در این راستا آستان قدس رضوی با هدف خدمترسانی به زائران مجموعهای از امکانات را به آنان عرضه میکند و گاهی نیز با در نظر گرفتن شرایط ویژه زائران، امکان زیارتی دلچسب را برایشان مهیا میکند.
پیش از تشرف
فرقی نمیکند زائران، مسافرانی از شهرهای دور باشند و یا مجاورانی که با خودروی شخصیشان به بارگاه حضرت رضا(ع) می آیند. برای هر کسی که قصد تشرف به حرم مطهر را داشته باشد فضاهایی به عنوان پارکینگ در نظر گرفته شده است. پارکینگها در ورودیهای مختلف قرار دارند و برحسب مسیر تشرف زائران به سوی حرم مطهر در دسترسشان قرار میگیرد؛ پارکینگ شماره 1 با مساحت 55810 متر مربع، زیر صحن غدیر در ضلع جنوب غربی اماکن متبرکه و غرب صحن جامع واقع شده و دارای چند مورد دسترسی اضطراری با زیرگذر از طرف شرق است. پارکینگ شماره 2 زیر صحن کوثر و قسمتی از ضلع شرقی صحن جامع رضوی قرار دارد و دارای 27234 متر مربع مساحت است. این پارکینگ در ضلع جنوب شرقی اماکن متبرکه جای دارد و از ورودی امام رضا(ع) تا خروجی نواب با مسیر سواره رینگ زیر گذر، مرتبط است. پارکینگ شماره 3 که زیر صحن هدایت قرار دارد با مساحت 20470 متر مربع امکان دسترسی به سطح صحن را از طریق راه پله وآسانسور امکانپذیر میکند. پارکینگ شماره 4 جنب سردر شیرازی بوده و 9485 متر مربع مساحت دارد، راه یافتن به این پارکینگ از شمال رینگ زیرگذر و از طریق خیابان شیرازی میسر میباشد.
زیارت با خیالی آسوده
دفاتر امانات پیش از ورود زائران به حرم مطهر رضوی، وسایل غیرضروری، قیمتی و یا وسایلی که امکان بردن آنها به داخل حرم مطهر مقدور نمیباشد را از زائران تحویل گرفته و باعث میشود آنان در طول زیارت دلهره گم شدن و یا دغدغه نگهداری از وسایلشان را نداشته باشند.در دفاتر امانات حرم مطهر وسایلی همچون کیفهای دستی، اداری ، دوربینهای فیلمبرداری و عکاسی، کیف دوشی و ساکهای کوچک ورزشی پذیرش میشود.
زائرانی با شرایط خاص
هر مؤمن و مسلمانی آرزوی زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) را دارد. این آرزوی ناب و مقدس کوچک و بزرگ نمیشناسد و در قلب هر مؤمنی جوانه میزند. پس بعید نیست اگر سالمندانی که راه رفتن برایشان دشوار است و کهولت سن محدودیتهایی برایشان ایجاد کرده، باز هم به قصد زیارت به حرم رضوی بیایند. به همین دلیل است که آستان قدس رضوی خدماتی همچون صندلی چرخدار و زائربر را به این دسته از زائران ارایه میدهد. آمارها حاکی از آن است که هماکنون 2500 نفر در شیفتهای متوالی در بخش صندلی چرخدار مشغول خدمترسانی به زائران هستند. و 300 صندلی چرخدار قابل استفاده وجود دارد و در ساعات مختلف شبانهروز به زائران کمک میکنند تا با سهولت به صحنهای مختلف بروند.
37 زائربر نیز در این بخش وجود دارد که روزانه 10 تا 15 عدد از آنها فعال بوده و امکان جابهجایی زائران را در داخل حرم مطهر فراهم میکنند و با ظرفیتهای 6 نفره و 14 نفره به کار گرفته میشوند.دو مسیر پر رفتوآمد زائربرها از بابالرضا(ع) تا باب السلام و برعکس در ضلع شرقی باب الجواد(ع) تا نزدیک ورودی صحن جمهوری اسلامی و برعکس در ضلع غربی است.علاوه بر این نیم ساعت قبل و بعد از نماز برای مسیرهای پر رفتوآمدی همچون بابالجواد(ع) به رواق امام خمینی(ره) و بابالرضا(ع) به رواق امام خمینی(ره) زائربرهای اختصاصی در نظر گرفته شده است تا سالمندان و افراد ناتوان بتوانند به موقع در صف نماز جماعت حاضر شده و یا به سمت خروجی حرم مطهر برده شوند.
همراه با تواضع خادمان
هر زائری گوشهای از حریم حرم مطهر را برای خلوتگزینی و نیایش و زیارت بر میگزیند. گاهی این خلوت در صحنها شکل میگیرد و گاهی کنجی از یک رواق است. زائری که قصد ورود به رواقها را دارد، میتواند کفشهای خود را به کفشداریها تحویل دهد. خادمان کفشدار در کمال فروتنی و با سلامی که نشانه مهماننوازی است کفش زائران را تحویل میگیرند تا آنان بتوانند در خلوت خود به نماز و نیایش بپردازند. اداره کفشداری از دو بخش کفشداری و بخش خدمات کتب انوار تشکیل شده است. در بخش کفشداری 1800 کفشدار در 8 کشیک و 16 شیفت 12 ساعتی فعالیت میکنند و 21 کفشداری فعال با ظرفیت نگهداری حدود 15 هزار جفت کفش در حال ارایه خدمات شبانهروزی به زائران هستند. در بخش خدمات کتب انوار نیز فعالیتهایی از قبیل صحافی کتاب، شستوشوی قفسههای انوار و... انجام میگیرد. مرتبسازی و چیدمان کتب انوار بر اساس نوع آنها شامل قرآن، مفاتیح الجنان، منتخب ادعیه و جمعآوری کتب غیر مأثوره از دیگر فعالیتهای بخش خدمات کتب انوار است.
کودکان رضوی
زیارت زائران اغلب به صورت خانوادگی انجام میگیرد. پدر، مادر، فرزندان و گاهی پدربزرگ و مادربزرگ جمع میشوند و همراه با هم به حرم مطهر رضوی میآیند. در این میان کودکان با ورود به حرم رضوی نیازمند محیطی هستند تا متناسب با سن و سال خود آموزههای دینی و مذهبی را فراگیرند و با سیره ائمهاطهار(ع) آشنا شوند. آستان قدس رضوی به این منظور کارگاههای مهدالرضا(ع) را راهاندازی کرده تا کودکان بتوانند همراه با قصه، نقاشی و سرگرمی، مفاهیم مذهبی را فراگیرند و در مسیر تربیت اسلامی قرار گیرند. برنامههای کارگاه مهدالرضا شامل ده کارگاه آموزشی است و با پذیرش کودکان 5 تا 8 سال در دو نوبت صبح و عصر برگزار میشود. مهدالرضا(ع)در سال 93 پذیرای حدود 18320 زائر و 15670 مجاور بود و این تعداد تنها در شش ماهه نخست سال 94 به 23755 نفر شامل 9460 زائر و 14215 مجاور رسیده است.
پرسش زائران، پاسخ کارشناسان
زائران در فضای معنوی حرم مطهر به زیارت میپردازند، در نمازهای جماعت شرکت میکنند، پای منبرهای سخنرانی مینشینند و با قرائت دعا همراه میشوند.اما علاوه بر این برنامهها میتوانند ابهامات خود را در زمینههای دینی و اعتقادی برطرف نموده و یا مسایل خود را با مشاوران در میان بگذارند. اداره پاسخگویی به سؤالات دینی بدین منظور تشکیل شده است. این اداره با ایجاد دفاتری در سطح حرم مطهر به پرسشهای زائران در زمینههای گوناگون پاسخ میدهد و با برگزاری حلقههای معرفت و جلسات پرسش و پاسخ، نیاز آنان را در دانستن و درک مسایل دینی، مذهبی و عقیدتی برطرف مینماید. دفاتر صحن آزادی ویژه خواهران و برادران، صحن جمهوری اسلامی ویژه خواهران و مسجد گوهرشاد ویژه برادران میباشند که خدمات خود را بهصورت شبانهروزی ارایه میدهند. دفاتر رواق دارالمرحمه ویژه خواهران و برادران، صحن انقلاب اسلامی و رواق دارالحجه ویژه خواهران و مدرسه پریزاد ویژه برادران بهصورت روزانه پاسخگوی زائران هستند. علاوه بر این سامانه تلفنی 32020 نیز روش دیگری است که به زائران امکان میدهد با یک تماس تلفنی پرسش های خود را با کارشناسان در میان بگذارند. آمارها نشان میدهند که روزانه 10 هزار سؤال شرعی بهصورت حضوری و تلفنی توسط کارشناسان این اداره پاسخ داده میشود و 15 حلقه معرفت نیز در شش ماهه دوم سال جاری بهطور روزانه به 750 سؤال پاسخ دادهاند. واحد مشاوره نیز بخشی از اداره پاسخگویی به سوالات دینی به شمار میرود که با در اختیار داشتن 63 استاد بهطور هفتگی 200 نفر را پذیرش کرده و به آنان مشاوره میدهد.
به نیت تبرک
صرف یک وعده غذا در مهمانسرای حضرت برای زائران رضوی تنها یک اتفاق ساده نیست. همه آنها مشتاقاند تنها به قصد تبرک دست کم یکبار این اتفاق را تجربه کنند. اشتیاق زائران موجب شده تا حدود 45 نیروی رسمی که 26 نفر از آنها فقط در آشپزخانه حضور دارند در این مجموعه مشغول به کار باشند. علاوه بر این حدود 1000 نفر نیروی افتخاری خانم و آقا در 7 کشیک 70 نفره مشغول خدمترسانی هستند. ساختمان مهمانسرای حضرت در ضلع شمالی بست شیخ حرعاملی قرار دارد. این بنا دارای سه طبقه برای پذیرایی و دو طبقه در پایین ساختمان بهعنوان آشپزخانه و سردخانه است. آمار توزیع غذا نیز در روزهای مختلف سال متفاوت است. در فصل زمستان روزانه حدود 5 هزار غذا توزیع میشود، در فصل تابستان و ایام خاص این آمار به روزی 7 هزار نفر میرسد. بالاترین تعداد نیز در روز ولادت امام رضا(ع) به 21 هزار توزیع رسیده است. سال گذشته حدود دو میلیون و پانصد هزار نفر در مهمانسرای حضرت پذیرایی شدند که این رقم در سال جاری به دو میلیون و هشتصد هزار نفر رسیده است.
جایی امن و به دور از دلهره
گاهی کودکی که همراه با خانوادهاش به زیارت آمده ناگهان دست پدر و مادر را رها میکند و پس از مدتی در مییابد که گم شده است. سرگردانی کودک اما ادامه پیدا نمیکند چرا که خادمان بارگاه منور رضوی او را به بخش پیداشدگان و رسیدگی به امور گمشدگان منتقل میکنند. گمشدگان در این دفاتر به گروههای سنی زیر 10 سال، 11 تا 20 سال، 21 تا 30 سال و 31 سال به بالا تقسیم میشوند. 8 دفتر در بخش پیداشدگان و رسیدگی به امور گمشدگان در صحنهای جامع رضوی،کوثر،هدایت،طوسی، دارالحجه، انقلاب اسلامی و آزادی وجود دارد که تمامی این دفاتر به وسیله سیستم شبکهای به یکدیگر متصل هستند. بیش از یک هزار و 400 نیروی افتخاری در این بخش فعالیت میکنند و 24 ساعته پذیرای افراد گمشده در حرم مطهر رضوی هستند. بخش پیدا شدگان و رسیدگی به امور گمشدگان حرم مطهر رضوی در شش ماهه نخست سال 94 از 33 هزار و 629 فرد گمشده نگهداری کرده است.
حفظ سلامتی زائران
آستان قدس رضوی برای حفظ سلامت زائران و افزایش کیفیت خدمات درمانی خود در سال 1388 ساختمان جدید دارالشفای امام (ع) را در ساختمانی چهار طبقه با زیربنای 4939 مترمربع و با اعتباری معادل چهل میلیاردریال بنا نمود. این مرکز درمانی شامل بخشهای؛ اورژانس و اتاق CPR، رادیولوژی، آزمایشگاه، داروخانه شبانهروزی، دندانپزشکی، بینایی سنجی، شنوایی سنجی، واحد مامایی، کلینیک تخصصی، واحد دیالیز و واحد شیمی درمانی است. همچنین کلینیک تخصصی آن نیز در بخشهای زنان و زایمان، اطفال و کودکان، جراحی مغز و اعصاب، قلب و عروق، گوش، حلق و بینی، پوست و مو، کلیه و فشارخون، انکولوژی، داخلی و گوارش، چشم پزشکی، ارتوپدی، غدد مترشحه، بیماریهای مغز و اعصاب، جراحی عمومی، روانپزشکی، مشاوره ژنتیک و بیماریهای ویروسی، دیابت و تغذیه، بیماریهای عفونی و فیزیوتراپی فعالیت میکند.
یا معین الضعفا(ع)
آستان قدس رضوی به منظور بهرهمندی قشرهای محروم و کمبرخوردار جامعه از زیارتی دلچسب و عاشقانه طرحی را با عنوان «یا معین الضعفا(ع)» راهاندازی کرده است. این طرح از سال 1368 با هدف شناسایی سالمندان برای تشرف به حرم مطهررضوی آغاز شد. علاوه بر این گروههایی از معلولان جسمی و حرکتی، نابینایان، بیماران خاص و... نیز در قالب این طرح به حرم مطهر مشرف شدهاند. در اجرای طرح «یا معین الضعفا(ع)» تنها در سال جاری بیش از 8 هزار سالمند شناسایی شده و هماکنون نیز هر هفته روزهای یکشنبه و چهارشنبه به 85 نفر از آنان برای تشرف به حرم رضوی یاری داده میشود که در تشرف چهارشنبهها والدین شهدا نیز حضور دارند.
از تمامی این خدمات و فعالیتها چنین برمیآید که آستان قدس رضوی علاوه بر فراهم آوردن فضایی عاشقانه و معنوی در تامین سایر نیازهای زائران کوشش نموده و در زمینههای دیگر نیز آنان را یاری میکند تا بتوانند فارغ از هر گونه مشکلی به زیارت و دعا مشغول باشند.
نظر شما