تنها زادگاه مرال‌های زیبا
42 سال است که پارک جنگلی قرق، تنها سایت نگهداری و زادآوری گوزن قرمز در کشور ماست و بیشتر گوزن‌های قرمزی که در مراکز نگهداری، از جمله ارسباران و قزوین زندگی می‌کنند، بچه‌های همین گوزن‌های قرق هستند.
در ایران دشمن طبیعی اصلی این حیوان، پلنگ و سپس گرگ و خرس قهوه‌ای است، اما ظاهراً بزرگ‌ترین دشمن غیرطبیعی(!) که گوزن‌های قرق را تهدید می‌کند، بی‌توجهی مسؤولان به این حیوانات زبان بسته است که بیش از یک سال است با بیماری «یون» دست و پنجه نرم می‌کنند.
در گزارش اول که حدود 10 ماه پیش به چاپ رسید، گفتیم که خانم دکتر ابتکار نیز با درخواست دکتر شکیبا - دام پزشک ویژه گوزنها- به دلیل شرایط خاص پیش آمده برای گوزنها از این سایت بازدید به عمل آورد و دستورهایی را مبنی بر جابه جایی و مداوای این گوزنها صادر کرد که گویا مسؤولان ذی ربط قضیه را جدی نگرفتند و هنوز گوزنها در شرایط نامساعدی به سر می‌برند.
بیماری یون در گوزنها قطعی است
برای اینکه به طور دقیق و با نظر کارشناسی از حال این گوزنها باخبر شویم، از دکتر مسعود شکیبا که مدت 14 سال است با این گوزنها در ارتباط است و آن‌ها را بیشتر از هر کسی می‌شناسد و معایناتی را انجام داده است، دعوت کردیم تا در محل سایت حاضر شود.
دکتر شکیبا درباره نتیجه بازدید گوزن‌های قرمز پارک جنگلی قرق می‌گوید: ما می‌دانیم که این گوزنها از گذشته به بیماری یون آلوده هستند و اگر محیط زندگی این گوزنها ضدعفونی نشود و در شرایط مطلوب قرار نگیرند، همچنان شیوع این بیماری افزایش خواهد یافت؛ چون عامل بیماری قادر است تا یک سال در خاک بماند.
وی می‌افزاید: به طور قطع هنوز این بیماری در این سایت وجود دارد و با توجه به شرایط ظاهری گوزنها که کاملاً قابل مشاهده است، به طور قطع پنج رأس دیگر از این گوزنها درگیر بیماری شده‌اند و احتمالاً چند رأس دیگر نیز آلوده هستند، اما این نتیجه آزمایش در یک آزمایشگاه معتبر است که می‌تواند نتیجه اظهار نظر را با اطمینان بالایی به ما بدهد.
جای خالی سازمان دام‌پزشکی
ریزش مو، ضعف و لاغری مفرط و اسهال چند رأس از این گوزنها می‌تواند یکی از مؤلفه‌های بیماری یون باشد. بی توجهی به شرایط پیشگیری و درمان این بیماری موجب شده که در عمل این سایت، خانه مرگ باشد و اصلاً شرایط مناسبی در انتظار گوزنها نیست.
شکیبا که خود حامی حیوانات و دامپزشک نمونه کشوری است، می‌گوید: با توجه به قدمت نیم قرنی سایت زادآوری قرق، این محل می‌تواند به عنوان بهترین مکان برای تحقیقات بر روی گوزنها شمرده شود، اما متأسفانه جای خالی سازمان دام‌پزشکی در این سایت دیده می‌شود و این محل آلوده، می‌تواند سایر دامهای منطقه را هم آلوده کند.
تناقض گویی مسؤولان درباره مرگ گوزنها
سلمانی، مسؤول پارک جنگلی قرق در مورد تلف شدن گوزنها معتقد است که «بیماری تنفسی» عامل اصلی است، بنابراین با رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تماس گرفتیم. دکتر گویا در پاسخ به گزارشگر ما می‌گوید: تا کنون هیچ گزارشی مبنی بر وجود و شیوع چنین بیماری در پارک قرق به ما اعلام نشده است.
رئیس اداره حیات وحش استان گلستان نیز می‌گوید: برای تعیین وضعیت گوزنها، نمونه خون آن‌ها به آزمایشگاهی در تهران ارسال شده که پنج تا از گوزنها را آلوده به یون اعلام کرده‌اند. این در حالی است که چندماه پیش همین مسؤولان به گزارشگر ما اعلام کردند، طبق آزمایش‌هایی که در تهران به عمل آمده، همه گوزنها سالم هستند. مهندس وحید خیرآبادی می‌افزاید: گوزنها را قرنطینه خواهیم کرد. محدوده سایت را ضدعفونی کرده‌ایم و قرار است از این گوزن‌های آلوده دوباره تست خون بگیریم.
رئیس اداره حیات وحش استان گلستان درباره علت مرگ سه گوزن دیگر می‌گوید: این گوزنها در پایان سال 94 به علت تغییر تغذیه تلف شده‌اند.
هیچ متخصصی برای تغذیه مرالها وجود ندارد
وی می‌افزاید: ما متخصصی نداریم که شرایط تغذیه‌ای گوزنها را بررسی کند و تأمین نشدن منابع مالی موجب چنین رخدادهایی می‌شود. یعنی برای نگهداری این گوزنها در شرایط مناسب، باید سالی 150 میلیون تومان هزینه شود که متأسفانه بودجه لازم تأمین نمی‌شود.
خیرآبادی تأکید می‌کند: ما هر ساله مکاتباتی برای دریافت بودجه با دفتر حیات وحش سازمان داریم. وی همچنین از بازدید خانم ابتکار از سایت نگهداری گوزن‌های قرق اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: در نزاع بین خود مرالها نیز تلفاتی داشته‌ایم.
خیرآبادی اما از بیان علت اصلی تلف شدن مرالها به صورت دقیق، طفره می‌رود و علت انتقال نیافتن گوزنها را دریافت نکردن درخواست کتبی از سوی مراکز موجود در کشور اعلام می‌کند. این در حالی است که حال گوزنها خوب نیست و درست تر این است که بگوییم بحرانی است و بخشی از سازمان حفاظت محیط زیست نباید در انتظار آغوش گشودن یک بخش دیگر، بنشیند و کاری نکند.
همه چیز آرام است!
مهندس مجتبی حسینی، معاون پایش و نظارت محیط زیست گلستان نیز معتقد است: اتفاق خاصی برای گوزنها نیفتاده و همه گوزنها سالم هستند. وی می‌گوید: براساس آخرین آزمایش‌ها فقط چهار رأس از گوزنها بیماری یون داشته‌اند که همین چهار رأس تلف شده‌اند و عامل دیگری موجب تلفات نبوده است.
این در حالی است که کارشناسان دیگر، دلایل متفاوتی را عامل تلفات این گوزنها اعلام می‌کنند.
دکتر مسعودی، رئیس گروه بیماری‌های حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: طبق آخرین آزمایش، پنج رأس از گوزنها درگیر بیماری یون هستند و نتیجه مثبت اعلام شده است و طبق پروتکل یون باید دوباره آزمایش شوند و سپس قرنطینه شوند، زیرا این بیماری مزمن است و درمان ندارد. این پروتکل یک دوره پنج ساله است که باید انجام شود.
وی در برابر این پرسش که «طبق نظر مسؤولان محیط زیست گلستان، عامل تغذیه نیز در مرگ و میر این گوزنها دخیل بوده است»، می‌گوید: هیچ نظری در این باره ندارم و فقط در مورد بیماری صحبت می‌کنم. دکتر مسعودی درباره مشاهدات گزارشگر ما از حوضچه ضد عفونی ورودی سایت نیز می‌گوید: در صورتی که کوتاهی شده باشد، رسیدگی خواهیم کرد.
خطر گسترش بیماری یون به دیگر نقاط
اما جالب است بدانید در صورتی که چرخ‌‌های خودرو حامل علوفه برای گوزنها، به گِل موجود در سایت که حاوی عامل بیماری است، آغشته شود، به هر دامداری که وارد شود، احتمال انتقال این بیماری بسیار بالاست و چه بسا این اتفاق تا به حال افتاده باشد و این بیماری موذی، خود را در چند ماه آینده و در نقاط دیگر نیز آشکار کند و خسارت اقتصادی و بهداشتی قابل توجهی به بار آورد.
از سویی طبق پروتکل، حضور دامپزشک فارم (مزرعه) ضروری است. طبق پروتکل ارسالی از محیط زیست، وجود حتی یک دام آلوده به یون می‌تواند خطری بالقوه برای دیگر دامهای منطقه باشد و با شرایط موجود و رفت و آمد بازدیدکنندگان از سراسر کشور، این تهدید می‌تواند ملی باشد، حال آنکه در این فقره، سازمان دام‌پزشکی کشور هیچ حضوری ندارد!
مسؤولان پایتخت نشین تکانی به خود بدهند
در همین حال مدیر کل منابع طبیعی استان گلستان می‌گوید: قرار است مدیریت پارک جنگلی قرق به بخش خصوصی واگذار شود و هرچه زودتر باید این گوزنها منتقل شوند. اگر این بیماری شیوع داشته باشد، باید مسؤولان محیط زیست اقدام جدی انجام دهند. مهندس قزل سفلو می‌افزاید: تا کنون هزینه علوفه و تغذیه این گوزنها را از محل اعتبارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی دریافت کرده‌ایم.گفتنی است، خبرنگار «قدس» طی یک سال، سه بار از مشهد به محل پارک قرق اعزام شده و از نزدیک اقدام به جمع آوری اطلاعات و تهیه گزارش مشروح و تصویری کرده است. امیدواریم سومین گزارش درباره خطری که مرال‌های زیبای جنگل قرق و البته دیگر دامهای این منطقه و حتی کشور را تهدید می‌کند، موجب شود، مسؤولانِ پایتخت نشینِ سازمان حفاظت محیط زیست تکانی به خودشان بدهند و پیگیری‌های جدی برای حل این مشکل و جذب و صرف بودجه کافی را در دستور کار قرار دهند.
نظر شما