برای مثال بورس تهران تنها در5 روز کاری با بیش از 2 هزار واحد افت، رکورد معناداری را در سقوط پی در پی شاخص کل در سال جاری ثبت کرد و تا لحظه نگارش این گزارش به کانال 73 هزار و 959 واحدی تنزل یافته است. تداوم این وضعیت نشان می‌دهد، بورس ایران کمترین بازدهی را در میان شاخص بورس‌های معتبر جهانی از ابتدای سال تاکنون به خود اختصاص داده است؛ هرچند انتظار می‌رود با کاهش نرخ سود بانکی این بازار دوباره جان گیرد.
اوضاع نامطلوب لیدرها
این میزان افت وقتی بخوبی نمایان می‌شود که مقایسه‌ای با سود بانکی در این مدت صورت گیرد. در بین صنایع مختلف، صنعت خودروسازی که لیدر گروه‌های بورسی در افزایش زمستان سال گذشته بود، حال به لیدر کاهشی گروه‌های بورسی تبدیل شده است. به طوری که بیش از 25 درصد قیمت سهام گروه خودروسازی کاهش داشته است. افزایش نیافتن تقاضا در بخش حقیقی اقتصاد و نبود رونق فروش در شرکت‌های بورسی مهم‌ترین دلیل افت قیمت سهام از جانب کارشناسان مطرح می‌شود. از طرفی بسیاری از پیشبینیهای مثبت پس از اجرای برجام با تردیدهای جدی مواجه شده است. حتی خبرهای خوبی همچون افزایش قیمت نفت و سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش‌های مختلف اقتصاد نتوانسته موجب واکنش مثبت صنایع مرتبط شود. البته بخشی از صاحب نظران نبود حمایت حقوقی‌ها و هیجانات بازار را یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل افت بازار می‌دانند.
رکود همچنان باقی است
بازارهای مالی بهترین نمایانگر اوضاع اقتصاد هر جامعه‌ای محسوب می‌شوند، بنابراین نمی‌توان در اقتصاد شاهد رکود بود، ولی در بازار سهام رونق. شرکت‌های بورسی مانند دیگر بنگاه‌ها وقتی در فضای مثبت اقتصادی باشند، فروش و سوددهی بیشتری خواهند داشت و در نتیجه سود مناسبی را به سهامداران خواهند داد. چند سالی است اقتصاد ما به رکودی عمیق دچار شده است، اما از زمستان سال گذشته امیدهای بازگشت رونق بیش از هر زمان دیگری تقویت شد، ولی تاکنون امیدها به حقیقت تبدیل نشده است. با این اوصاف هنوز عدم تقاضای کافی برای خرید کالا و خدمات در سطوح مختلف مشاهده می‌شود و ظرفیت تولید بیشتر شرکت‌های بورسی بسیار کمتر از سقف تولیدشان است. بر این اساس، رکود باعث سوددهی کم (یا حتی زیان) شرکت‌های بورسی خواهد شد. پیش‌بینی افزایش تقاضا و شکل گیری رونق اقتصادی که موتور محرک افزایش قیمت‌های سهام در سال گذشته بود، تاکنون عملی نشده است. بنابراین بخشی از افزایش قیمت‌های سهام در سال گذشته که به خاطر این پیش‌بینی‌ها رخ داده بود، اکنون در حال تعدیل است.
محقق نشدن پیشبینیهای مورد انتظار
پس از اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران، انتظارها از بهبود شرایط موجود به صورت چشمگیر افزایش یافت هر چند بیشتر اقتصاددانان از تدریجی بودن آثار لغو تحریم‌ها خبر می‌دادند، اما در جامعه انتظار بالایی برای بهبود سریع اوضاع اقتصادی مشاهده می‌شد. لغو تحریم‌ها به طور عملی موجب افزایش مزیت‌های فروش کالاهای صادراتی، خرید تجهیزات مورد نیاز صنایع مختلف و سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در بخش‌های مختلف اقتصاد خواهد شد.
در چند ماه گذشته تفاهم‌نامه‌های همکاری زیادی میان برخی شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران انجام گرفته است، اما هنوز شمار اندکی از این تفاهم‌نامه‌ها به قراردادهای مستند تبدیل شده، بنابراین بخش عظیمی از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در پرده‌ای از ابهام قرار گرفته است. از طرفی به دلیل کارشکنی آمریکا شبکه بانکی کشور به طور کامل به بانک‌های بین‌المللی متصل نیستند و به هر حال هزینه معاملاتی شرکت‌های بورس کاهش ملموسی پیدا نکرده است. به باور برخی کارشناسان تمام موارد بیان شده در سقوط دو ماه اخیر بازار سرمایه مؤثر هستند.
آغاز مجامع عمومی و افزایش عرضه سهام
بیشتر شرکت‌های بورسی در تیرماه مجامع عمومی خود را برگزار می‌کنند. به طور سنتی برخی سهامداران می‌خواهند سهام خود را پیش از مجمع عمومی به فروش برساند، زیرا تقسیم سود چنین شرکت‌هایی به طور معمول چند ماه زمان می‌برد و از این منظر زیانی بر سهامداران (سهامداران که تا مجمع سهامدار خواهند ماند) تحمیل می‌شود، بنابراین برخی سهامداران سهام خود را در بازار عرضه می‌کنند و بدین ترتیب قیمت سهام و شاخص کل کاهش می‌یابد. پس بخشی از کاهش شاخص کل پیامد تقاضای فصلی است که همه ساله در این زمان رخ می‌دهد.
هیجانات ناشی از بازار
به طور کلی بازارهای سرمایه با ریسک همراه است، اما در ایران به دلایل مختلف ریسک‌های بسیار بیشتری وجود دارد به همین خاطر است که برخلاف دیگر بازارهای سرمایه در دنیا، دامنه نوسان قیمتی برای بازارهای ایران تعریف شده است تا بخشی از ریسک‌ها و هیجانات به وسیله دامنه نوسان کنترل شود. نگاه تاریخی به بازار سرمایه در ایران بخوبی نشان می‌دهد هیجانات بازار به مراتب از تحلیل‌های مالی اثرگذارتر هستند و بسیاری از صعود و سقوط‌های سهام، ناشی از هیجانات در یک سمت عرضه و تقاضاست.
در این برهه زمانی به نظر می‌رسد خبرهای خوب بیش از خبرهای بد در حال وقوع است، اما با این حال بازار واکنشی خلاف جهت از خود نشان می‌دهد. خبرهای افزایش قیمت نفت در چند روز اخیر و همین‌طور زمزمه‌های کاهش نرخ سود بانکی از مهم‌ترین خبرهای مثبتی است که بدون واکنش بازار مواجه بوده است، در حالی که بسیاری از شرکت‌های بورسی از افزایش قیمت نفت و کاهش نرخ سود بانکی بهره مند خواهند شد، بنابراین بخش عمده‌ای از سقوط بازار هیجانی تلقی می‌شود که مبنای منطقی برای آن نمی‌توان پیدا کرد.
نظر شما