در دو هفته گذشته به سردرگمی مخاطبان برای انتخاب مجموعهشعر خوب پرداختیم و برخی مسایل که منجر به بیاعتمادی مخاطبان به اطلاعرسانیهای فضای مجازی، معرفیها و نقدهای مطبوعاتی، و نیز شمارگان و نوبت چاپهای مجموعههای شعر شده را بررسی کردیم. این هفته نیز به تأثیر برگزیدهشدن کتابهای شعر در جوایز ادبی بر تصمیمگیری مخاطب میپردازیم.
در حالحاضر در طول یکسال، جوایز ادبی کمی هستند که بهطور ویژه به بررسی کتابهای شعر میپردازند؛ مانند جایزه جشنواره بینالمللی فجر که بدون مرزبندی، همه کتابهای ارسالی و یا منتشرشده یکسال را بررسی میکند، جایزه خبرنگاران که بدونجهتگیری، مجموعهشعرها را در دو گروه منتشرشده و منتشرنشده، مورد ارزیابی قرار میدهد، جایزه گام اول که به بررسی نخستین کتابهای مؤلفان اختصاص دارد، جایزه پروین اعتصامی که به بررسی تألیفات زنان میپردازد، جایزه کتابسال غزل که منحصراً مجموعهغزلها را بررسی میکند، جایزه قلم زریّن که بخشی از آن به کتابهای شعر اختصاص دارد، جایزه شعر شاملو که صرفاً مجموعهشعرهای سپید را داوری میکند و فعلاً دوره اول خود را گذرانده و...
بنابراین در طول یکسال، با توجه به تعداد جوایز ادبی در حوزه شعر، چنانکه هر کتابِ منتخب، تنها در یکی از جوایز برگزیده شده باشد، و چنانکه هریک از جوایز، سه رتبه اول و دوم و سوم را معرفی کند، مخاطب با حدود بیست مجموعهشعر و یا کمتر(درصورت حضور برخی کتابها در چند جایزه) مواجه خواهد بود که یقیناً از غربال افراد ذیصلاح در عرصه داوری شعر گذشته و تا حدّ بسیار زیادی، گزینههایی قابلقبول برای انتخاب هستند. البته در این میان باید به مرزبندی در برخی جوایز نیز توجه داشت، چنانکه برگزیده کتاب سال غزل و یا جایزه شاملو را نمیتوان بهترین مجموعهشعر سال دانست، بلکه باید آن را بهترین مجموعه غزلِ شرکتداده شده، و بهترین مجموعهشعر مدرنِ شرکتداده شده دانست. و باز باید در تمامیِ جوایز به سلیقه داوران نیز توجه کرد.
امّا از آنجایی که پس از هر جایزه ادبی، عملاً چندنفر از نتایج راضیاند و بهتعداد دیگر شرکتکنندگان، با افراد ناراضی مواجهیم، طبیعی است که ماهیّت جایزه، سلامت داوری، صلاحیّت داوران، و کیفیّت آثار برگزیده از جانب خیل عظیم ناراضیان زیرسؤال برود اما حقیقت این است که علیرغم دیگرگونه جلوهدادنِ ماجرا از طرف ناراضیان، جوایز ادبی از چنان بازخوردی در جامعه ادبی برخوردارند که حتی برخی شکستخوردگان میدان نیز نمیتوانند بُعد خبری جوایز را از دست بدهند و پس از برگزاری جوایز، سعی میکنند با درستکردن جنجال و ناسزاگفتن به داوران و برگزیدگان و شرکتکنندگان و... خود را برای مدتی کوتاه در صدراخبار و حواشی نگهدارند و حتی پس از برگزاری داوری اولیه و حذف کتابشان از ادامه روند داوری، اعلام انصراف کنند؛ یعنیکه پیش از آنکه ما را رد کنند، خودمان کنار کشیده بودیم!
برخی شاعران هم که از اساس تکلیفشان مشخص است. این گروه یکیدوسال بعد از تعلق یکجایزه به شاعری دیگر، تمام حواشی خبری جایزه آن سال را فراموش کرده، قد علم میکنند و میگویند ما برگزیده فلان جایزه بودیم! والسّلام! در هفته آتی به تأثیر پیشنهادهای دوستانه بر انتخاب مجموعهشعرها میپردازیم.
نظر شما