شده اند، توافقی برای حل و فصل سیاسی مساله به وجود نمی آید.
پوتین گفت: اما اگر ارتش سوریه بتواند توان و آمادگی خود را برای مبارزه با تروریست ها نشان دهد، امکان دستیابی به توافق سیاسی بین طرف های سوری افزایش می یابد.
رئیس جمهوری روسیه درباره برنامه عملیات ضدتروریستی ارتش این کشور در سوریه اظهار کرد: از مدت ها پیش برای آغاز این عملیات آماده شده بودیم و برنامه های مقدماتی تمرکز نیرو و تجمیع تسلیحات در مکان ها و زمان های از قبل تعیین شده و اقدامات تجسسی طولانی و فضایی هم انجام گرفت. اطلاعات منابع مختلف مقایسه شد و همچنین با مشارکت سوری ها و طرف های دیگر منطقه (ایران و عراق) مرکز اطلاع رسانی ضد تروریستی در بغداد آغاز بکار کرد.
وی گفت: در نتیجه تبادل اطلاعات با این مرکز، داده های بیشتری به دست آمد. به این ترتیب عملیات زمینی سوریه و هوایی روسیه ناگهانی و تصادفی نیست، بلکه اجرای برنامه ها از پیش تعیین شده است.
***نقش روسیه وایران دربحران سوریه
آلکسی پوشکف رئیس کمیته امور خارجی دومای سفلی در گفت‌وگویی اظهار داشت که ائتلاف به رهبری آمریکا علیه مواضع داعش، در این یک سال، کار پوچ می‌کرد و موجب تردید شده است.
آلکسی پوشکف رئیس 62 ساله کمیته امور خارجه در مجلس سفلی پارلمان فدراسیون روسیه در گفت‌وگویی اظهار داشت که در رابطه با حسن‌نیت آمریکایی‌ها در حمله به مواضع گروههای هراس‌افکن در خاک سوریه باید تشکیک کرد.
چنان‌که روسیاالیوم و اسپوتنیک الاخبار گزارش می‌دهند، او که از چهار سال پیش و با حضور در فهرست جناح سیاسی روسیه متحد وارد دوما شده است، افزود: در بیش از یک سالی که از تشکیل ائتلاف به رهبری آمریکا و به بهانه مقابله با هراس‌افکنان رادیکال گروه حکومت اسلامی می‌گذرد، جنگنده‌های آمریکایی تنها در حال بمباران بیابان‌ها بوده‌اند!
پوشکف که متولد پکن اما با اصالت وبزرگ شده روسی است در رابطه با عملکرد ائتلاف به رهبری آمریکا علیه مواضع هراس‌افکنان حکومت اسلامی تصریح کرد: این‌ها بیش از یک سال است که وانمود می‌کند در حال بمباران داعش هستند، و این در حالی است که نتیجه ای را شاهد نیستیم!
از روز چهارشنبه که جنگنده‌های نیروی هوایی روسیه، فعالیت به قصد از میان بردن را علیه مواضع گروه موسوم به داعش آغاز کرده است، رسانه‌های غربی، حملات رسانه‌ای فراوانی علیه آنها صورت داده اند. این دسته از رسانه‌ها، اقدامات ارتش هوایی روسیه را به از میان بردن مواضع ائتلاف به رهبری آمریکا متهم میکنند.
همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اعلام کرد که روسیه و ایران می توانند نقش کلیدی و محوری را در حل و فصل بحران موجود در سوریه ایفا کنند.
فدریکا موگرینی خاطر نشان کرد: نقش روسیه در حل و فصل این بحران می تواند بسیار مهم باشد. همگی ما به همراه روسیه بر این مسئله توافق داریم که لازم است سرمایه گذاری زیادی در روند تحت امر سازمان ملل در مورد موضوع سوریه داشته باشیم به همین دلیل مذاکرات استفان دی میستورا نماینده ویژه سازمان ملل در سوریه روز گذشته در مسکو با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه بسیار مهم است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا افزود: زمانیکه مساله متقاعد کردن حکومت دمشق به مشارکت در روند سیاسی و حضور در مذاکرات مطرح باشد، روسیه می تواند نقش کلیدی در آن ایفا کند. در این راستا نقش ایران نیز می تواند مهم و کلیدی باشد.
این مقام ارشد اتحادیه اروپا در ادامه تصریح کرد: اگر می خواهیم که روند سیاسی در داخل سوریه رو به جلو حرکت کند و این روند فورا آغاز شود، لازم است بازیگرانی که بر حکومت روسیه نفوذ دارند، نیز مشارکت کنند. به همین دلیل نقش روسیه و ایران مهم و سرنوشت ساز است.
درهیمن حال رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه استراتژی دشمن در منطقه در جهت تخریب اهداف آزادی بخش اسلامی است، گفت: بر همین اساس رهبری معظم مذاکره با آمریکا را بی‌فایده و غلط توصیف کردند.
دکتر علی لاریجانی افزود: در این روزها اقداماتی در منطقه رخ داده است که نشان دهنده از هم گسیختگی روانی میدان داران بی‌رحم است که هر یک گوشه‌ای از بار فساد و تباهی در منطقه را به دوش می‌کشند.
وی ادامه داد: به همین جهت ائتلاف ضد تروریستی امروز به یک رسوایی سیاسی برای آمریکا و هم پیمانان آنان تبدیل شده است؛ کاملا مشخص شده که آنها با تروریست های داعش به جای مبارزه، بازی میکنند. پروازهای شناسایی بسیاری دارند اما عملیات محدود و آن هم در جای‌های خاص و نه تجمعات آنان؛ حال آنکه روسیه در مبارزه با تروریست ها در سوریه جدی تر وارد شده، به این کشور خرده می گیرند که با این اقدامش حل مسئله سوریه را با مشکل مواجه کرده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: آیا این ائتلاف سال گذشته راه‌حلی در سوریه ایجاد کرد؟ یا مشکل تروریستهای وحشی را حل کرد؟ تنها کاری که ائتلاف با آن همه کبکبه و دبدبه انجام داد، نشان داد در مبارزه با تروریست ها کم آورده است.
***ریاض نمی‌گذارد پیروز شوند
درهمین راستا یک تحلیلگر عربستانی با اشاره به عملیات هوایی روسیه در سوریه مدعی شده که عربستان اجازه نخواهد داد تهران و مسکو در سوریه به پیروزی دست پیدا کنند.
«جمال خاشقجی» تحلیلگر عربستانی ادعا کرده که ریاض اجازه نخواهد داد ایران و روسیه در سوریه به پیروزی دست پیدا کنند.
پایگاه خبری «عرب برس»، به نقل از خاشقجی نوشته که با وجود جنجالی که درباره سفر «محمد بن سلمان» وزیر دفاع عربستان و «عادل الجبیر» وزیر خارجه این کشور به روسیه و دیدار اخیرشان با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور این کشور منتشر شده اما موضع عربستان درباره سوریه تغییر نکرده و وزیر خارجه این کشور در نشست خبری با «لوران فابیوس» همتای فرانسوی‌اش همین مسأله را تأیید کرد.
وی ادعا کرده که وزیر دفاع عربستان به روسیه سفر کرده بود تا به مسئولان روس بگوید موضع عربستان درباره بشار اسد رئیس جمهور سوریه و بحران این کشور تغییر نکرده و عواقب عملیات نظامی روسیه در سوریه خطرناک خواهد بود.
خاشقجی ادامه داده که محمد بن سلمان به مسکو گفته که عربستان به حمایت از گروه‌هایی که با بشار اسد به صورت مسلحانه مبارزه میکنند ادامه خواهد داد اما با این وجود روسیه کشور مهمی است و عربستان به دنبال رویارویی با آن نیست.
وی همچنین در واکنش به عملیات روسیه برای مبارزه با تروریسم در سوریه گفته که آنچه در سوریه اتفاق می‌افتد یک جنگ است و به میزان پایداری «مردم سوریه» بستگی دارد؛ هیچ کدام از مسئولان عربستانی را نخواهیم دید که رسما اعلام کند به عنوان مثال 100 موشک برای مخالفان بشار اسد به سوریه ارسال کرده‌ایم، اما می‌دانیم که عربستان برای مخالفان مسلح بشار اسد سلاح می‌فرستد.
نظر شما