در این راستا به گفت‌وگو با مصطفی بابازاده، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی نرم افزاری مطلع فجر صادق نشستیم تا درباره این مسائل صحبتی داشته باشیم. مؤسسه فرهنگی نرم افزاری مطلع فجر صادق جمعی از هنرمندان انقلابی هستند که با ساخت نرم‎افزارهای سه‌بعدی در جشنواره‌های مختلف رتبه‎های برتر را کسب کردند و سال گذشته با تولید نرم افزار خورشید مشرق برگزیده جشنواره بین المللی رسانه‌های دیجتال رضوی شد.

تسنیم: درباره ورودتان به عرصه تصویرسازی سه بعدیِ مفاهیم دینی توضیح می‌دهید؟
ما به توفیق الهی مدت زیادی است که در حوزه تولید نرم‌افزار با نیروهای فنی و گروه مطالعاتی ورود کردیم سپس شروع به تولیداتی همچون خورشید مشرق، برنامه‌های حسینی، رمز غدیر، ندای رضوی، امیر نور و ... کردیم. در واقع سازماندهی کار به این صورت بود که تیم پژوهشی محتوایی در کنار یک مؤسسه‌ای که در زمینه سمعی و بصری تبحر داشت، قرار گرفتند و شروع به کار کردند.
همچنین در شبکه سیما مسابقه تلویزیونی رمز غدیر و دستان بهشت را برگزار کردیم. ما در آن زمان توانستیم واسطه خوبی بین حوزه دیجیتال و تلویزیون ایجاد کنیم و این برنامه‎ها از استقبال خیلی خوبی برخوردار شد. زیرا در برنامه‎های تولیدی خود از قبیل مستند و دیجیتال سعی در ارائه متفاوت نسبت به سایر نرم‎افزارها داشتیم و در تمام جشنواره‎ها نیز معمولاً برترین رتبه‎ها را کسب می‌کردیم. به عنوان مثال نرم‎افزار برنامه‎های حسینی از لحاظ گرافیکی و محتوایی غنی بود طوری که نظر بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرد و حتی به قول خودشان در ایام ماه محرم مبنای سخنرانی‎های‌شان قرار گرفت. 

تفکرمان جهانی باشد نه محلی
تسنیم: وجه برتری و تمایز نرم‎افزار شما نسبت به سایر نرم‎افزارهای فرهنگی مذهبی در چه مسأله‎ای بود؟
در تولید نرم‌افزارها اساس کارمان تولید محتواست و برای این محتوا دارای کارگروه تحقیقاتی قوی در زمینه علوم اسلامی هستیم. در سایر مؤسسات نرم‌افزاری محتوا را معمولاً از مؤسسات مذهبی و فرهنگی تهیه می‌کنند خودشان کارهای فنی را انجام می‌دهند، اما امتیاز مؤسسه فجر صادق بر همین تولید محتوای غنی است، طوری که بسیاری از صاحنبظران بر این امر صحه گذاشته‎اند. شاهد بر اینکه در جشنواره‎های مختلف صاحب رتبه‎های برتر شدیم.
همچنین ما در این سالها به دنبال یافتن ادبیات گرافیکی و تصویری بودیم که البته کار دشواری است. با این توضیح که ادبیات مجموعه‌ای به هم پیوسته و منسجم و متوالی با قاعده و چارچوبه است و ادبیات گرافیکی یعنی انسان بتواند به قالبها و رشته‎های خاصی از موضوع انتقال مفاهیم از طریق تصاویر برسد. ما به توفیق خداوند توانستیم با توجه به سبقه تحقیقاتی و پژوهشی که در سالهای گذشته داشتیم، به تولیدات خوبی برسیم که در این راستا نگاه فراملی نیز داشتیم. به عنوان مثال نرم‎افزار برنامه‎های حسینی(ع) را به زبان عربی بالای 10 هزار نسخه تولید کردیم تا جایی که این نرم‎افزار تا لبنان و سوریه رسید و از سوی دیگر تعداد زیادی از این نرم‌افزار را حجت‌الاسلام سید جواد شهرستانی، نماینده آیت‌الله سیستانی دریافت کردند. متأسفانه آفتی که در عرصه رسانه‎های نوین مذهبی به جامعه ما عارض شده است، تفکر محلی است. ما جامعه مبتلا به محدود فکر کردن هستیم که این بسیار ناپسند است در صورتی که به لحاظ دینی و همچنین تبعیت از رهبر معظم انقلاب، باید جهانی و حداقل در سطح جهان اسلام فکر کنیم. این در حالی است که رهبر انقلاب ضمن اینکه جهانی فکر می‎کنند، رفتارشان هم در چنین وسعتی است. 

تسنیم: درباره نرم‌افزار خورشید مشرق که سال گذشته در جشنواره بین‌المللی رسانه‌های دیجتال رضوی برگزیده شد، کمی توضیح بدهید؟

نرم افزار خورشید مشرق همان طور که از نامش پیداست، نرم‌افزاری جامع و با محوریت تصویرسازی بصری با گرافیک و محتوای غنی در مورد امام رضا(ع) است.این نرم افزار که محصول مشترک موسسه مطلع فجر صادق و شرکت پردازش گسترش فجر است و هم اکنون برای سیستمهای رایانه‌ای تولید شده و به علت کار گرافیکی بالا هنوز نسخه موبایلی آن تولید نشده است که ان‌شاءلله در آینده‌ای نزدیک نسخه موبایلی آن هم در پلتفرمهای مختلف تولید و در اختیار مشتاقان خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) قرار خواهد گرفت.

این نرم‎افزار  برگزیده جشنواره بین‌المللی رسانه‌های دیجتال رضوی است که با محوریت پاسخ به این دو سال طراحی شده است: آیا رمز سفر امام رضا(ع) به خراسان در حدیث سلسله الذهب است؟ آیا امام رضا(ع) در قالب حدیثی کوتاه اسرار و وقایع آینده را بیان فرمودند؟ که این دو سوال را به صورت برجسته می‌توان روی طرح بسته این نرم‌افزار که به صورت اختصاصی طراحی شده است مشاهده کرد.

قالبی نوین برای عرضه معرف دینی با استفاده از تصویرسازی، احساس فیض حضور در حریم مطهر رضوی با نمایش سه بعدی صحن گوهرشاد، جامعیت و تنوع در عناوین معرفتی رضوی، گردآوری نزدیک به 100 عنوان حدیث مرتبط از اهل بیت (علیهم السلام)، بهره‌گیری از نواها و جلوه‌های شنیداری به منظور ارتقاء حس معنوی و تلطیف فضا، ارائه مفاهیم معنوی با آمیزه ای از بصیرت دینی، منطق بلیغ و هنر بومی و فضاسازی هنری، مناظرات امام رضا (ع) در دربار مأمون به صورت نمایشنامه تصویری و گویا به همراه تحلیل های معرفتی و تاریخی، تحلیل شخصیت، رفتار و نقش حضرت معصومه (س) از زاویه ی دید کاروان به سوی نور؛ به همراه معرفی حضرت شاهچراغ به عنوان سومین حرم اهل بیت (ع) در ایران از جمله ویژگی‌های این نرم افزار است.

این نرم‌افزار از بخشهای محتوایی و گرافیکی بسیاری تشکیل شده است که عبارتنداز: 1- عرضه پژوهشهای ناب رضوی از جمله فضائل، معجزات و تبارشناسی و طب الرضا (ع) 2- جاده ولایت: نقشه مسیر، شرح منازل و برخی وقایع تاریخی در مسیر هجرت امام رضا (ع) از مدینه به مرو 3- نگاهی نو و تحلیلی به برخی معارف رضوی از جمله زیارت و درجات آن، میلاد ابراهیمی و برنامه های امام رضا (ع) 4- هنر رضوی: شعر دعبل، خوشنویسی، اشعار و دل نوشته‌ها، امام رضا (ع) در کلام بزرگان، به ویژه رهبر معظم انقلاب 5-داده نمای (اینفوگرافی) شجره نامه معصومین (ع) با طراحی زیبا و منحصر به فرد 6- معرفی حاکمان جور در زمان ائمه معصوم(ع) 7- کتابخانه و نگارخانه تخصصی امام رضا امام رضا (ع) به همراه تصاویر آستان مقدس رضوی علاقه‎مندان به خرید این نرم‎افزار می توانند به سایت فروشگاه این مؤسسه به آدرس shop.matlaefajr.ir  مراجعه و علاوه بر تهیه این نرم‎افزار از دیگر محصولات این مؤسسه آگاهی یابند.

در نرم‌افزار خورشید مشرق پایۀ کار ما حسی بود، اما در کنارش رویکرد معرفتی داشتیم به این صورت که بنا در انتقال معرفت در قالب صوت و تصویر داشتیم. تیزر این نرم‎افزار را بر اساس حدیث سلسلة‌الذهب تولید کردیم و درون نرم‌افزار از محتواهای متنی و تصویر بهره گرفتیم،‌ مثلاً مناظرات امام رضا (علیه‌السلام) را به صورت صوت و تصویر نمایش دادیم و سعی کردیم از تصاویر و فضاسازی تصویری کمک بگیریم. می‎توان گفت نرم‌افزار خورشید مشرق نرم‎افزاری جامع است، یعنی از چند نرم‌افزار تشکیل می‌شود. همان طور که اشاره کردیم اساس کارمان در تولید نرم‌افزار، تولید محتواست و در این مسیر حساسیت خاصی به خرج می‌دهیم.

خداوند مفاهیم را سه بعدی مطرح می‌کند
تسنیم: در تولید نرم‌افزارهای خود از تکنیکهای سه بعدی هم بهره گرفتید. ضمن اینکه در این باره توضیح می‎دهید، این روش تا چه مقدار در اثرگذاری روی مخاطب جایگاه داشته است؟
هر ماجرایی که منطق الهی داشته باشد، حیطه و اثرگذاری آن فراتر و بیشتر از جغرافیای انسانی است. خداوند در ماجراهایی که مطرح می‌کند،‌ مفاهیم را به صورت سه بعدی مطرح می‌کند، مثل مفهوم مغفرت، توبه، صعود و .... اینها مفاهیمی سه بعدی است که در کلام امام(ره) از این دست مفاهیم خیلی شاهد هستیم. مثلاً ما می‌گوییم نسبت به دوستم عقب افتادم؛ در واقع به معنای عقب یا پشت سر قرار گرفتن نیست بلکه باید گفت رتبه‎اش عقب و پایین‌تر قرار گرفته است. حال یا او سقوط کرده و یا دوستش ارتفاع گرفته و بالا رفته است. بنابراین برای رسیدن به مرتبه بالاتر صرفاً نیاز به دوندگی با ابزارهای مادی نداریم بلکه باید با اصلاح صفات به آن مرتبه دست یافت. با بررسی آیات قرآن درباره مفهوم مثلاً توبه به همین ماجرا می‌رسید که به معنای ارتقاع گرفتن است. خداوند در آیات توبه دعوت به ارتفاع گرفتن می‌کند و مطرح می‌کند خداوند کسانی که در ارتفاعات و دور از مادیات هستند را دوست دارد. حال تصویرسازی آن هم به صورت سه بعدی به فضاسازی کمک می‌کند و یا به عبارت دیگر ابزار مهم فضاسازی است و چون فضاسازی منطبق با این نوع از مفاهیم است، سطح تأثیرگذاری روی مخاطب را فراهم می‌کند. همچنین تصویر حداقل بصر را به کار می‎گیرد اما اگر با صوت همراه باشد، سمع را به کار می‎گیرد و زمانی که سمع و بصر وارد میدان شوند، مخاطب فکر و احساساتش بیشتر به کار گرفته می‌شود؛ بنابراین ما به وسیلۀ صوت و تصویر تا حدی می‌توانیم معرفت را همراه با حس انتقال دهیم.

شوق افراد نباید مبنای تولید قرار گیرد
تسنیم: کشور ما از جمله کشورهایی است که در حوزه هنرهای تصویری از نخبگان زیادی برخوردار است، ولی از جهت آماده‎سازی محتوای خوب دینی دچار ضعفهایی است؛ علت این امر چیست؟
وقتی ما بخواهیم به بررسی فناوری اطلاعات در عرصه‎های دینی بپردازیم، نیاز به مطالعه و توجه به پیشینه این بحث داریم. در ابتدا که کشور ایران وارد فناوری آی‌تی و حوزه دیجیتال شد، موضوعات دینی از اولین موضوعاتی بود که در این حوزه و در قالب فناوری اطلاعات عرضه شد که به عنوان آسیب محسوب می‌شد، زیرا شوق و همت افراد نباید مبنای تولید می‌شد. از سوی دیگر افرادی که در حوزه علوم اسلامی و معارف فعال بودند، نسبت به عرصه‎های دیجیتال رویکرد عمیق نداشتند و همچنان ندارند؛ نهایت کاری که انجام می‎دهند به این شکل است که در کنگره‎ها و همایشها آثار برگزیده یا محتوایی را در قالب حلقه‎های سی‌دی به مهمانان می‎دهند و می‎گویند دیجیتالی رفتار کردیم. البته تاکنون کارهایی صورت گرفته و نمی‎توان نادیده گرفت، اما کفایت نمی‎کند. حال در این فضا چگونه باید تعامل بین حوزه دیجیتال و علوم اسلامی برقرار کرد، باید مورد توجه قرار گیرد. متأسفانه تمام جوانه‎های ایده‎ای و فکری برای غرب است، زیرا اینگونه پرورش و تربیت یافتند و عادت کردند، اما مراکز بزرگ فرهنگی ما حتی استقبال چندانی از تولیدات فکری و ایده‎ای آن هم در سطح کلان جهانی ندارند. در این شرایط باید به این نهادهای فرهنگی طرح مسأله کرد که چگونه می‎شود جهانی فکر و بعد کار کرد؟ بنابراین تا به اینجا دو معضلِِ عدم انگیزش لازم برای رفتارهای فناورانه در راستای القای مفاهیم دینی و عدم نگاه جهانی مطرح شد. 

تسنیم: با توجه به تجربه‌ای که دارید، چه راه حلی را برای این تعامل پیشنهاد می‌دهید؟
در این رابطه می‎توان از چند جهت این موضوع را بررسی کرد: اول اینکه متخصصین فنی مطالعات یا تحقیقات خود را در حوزه علوم انسانی افزایش دهند و از سوی دیگر محققین حوزه علوم اسلامی نیز آگاهی خود را نسبت به حوزه دیجیتال و فناوری اطلاعات بالا ببرند؛ اما نیاز نیست به صورت تخصصی وارد شوند بلکه اطلاعات اولیه را داشته باشند. متأسفانه این مسأله به صورت فراگیر در جامعه ما اتفاق نیافتاد، اما اکنون اندیشمندان اسلامی این نیاز را احساس و ورود بهتری در فضای مجازی پیدا کردند، اما همچنان مطلوب نیست. باید یادآور شوم ورود جدی محققین علوم اسلامی نیازمند پیش‎زمینه‎ انگیزشی قوی است، زیرا با توانها و جوششهای معمولی کار عظیم واقع نمی‌شود. دوم اینکه کار وسیع و اثرگذار در سطح کلان جهانی، نیاز به بستر بزرگی دارد. مثلاً یک رودخانه بزرگی باید باشد تا قایقها و کشتیهای مختلفی در آن رفت و آمد کنند. فضای فرهنگی جامعه کنونی ما حکم رودخانه وسیع را ندارد. 

راه‌پیمایی اربعین، بستری مناسب برای اثرگیری معنوی هنرمندان و اندیشمندان
تسنیم: خب به نظر شما برای اینکه بتوانیم بسترهای اثرگذار را در جامعه هنری و دینی کشور ایجاد کنیم چه راهکاری را مدنظر دارید؟
در رابطه با این سؤال باید عرض کنم فراهم کردن بسترهای اثرگذار دینی و فرهنگی به دست امثال ما نیست بلکه خداوند باید این بسترها را ایجاد کند و یا اگر بستری فراهم کرده است، آنها را شناسایی کنیم و به آنها بها دهیم.اما در بیان راهکار نسبت به عبور از این معضلات لازم است یک مروری بر گذشته انقلاب اسلامی ایران داشته باشیم. انقلاب اسلامی ما را از بن‌بست تمدنی خارج کرد  و به سمت تمدن اسلامی حرکت داد. به خاطر این ماجرا بسیاری از گروه‎های مذهبی و اجتماعی از جمله فرقه ضاله مجاهدین خلق به مطالعات گسترده پرداختند. در واقع اثرگذاری فضای معنوی انقلاب اسلامی بر تمام اقشار مردم جامعه قابل ملموس بود تا جایی که اکثر تولیدات هنرمندان صدا و سیما برگرفته از جریان انقلاب اسلامی بود. اما اکنون چه فضایی جایگزین فضای انقلاب اسلامی داریم تا اقشار مختلف جامعه از قبیل هنرمندان و اندیشمندان از آن فضا اثر بگیرند تا عامل انگیزشی برای آنها فراهم کند. به نظر می‎رسد ماجرای عظیم اربعین حسینی(ع) تأثیراتی به مراتب بیشتر از جریانات الهی گذشته دارد. در واقع اربعین، یک گویش خداوندی است. این گویش به ما می‎گوید این ماجرا می‎تواند مانند رود خروشانی باشد که تمام اشیاء و افراد خود را با سرعت و شدت زیادی و در کمال عافیت و امنیت به سرانجام برساند و به هدف نزدیک کند.

ما اگر بخواهیم گروه فنی و محقق را با وجه اشتراکی در کنار یکدیگر قرار دهیم تا تولیدات فاخری داشته باشند، باید یک بار آنها را در فضای اربعین قرار دهیم. در کنار همراهی با این نور عظیم الهی محصولات‌مان رنگ و بوی الهی می‎گیرد؛ بنابراین ضمن اینکه نور ماجرای اربعین خاصیت تربیت‎کنندگی دارد، در چنین فضایی هم انگیزه لازم برای حرکتی جدی در راستای اهداف الهی کسب می‎کنیم و هم نگاه‎مان گسترده‎تر و جهانی می‎شود و در کنارش ثمرات مادی و معنوی فراوانی کسب می‎کنیم. بنابراین هر کسی یا به صورت فردی یا جمعی ضمن اینکه این ماجرا را یک فرصتی الهی می‎داند، به این فضا بیاید تا تحت تأثیر این نور قرار بگیرد. پس ماجرای اربعین یک ماجرای انگیزه‌‏ساز و جریان‌‏ساز است و هنرمند، صاحب فن، اندیشمندان و مهندسان در این فضا باید وارد شوند. در این صورت نیاز به سعی و تلاش آنچنانی ندارد، آسانسور اربعین آنها را ارتقاع می‌دهد و به جلو حرکت می‌دهد. پس اگر کسی خودش را در معرض یک جریان الهی قرار دهد، بر روحیه او اثر زیادی خواهد گذاشت و به تبع در تولیدات وی نمود پیدا خواهد کرد و توقع این است که این اقشار به صورت گسترده در این راهپیمایی حضور پیدا کنند.  بنابراین مطمئن باشید که دشمن برای این جریان الهی برنامه خواهد داشت.

تسنیم: شما ماجرای اربعین حسینی را در راستای انقلاب اسلامی و اثرگذاری آن را به مراتب فراتر از آن معرفی کردید؛ در این رابطه توضیح می‎فرمایید؟
ما جریان اربعین را مانند انقلاب اسلامی گویش و صحنه خداوندی معرفی کردیم که این موضوعات طبق شواهد و عقل و منطق قابل اثبات است. اینکه اهل ادیان با زبانها و رنگهای مختلف در یک نقطه بیابانی از جهان اجتماع می‎کنند، به دلیل کشش و جاذبه‌ امام حسین(ع) است و این را کسی جز خداوند متعال نمی‎تواند قرار دهد. بنابراین اگر هنرمند گوش خود را در معرض این گویش قرار دهد و چشم خود را مترصد این صحنه الهی کند، مانند هنرمندان ابتدای انقلاب می‎توانند آثار مناسبی را تولید کنند. در ابتدای انقلاب اقشار مختلف جامعه از جمله هنرمندان، اندیشمندان،‌ شاعران، دانشگاهیان،‌ وزارتخانه‎ها و ... در کنار یکدیگر قرار گرفتند و یکپارچه شدند و از این یکپارچه‎سازی اتفاقات مبارکی رخ داد. در واقع نقطه اتصال و اجماع تفکرات و سلیقه‌‏ها، ماجرای انقلاب اسلامی بود. دلیلش هم بُعد الهی و نورانیت آن ماجرا بود که در کلام امام خمینی(ره) مشاهده می‌کنیم، به این استناد که ایشان فرمودند «انقلاب ما انفجار نور بود» و همان طور که اشاره کردیم خداوند به ماجرای اربعین چنین خاصیت عظیمی و حتی فراتر از انقلاب اسلامی قرار داده است؛ شاهد بر اینکه اگر در انقلاب اسلامی تنها مردم ایران و چند کشور معدودی همراهی می‌کردند، اما در ماجرای اربعین شاهدیم که از سراسر دنیا و با ادیان و زبانهای مختلف در این گردهمایی عظیم شرکت می‌کنند و دل را روانۀ حرم اباعبدالله الحسین(ع) می‌کنند.

ماجرای اربعین به هنرمند راهکار و ایده می‌دهد
تسنیم: به نظر می‌رسد ورود در عرصه‎ تصویرسازی مفاهیم دینی تهدیداتی دارد. از جمله اینکه ممکن است اشخاص دچار تفسیر به رأی شوند و یا مطالعات‌شان ناقص باشد. با این حساب با توجه به نقش اثرگذار تصویر در ذهن مخاطب، ممکن است این تفاسیر غلط در ذهن‌شان تا مدت‌ها باقی بماند؛ در این رابطه توضیح می‎فرمایید.
بله برخی اینطور هستند، اما سؤال می‌کنیم آیا در این زمینه اصلاً تلاشی انجام داده‎اند؟ پاسخ این است که بله، تلاش و  مطالعه انجام داده‎اند، اما ممکن است محققین از استاندارد معرفتی هم پایین‎تر قرار داشته باشند. می‌توان گفت سطح استاندارد مناسبی برای سنجش میزان مبتنی بودن محتوا بر قرآن و عترت وجود ندارد. اینکه می‌گوییم یک ماجرا مبتنی بر کلام قرآن و عترت است، یعنی چه؟ این باید تعریف شود. الان برای اینکه این سنجش را تشخیص دهیم جای ثابتی وجود ندارد، علتش هم در اختلاف نگاه‎ها نسبت به معارف عترت(ع) است. مثلاً در حال حاضر نسبت به موضوع مهدویت حدود 12 رویکرد در جامعه وجود دارد که هر کدام از وجهی به ماجرای مهدویت می‎پردازند و هرکدام در این زمینه صاحب ادعا هستند. در مسأله فقه و کلام همین اختلاف نگاه وجود دارد. با این حساب در صورت کلی باید گفت فکر الهی فقط با  مطالعه نیست بلکه تهذیب و تزکیه هم در آن دخیل است و خدایی نکرده مسیر بسته نیست. با توجه به این معضل هست که عرض کردیم اربعین فرصت و فضایی برای رشد است که هر کس در آن قرار بگیرد، معیارهایش به شدت تغییر خواهد کرد و سمت و سویی الهی پیدا می‌کند،‌ زیرا بسیاری از معضلات فهمی و فکری به لحاظ حجابی هست که شیاطین برای انسان ایجاد می‌کنند و موانع بزرگی بر سر راه فهم او قرار می‌دهند که البته این موضوع برای هنرمندان به واسطۀ حساسیت شغلی‎شان بسیار بیشتر است. بنابراین در ایام مختلف به خصوص اربعین می‎توان تزکیه لازم را انجام داد. پس این نور الهی ضمن اینکه باعث تزکیه می‌شود، قدرت رشد و نمو را به قدری سریع در افراد بارور می‌کند که شخص به آن موضوعات تصویریِ اثرگذار می‌رسد.  این صحبت ما مبتنی بر یک نگاه احساسی و انتزاعی نیست بلکه حقیقتی هست که خداوند قرار داده است و اتفاقاً اگر بها داده شود، یک نگاه راهبردی و کاربردی در تمام مسائل دینی،‌ فرهنگی و اجتماعی ایجاد می‌کند. شما مگر انقلاب اسلامی را از این منظر نگاه نمی‌کنید؟ اگر این سعی در مسیر الهی قرار بگیرد، محصول‎محوری هم در پی خواهد داشت. اما خارج از جریانات الهی هر کسی به مسأله‌ای از جمله هنر بپردازد، سعی او فایده‎ای در بر نخواهد داشت.

تسنیم: این صحبت شما چالش‎برانگیز است؛ یعنی حتماً باید فضایی الهی شکل بگیرد تا خلق هنر صورت بگیرد؛ در این باره بیشتر توضیح می‌دهید؟
اینکه گفتیم سعی باید در مسیر الهی باشد را می‎توان با این آیات قرآن تبیین کرد. خداوند در آیه103 سوره کهف می‌فرماید «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرینَ أَعْمالا؛ آیا شما را از زیانکارترین مردم آگاه گردانم؟». خداوند می‎خواهد کسانی را معرفی کند که از جهت عملکرد زیانکارترین افراد هستند. این افراد را در آیه 104 اینطور معرفی می‌کند:‌ «الَّذِینَ ضَلَ‏ سَعْیُهُمْ‏ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا؛ کسانى‏ هستند که کوشش‏ آنها در زندگى دنیا به هدر رفته» و در تاریکی و ضلالت سعی انجام می‌دهند نه در نور الهی. خداوند در ادامه به نکته قابل توجهی اشاره می‌کند و می‌فرماید «وَ هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعا؛ و گمان می‌کنند که صنع، تولید و ساخته‎های‌شان خوب است». بنابراین اگر سعی و جهاد در مسیر نورانی و الهی قرار نگیرد و به جای آن در گمراهی و تاریکی صورت گیرد، محصولی که حاصل می‌شود، از محسنات خوبی برخوردار نخواهد بود. در آیه105 می‌فرماید «أُولئِکَ الَّذینَ کَفَرُوا بِآیاتِ رَبِّهِمْ وَ لِقائِهِ»؛ آنها کسانی هستند نسبت به آیات پرورگار و لقای او کافر شدند، یعنی سرپوش گذاشتند.  حال ماجرای اربعین را ما به مثابه یک آیه‎ الهی در نظر داریم که باید به آن بها داده شود. شاید بتوان گفت ماجرای اربعین آیه و نشانی از یک ماجرای عظیم در آینده به نام ماجرای دوران ظهور امام زمان (عجل ‌الله تعالی فرجه) است؛ با توجه به آیات و احادیث، دوران پس از ظهور، دوران وفور نعمات، همدلی و همبستگی مؤمنین ذیل توجه کامل به امام زمان (عجل ‌الله تعالی فرجه) و تحت هدایتهای ایشان است. در ماجرای اربعین کوچک‎شده آن را در یک بازه زمانی کوتاه مدت ملاحظه می‌کنیم. همدلی، همبستگی، وفور نعمات مادی و معنوی ذیل توجه کامل به امام حسین (علیه‌السلام) داشتن از جمله موارد مهمی است که در آن ماجرا شاهد هستیم.

تسنیم: درباره جریان الهی اربعین  چه پیشنهادی به هنرمندان دارید؟
یک موضوعی که هنرمندان همراه با اندیشمندان می‎‏توانند به آن ورود کنند، تصویر کردن آیندۀ اربعین است. ما باید بدانیم آیندۀ این ماجرا به چه سمت و سویی کشیده خواهد شد. دوم اینکه ما که در جادۀ اربعین هستیم، با توجه به فن‌مان چه ابزارهایی را باید ایجاد کنیم تا در خدمت آن آینده مطلوب باشد؟ سوم اینکه اگر می‌خواهیم تصویری از آینده اربعین داشته باشیم، آن آینده باید توسط فناوری اطلاعات (نرم‌افزار،‌ رسانه، مستند، اپلیکیشن،‌ انیمیشن و ...) تصویر و ارائه شود.