حجت الاسلام والمسلمین حسین ابراهیمی، رئیس سابق مرکز رسیدگی به امور مساجد درباره جایگاه مسجد در اسلام می‌گوید: مسجد در نظام اسلامی و تعالیم دینی، جایگاه محوری دارد، یعنی فرهنگ، سیاست و در یک کلام همه مبانی اسلامی اعم از تعلیم و تربیت، آموزش و... حول مسجد می‌چرخد. لذا مسجد پایگاه هدایت نه فقط مسلمانان، بلکه بشریت است؛ چنانکه به تصریح قرآن نخستین خانه بنا شده روی زمین نیز مسجد بوده تا مردم به سبب آن هدایت شوند و حضرت رسول(صلی الله علیه و آله) نیز در بین راه هجرت و نیز با ورود به مدینه، ساخت مسجد را در اولویت امور خود قرار دادند.
وی با ابراز تأسف از ضعف کارکردهای مسجد در جامعه امروزی اظهار می‌کند: متأسفانه، دلایل مختلفی زمینه ساز این ضعف شده؛ در حالی که به تعبیر رهبر معظم انقلاب ما باید به مسجد تراز اسلامی بیندیشم.
حجت الاسلام ابراهیمی درباره دلایل این ضعف ادامه می‌دهد: پس از حکومت نبوی و دوران کوتاه خلافت امیرالمومنین(علیه السلام)، حکومت‌های اسلامی توجه لازم را به مسجد نداشتند و بین حکومت و مسجد فاصله افتاد. بتدریج مسجد صرفاً به محلی برای امور عبادی تبدیل شد، اما پس از قرن‌ها و با پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه امام راحل(ره)، مسجد دوباره به پایگاه تحرکات اسلامی، سیاسی و اجتماعی مبدل شد.
مدیر حوزه علمیه ثقلین تصریح می‌کند: اما پس از مدتی دوباره مساجد دچار برخی ضعف‌ها در کارکرد شدند که رفع آن، به توجه ویژه دولتمردان نیاز دارد، چنانکه بنابر تصریح آیه 41 سوره مبارکه حج «همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می‌دارند و زکات می‌دهند، و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و پایان همه کارها از آن خداست!» این وظیفه بر عهده دولتمردان است.
کارکردهای مؤثر مسجد
وی درباره چرایی هراس دشمن از مسجد و حمله‌های نرم افزاری و سخت افزاری به آن در موقعیت‌های مختلف تأکید می‌کند: اگر مسجد وظایف و کارکردهایش را عملیاتی کند، کفار و دشمنان حق دارند از آن در هراس باشند؛ زیرا مسجد پایگاه وحدت، دفاع از حریم اسلام، آموزش و تربیت، اخلاقمداری و... است؛ همین برای رُعب انداختن در دل دشمن و حمله آنها به مسجد کافی است.
حجت الاسلام ابراهیمی درباره تأثیر ارتباط مؤثر و مداوم با مسجد بر رفع ولنگاری‌های فرهنگی ابراز می‌کند: اگر دولتمردان و ائمه جماعات بهای لازم را بدهند و مسجد کار اصلی آنها باشد، قطعاً می‌توان مسجد را به مهم‌ترین سنگر مقابله با ولنگاری فرهنگی تبدیل کرد؛ اما متأسفانه برخی از متولیان، دولتمردان و ائمه جماعات اهتمام، علم و دانش و تجربه لازم را در این باره ندارند.
وی با اشاره به ضرورت جذب جوانان به مساجد خاطرنشان می‌کند: اگر متولیان مساجد، موقعیت شناس باشند و متناسب با زمان و شرایط روز تعالیم عالی دینی را انتقال دهند، در جذب بیشتر نسل جوان موفق خواهند بود، اما گاه حضور نهادهای متعدد و غیرهماهنگ در مسجد مانع تراشی می‌کند که امام جماعت می‌تواند با ایفای نقش راهبری و پدری برای آنها، آسیب‌ها را به حداقل رسانده و زمینه ارتباط با جوانان را تسهیل کند.
راز دشمنی‌های کفار با مسجد...
حجت الاسلام والمسلمین احمد فرخ فال، مدیر حوزه علمیه استان قم در پاسخ به این پرسش که چرا در طرح‌های ضربه زدن به آموزه‌های اسلام، مسجد جزو اصلی‌ترین هدف‌های دشمن است، می‌گوید: دشمن می‌داند که تصمیم گیری‌های سیاسی، اجتماعی و دینی مردم از صدر اسلام و حکومت پیامبر اکرم(ص) تا به امروز در مسجد بوده و مسجد پایگاه حضور و تربیت انسان‌های آزاد است.
وی ادامه می‌دهد: دشمن دریافته، این پایگاه مردمی آنان را به خدا نزدیک و از شیطان دور می‌کند، لذا امروز بیشترین حمله به این پایگاه سیاسی- اجتماعی وارد می‌شود، چون اگر مسجد آسیب ببیند، راه برای نفوذ شیاطین هموار می‌شود.
حجت الاسلام فرخ فال با بیان اینکه مسجد بدون کارکردهای سیاسی، اجتماعی صلاحیت خود را برای تبیین اسلام ناب از دست می‌دهد، تصریح می‌کند: همچون زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله) که مسجد ضرار به دستور خداوند تخریب در مقابل مسجد «قبا» بنا شد.
حجت الاسلام فرخ فال درباره نقش مسجد در اصلاح سبک زندگی خاطرنشان می‌کند: اصلاح سبک زندگی به بصیرت نیاز دارد. این با محور قرار دادن اسلام ناب ممکن می‌شود، بهترین مکان برای آشنایی و پیوند با آن، مسجد است که در آن انسان از پیرایه‌های تشیع لندنی و اسلام آمریکایی منزه می‌شود، چنانکه رهبر معظم انقلاب نیز در نامه به جوانان غربی بر تشخیص و تمیز اسلام ناب از نوع لندنی و آمریکایی آن تأکید کردند که این مسؤولیت فرهیختگان و حوزه‌های علمیه را برای تبیین فرهنگ اسلامی دوچندان می‌کند.
مساجد الگویی در معماری ندارند
معاون هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد با اشاره به خلأها و مشکلاتی که مساجد با آن روبه‌رو هستند، می‌گوید: یکی از خلأهای موجود نبود قانون جامع است، متأسفانه در کمیسیون فرهنگی مجلس نگاه دقیقی نسبت به مسجد وجود ندارد و جز کسانی که در این باره به صورت تخصصی کار می‌کنند، از سوی مراکز و دستگاه‌های دیگر دغدغه ای احساس نمی شود.
حجت الاسلام حمید آقایی، نبود الگوی مناسب در معماری را از دیگر خلأهای مساجد برشمرده و می‌افزاید: اگرچه هر دوره معماری مختص به خود را دارد، اما در عصر حاضر مساجد الگویی در معماری ندارند. بنابراین مرکز رسیدگی به امور مساجد پیش نویس طرح فراخوان و شناسایی معماران و مهندسان انقلابی را برای حل این مشکل در دستور کار دارد.
بنابر گفته حجت الاسلام آقایی برخی نهادها از سر دلسوزی وارد میدان ساخت مسجد می‌شوند، اما معماری ای که به کار می‌برند، برگرفته از فرهنگ و معماری ایرانی ـ اسلامی نیست، زیرا وقتی در سدسازی از فرهنگ غربی الگو می‌گیرند، همان فرهنگ و معماری غربی را در مساجد هم پیاده می‌کنند!
معاون هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد با اشاره به کمبود مسجد در تهران تصریح می‌کند: در حال حاضر شهر تهران با کمبود یک هزار و 17 مسجد، کم برخوردارترین شهر ایران در این زمینه است، در حالی که استان یزد بیشترین شمار مسجد را داراست.
وی پراکندگی نامناسب مساجد را از دیگر مشکلات پایتخت می‌داند و بیان می‌کند: به طور مثال در شهرکی برای ۳۰ هزار نفر فقط یک مسجد وجود دارد و در مقابل سه میلیارد تومان برای ساخت مسجد در شهرکی هزینه می‌شود که کل جمعیت آن منطقه و یا شهرک به دو هزار نفر هم نمی رسد!
حجت الاسلام آقایی با تأکید بر لزوم محدود نکردن ساعات حضور در مسجد به زمان نماز، بیان می‌کند: پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار(علیه السلام) فقط برای نماز جماعت به مسجد نمی رفتند، بلکه برخی مواقع پیامبر(صلی الله علیه و آله) برای اقامه نماز شب هم در مسجد حضور می‌یافتند و برخی از اهل سنت هم به این موضوع قائلند، اما متأسفانه برخی ائمه جماعات، فقط موقع اذان در مسجد حضور دارند، در حالی که مردم به زمان بیشتری برای ارتباط با آنها نیاز دارند.
وی در پایان یادآور می‌شود: فعالیت مساجد در ساعات بین اقامه نماز ظهر و عصر تا نماز عشا از برنامه‌هایی است که باید مورد توجه قرار بگیرد و از روش‌های تشویقی برای آن استفاده شود تا در این باره فرهنگ‌سازی شود.
نظر شما