به گزارش قدس آنلاین به نقل از روزنامه اطلاعات،در این گزارش که در شماره سه شنبه 11 اسفند 1394 هجری خورشیدی به قلم بیتا مهدوی منتشر شده، آمده است: براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، حدود 1.3میلیارد نفر در جهان سیگار می کشند که یک میلیارد نفرشان مرد و 300 میلیون نفرشان، زن هستند و این در حالی است که بیشتر این افراد در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند که کشور ما نیز از این معضل بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی برکنار نیست.
درگزارش یادشده همچنین آمده است که مصرف سیگار و تنباکو به عنوان دومین علل مرگ و میر در دنیا شناخته شده است، به طوری که سیگار سالانه جان 6 میلیون نفر در جهان را می گیرد و به عبارت دیگر، در حال حاضر هر 6 ثانیه یک نفر، روزانه بیش از 15 هزار نفر و سالانه حدود 6 میلیون نفر بر اثر استعمال دخانیات، جان خود را از دست می دهند که با ادامه این روند، سالانه بیش از10 میلیون مرگ تا سال2020 میلادی پیش بینی می شود. ‏
بر اساس این بررسی ها، روزانه بیش از 15 میلیارد نخ سیگار در سراسر جهان مصرف می شود که به عبارت دیگر هر دقیقه 10 میلیون نخ و یا 5.6 تریلیون نخ در سال است و به آن معناست که روزانه به ازای هر نفر ساکن کره زمین 3 نخ سیگار به فروش و مصرف می رسد. ‏
کارشناسان معتقدند، مرگ هر فرد سیگاری به غیر از زیان های فردی، موجب آسیب دیدن جدی و ضرر هنگفت بودجه سلامت عمومی مردم و نهایتا ضربه به توسعه کشور ها می شود و نیز حمایت از اجرای قوانین بهداشتی، ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی و آگاهی دادن به عامه مردم برای احقاق حق و جلوگیری از تجاوز به حریم سلامت آنان و آلوده نکردن هوا، از مهم ترین مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.‏
** ‏ آمار چه می گوید؟
در ایران نزدیک به 21 درصد آقایان و 3 درصد خانم ها سیگاری هستند و سالانه نزدیک به 65 میلیارد نخ سیگار کشورمان دود می شود و این جمعیت 8 تا10 میلیون نفری، روزانه حداقل10 میلیارد تومان را به باد می دهند، که البته هزینه های مربوط به قلیان باید جداگانه محاسبه شود.‏
براساس محاسبات بانک جهانی، دولت ها 2 برابر این ارقام هزینه مداوای بیماری های ناشی از مصرف دخانیات می کنند، یعنی حداقل20 میلیارد تومان در روز به بودجه عمومی کشورها، خسارت وارد می شود. فرمول محاسبه ساده چنین است که هر یک میلیون نخ سیگار مصرفی معادل مرگ یک نفر است و این رقم در ایران معادل سقوط یک هواپیمای مسافربری در روزاست! البته در این میان افراد بیگناه که در معرض دود تحمیلی سیگار و قلیان قرار می گیرند، نیز بی نصیب نیستند و بر اساس همین فرمول10 درصد این رقم سهم آنهاست، یعنی 6 هزار نفر در سال! باعث تأسف بیشتر است که تقریبا یک سوم این مرگ ومیر ها در کودکان اتفاق می افتد.
** مرگ بر اثر مصرف سیگار
دکتر سید حسن هاشمی ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مصاحبه با خبرگزاری ایرنا در مورد استعمال سیگار در کشور اظهار داشته است: وزارت بهداشت و درمان قربانی استعمال دخانیات است و این در حالی است که بخش عمده ای از اعتبارات حوزه سلامت این وزارتخانه صرف درمان بیمارانی می شود که با سیگار، زندگی کرده اند.
وی با تاکید بر اینکه با توجه به آمار فزاینده مصرف دخانیات در کشور، باید اقدامات جدی تری برای کنترل دخانیات انجام شود، می گوید: عزم جدی برای تغییر رویکردهای گذشته به منظور مبارزه با استعمال دخانیات، ضروری است.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان این مطلب که سیگار منجر به سالانه50 هزار مورد مرگ می شود که قابل پیش بینی و پیشگیری است، می افزاید: سالانه حداقل50 میلیارد نخ سیگاردر ایران مصرف می شود و دخانیات سالانه بیش از 6 میلیون نفر را در جهان می کشد.
** وی با تاکید بر ضرورت بهره گیری
از الگوهای بین المللی موفق در کاهش مصرف دخانیات می گوید: متأسفانه مصرف دخانیات اعم از سیگار و قلیان رو به افزایش است و این در حالی است که حدود10 و نیم میلیون نفر در کشورمان سیگار می کشند و متاسفانه مصرف آن در زنان هم رو به افزایش است.
دکتر هاشمی یادآوری می کند: استعمال دخانیات از نظر عوارض عامل90 درصد مشکلات ریوی، 80 درصد برونشیت مزمن، و 25 درصد سایر بیماری های ناشی از مصرف دخانیات است.
وی می گوید: بخش مهمی از اعتبارات حوزه سلامت که باید به مصرف تأمین بهداشت عمومی و درمان مردم برسد، صرف بیماری های ناشی از استعمال دخانیات می شود.
** ابتلا به سرطان ریه‏
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به این مطلب که50 درصد از علت مرگ های ناشی از ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی، مصرف دخانیات است می افزاید: متاسفانه ابتلا به این بیماری ها در این افراد 2 تا 4 برابر بیشتر است، به طوری که ابتلا به سرطان ریه در سیگاری ها 23 برابر در مردان و 13 برابر در زنان بیشتر است و نوزادانی که از مادران سیگاری متولد می شوند، حدود300 گرم کم وزن تر هستند.
وی یادآوری می کند: کاهش استعمال دخانیات نیاز به همکاری های فرابخشی در حوزه های آموزش و پرورش، آموزش عالی، ورزش و سایر حوزه های مرتبط دارد.
دکتر هاشمی با بیان اینکه متاسفانه در حوزه پیشگیری از استعمال دخانیات، رسانه ها خیلی اثربخش نبوده اند و در برخی موارد اثرات تخریبی نیز داشته اند، اظهار امیدواری کرده است که در برنامه ششم توسعه و تصویب لایحه بودجه، بعد از چند سال تلاش، توجه ویژه ای به این موضوع مهم صورت گیرد تا بتوان در حوزه کنترل دخانیات، موفق عمل کرد.‏
** مضرات سیگار ‏
دکتر محمد سجاد رضایی ـ متخصص بیماری های داخلی در مورد مضرات مصرف سیگار به گزارشگر روزنامه اطلاعات می گوید: بیش از4000 ماده شیمیایی در دود تنباکو وجود دارد که حداقل250 ماده آن، مضر است و بیش از50 ماده شیمیایی موجود در دود تنباکو نیز موجب ابتلا به سرطان می شود. تماس با دود افراد سیگاری در بزرگسالان، موجب بروز بیماری های شدید قلبی، تنفسی و سرطان ریه می شود و در نوزادان نیز تماس مستمر با دود سیگار به مرگ ناگهانی آنان می انجامد و باعث می شود که زنان باردار، نوزادان کم وزن به دنیا آورند.‏
وی می افزاید: در هر نخ سیگار20 ماده سمی و سرطان زا وجود دارد که موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان می شودو این در حالی است که مواد خطرناک سمی مانند سیانور، بنزن، فلزات سنگین، سرب و کورم هم که در سیگار وجود دارد، با استنشاق، وارد بدن می شود. این مواد در دراز مدت موجب بروز سرطان هایی مانند ریه، حنجره، حفره دهان، حلق، مری، معده، لوزالمعده، کلیه، مثانه و دهانه رحم می شود، به طوری که بر اساس تحقیقات انجام شده در صورت ادامه استعمال دخانیات توسط افراد سیگاری، احتمال مبتلا شدن آنان به سرطان های دیگر از قبیل زبان، دهان، غدد، بزاق و حلق ( 6 تا 27 برابر)، سرطان بینی ( 2 مرتبه)، گلو ( 12 مرتبه)، مری ( 8 تا 10 برابر)، حنجره (10 تا 18 برابر)، معده( 2 تا 3 برابر)، کلیه ( 5 برابر)، لوزالمعده (2 تا 5 برابر) و مقعد ( 5 تا 6 برابر) بیشتر وجود دارد. ‏
‏‎دکتر رضایی با اشاره به اینکه خطر ابتلا به سرطان ریه با میزان مصرف روزانه و سن شروع سیگار ارتباط مستقیم دارد، یادآوری می کند: خطر سرطان ریه در افراد 15 تا 64 ساله ای که مصرف دخانیات را از 15 سالگی شروع کرده اند، 3 برابر افرادی است که سن شروع مصرف دخانیات آنان در 25 سالگی بوده است.‏
** سیگار و بیماری های قلبی عروقی
دکتر رضایی با بیان این مطلب که استعمال دخانیات با اثرگذاری بر روی عوامل انعقادی و نیز تغلیظ خون، احتمال تشکیل لخته و بسته شدن سرخرگ ها را افزایش می دهد، می گوید: سیگار با اثرگذاشتن بر روی رگ های کوچک، خون رسانی به بخش های انتهایی اندام ها را مختل می کند که این عارضه در افراد دیابتی که گرفتاری اعصاب محیطی نیز دارند، بسیار خطرناک است و احتمال قطع عضو را هم افزایش می دهد.
از این رو سیگاری ها در دهه های سوم و چهارم زندگی خود 5 برابر دیگران احتمال ابتلا به حمله قلبی دارند و یک سال پس از ترک سیگار، خطر بیماری عروق قلب آنان نصف می شود و 15 سال پس از ترک، خطر نسبی مرگ ناشی از بیماری قلبی به حد افراد غیرسیگاری می رسد تنگی نفس، تپش قلب و افزایش فشارخون از اثرات قلبی زودرس استعمال دخانیات است.‏
وی می افزاید: استعمال سیگار به تنهایی خطر ابتلا به بیماری عروق قلبی را به طور متوسط 2 برابر می کند و همچنین عامل 21 درصد بیماری های کشنده قلبی است. دود سیگار مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی را برای همسران و فرزندان افراد سیگاری هم 3ر1 برابر افزایش می دهد، اضطراب ناشی از استعمال دخانیات خطر سکته قلبی مجدد را 2 برابر و مرگ را 3 برابر می کند و افسردگی نیز در 25 درصد بیماران دچار ناراحتی های قلبی حاد، دیده می شود و مرگ و میر آنان را 4 برابر می کند.‏
این متخصص بیماریهای داخلی با بیان این مطلب که سیگار کشیدن از راه های مختلفی بر قلب اثر می گذارد و یاد آوری می کند: دود سیگار محتوی نیکوتین که یک ماده شدیداً اعتیادآور است، 3 اثر فوری در بدن دارد، ضربان در حال استراحت قلب را افزایش می دهد، فشار خون را موقتاً بالا می برد و رگ های خونی را منقبض می کند.‏ برخلاف افزایش ضربان قلب ناشی از فعالیت های بدنی، افزایش ضربان قلب به دلیل نیکوتین، حتی زمانی که فرد در حال استراحت است، ادامه می یابد.‏‏
دود سیگار محتوی مونوکسید کربن است و زمانی که استنشاق می شود، به کاهش توزیع اکسیژن در مغز، قلب و سایر قسمت های بدن می انجامد. به علاوه، سیگار کشیدن می تواند با کاهش خون رسانی و اکسیژن رسانی به جنین، به عوارضی در حاملگی منجر می شود. مونوکسید کربن میزان اکسیژن در دسترس قلب را کاهش می دهد و به افزایش چربی در لایه های داخلی شریان، به وضعیتی که به تصلب شرایین معروف است، کمک می کند و در نهایت، رگ های خونی، سفت تر و باریک تر می شود و جریان خون کاهش می یابد. گاهی یک لخته تشکیل می شود و جریان خون را می بندد که این انسداد علت عمده سکته های قلبی و مغزی است.
سیگاری ها مشکلات مزمن بهداشتی زیادی مانند سرفه، کوتاهی نفس و عفونت های مکرر تنفسی را تجربه می کنند. به علاوه سیگار کشیدن، منجر به مشکلات جدی دراز مدت مانند بیماری های قلبی و ریوی مثل آمفیزم و سرطان های دهان و ریه می شود.‏
وی با بیان این مطلب که به دنبال قطع مصرف دخانیات، خطر نسبی ایجادسرطان به طورقابل توجهی کاهش می یابد، می گوید: بهترین راه پیشگیری از ابتلا به سرطان ، سیگار نکشیدن است‎ ‎و این در حالی است که‏‏‎ ‎در استعمال دخانیات تنها خود فرد در معرض خطر و بیماری قرار ندارد، بلکه دود سیگار موجب بروز آسیب های جدی و خطرناک و از جمله سرطان و بیماری های قلبی و عروقی در همسر و فرزندان و تمامی افرادی که در آن فضای بسته قرار دارند، می شود.‏
‏‎ دکتر رضایی با بیان اینکه سرطان سومین عامل مرگ و میر در کشور به شمار می رود، می افزاید: با اجرای طرح های فرهنگ سازی و آموزشی و عزم جدی دولت برای اجرای طرح های پیشگیرانه و محدودیت استعمال سیگار و دیگر انواع دخانیات در محل های عمومی، می توان در راه ارتقاء دانش و سلامت جامعه گام برداشت. ‏‏
** کاهش سن مصرف سیگار
دکتر غلامرضا محمودی ـ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و سرپرست کلینیک ترک سیگار در مورد کاهش سن مصرف سیگاربه گزارشگر روزنامه اطلاعات می گوید: این الگوی جهانی است؛ یعنی همیشه در همه جوامع، سال به سال سن مصرف کنندگان سیگار پایین می آید، چرا که بر روی نوجوانان و جوانان کارهای آموزشی انجام نمی شود. علاقه به کشیدن سیگار در ایران و در همه رده های سنی وجود دارد و باعث می شود نوجوانان و جوانان الگوپذیری از سنین بالاتر داشته باشند و یکسری کنجکاوی هایی را پیدا کنند که همین مسأله باعث شروع و یا تجربه مصرف سیگار در سنین پایین می شود.
چون سیگار به دلیل وجود نیکوتین به شدت اعتیارآور است، خیلی سریع شخص را معتاد می کند و به این ترتیب روحیه مصرف در او باقی می ماند و مجبور به تداوم مصرف می شود و از این روست که سیگار را جزء موادمخدر می دانند. متأسفانه ما طی این سال ها آموزش های خاصی را برای جوانان نداشته ایم و آنها را به حال خود رها کرده ایم. ‏
** اعتیاد به نیکوتین
دکتر محمودی در مورد اعتیاد به مصرف نیکوتین می گوید: طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، نیکوتین جزو مواد مخدر است و ماده مخدر هم ماده ای است که 4 ویژگی را داشته باشد؛ اجبار به مصرف، تداوم مصرف، بروز عوارض در صورت قطع مصرف و بالاخره گرفتن پاداش در صورت مصرف مجدد. ‏
در مورد سیگار به دلیل وجود نیکوتین در آن، این 4 خصوصیت وجود دارد و فرد مجبور به مصرف مداوم آن می شود و اگر هم مصرفش را قطع کند، دچار یکسری مشکلات می شود و وقتی دوباره مصرف را از سر بگیرد، احساس آرامش می کند.
نیکوتین یک آلکویید بسیار قوی است که خیلی سریع در خون جذب می شود و به مغز می رسد و در مغز نیز باعث افزایش آدرنالین یا نووآدرنالین می شود. ترشح این مواد در خون سبب افزایش فشار آن می شود و ضربان قلب را نیز بالا می برد که در پی آن، مقدار هورمون کورتیزول و قندخون بالا می رود و همین عامل باعث سرخوشی شخص می شود، احساس تمرکز بیشتری می کند و انرژیک می شود و همه این خوشی ها بر اثر عملکرد نیکوتین در بدن است و وقتی فرد به این تجربه برسد که سرخوشی به وسیله نیکوتین برایش بوجود می آید، پایبند آن می شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این مطلب که از طریق ورزش، تنفس عمیق، نوشیدن آب و گرفتن حمام گرم نیز علائم سرخوشی در شخص به وجود می آید، می افزاید: این کارها همان اثری را که سیگار برای فرد دارد، به وجود می آورند، ولی انجام آن ها مقداری سخت است یا فرد خیلی سریع نمی تواند آن ها را انجام دهد. او فقط یاد گرفته است که با سیگار کشیدن پاداشی را که می خواهد کسب کند و چون کسب می کند به این کار ادامه می دهد.
وی در مورد حمایت از قوانین ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی اظهار می دارد: آگاهی دادن به مردم برای احقاق حق خود و جلوگیری از تجاوز به حریم سلامت آنها و آلوده کردن هوا، موضوع بسیار بااهمیتی است. این قوانین علاوه بر حمایت از سلامت عمومی، تشویق کننده افراد سیگاری و قلیانی برای ترک آن ها نیز محسوب می شود و البته همکاری رسانه ها و به خصوص صدا و سیما، سینما، تئاتر و اصحاب هنر در این زمینه بسیار بااهمیت است. 
متاسفانه نتایج مطالعه انجام شده در ایران بیانگر آن است که باوجود ممنوعیت نشان دادن صحنه های مربوط به استعمال دخانیات از جنبه های تبلیغ و ترویج در فیلم ها، سریال ها و برنامه های تفریحی، این پدیده روند تصاعدی دارد و از دهه60 که میانگین آن 39.1 ثانیه بوده، در دهه 80 به 3.99 ثانیه رسیده که گامی برخلاف سلامت افراد جامعه و به خصوص کودکان و نوجوانان، به حساب می آید.
** راه های ترک سیگار
ـ پیش‏ از ترک کامل سیگار، سعی کنید مکان هایی را به عنوان مکان های ممنوعه برای استعمال سیگار درنظر بگیرید و سپس در این مکان ها مثلاً منزل، محل کار و یا اماکن عمومی، به هیچ عنوان سیگار نکشید. همسر و فرزندان فرد سیگاری، افراد بسیار مناسبی برای کمک به او در ترک اعتیاد به سیگار هستند.
ـ برای‏ ترک سیگار باید ایجاد انگیزه کرد. انگیزه یعنی تلاش برای رسیدن فرد سیگاری به اینکه خود بخواهد، نه دیگران، به عبارت دیگر، اطرافیان فقط می توانند در ایجاد انگیزه، کمک کننده باشند و این خود فرد است که باید انگیزه را در خود ایجاد کند.
ـ لیستی‏ از معایب و فواید سیگار را تهیه کنید و آن را منصفانه بخوانید. با توجه به تمامی جزییات، اگر تمایل به ترک سیگار پیدا کردید، آن را عقب نیندازید و حتماً در اسرع وقت شروع کنید.
ـ زمان‏ و نوع کاری را که با آن سیگار می کشید، مشخص کنید و به دلایل سیگار کشیدن خود در آن زمان و احساسی که بعد از مصرف سیگار داشته اید، فکر کنید.‏